پس از پایان ماههای محرم و صفر، ورود به ربیعالاول و ربیعالآخر، رویدادی مبارک است که تنها ورود به این دو ماه مورد توجه قرار میگیرد؛ اما آیا نمیتوان از این فرصت بهره بهتری برد و مناسبتهای این ایام به ویژه ولادت حضرت محمد مصطفی (ص) را به صورت ویژه و مشابه اعیاد شعبانیه مورد توجه قرار داد؟
به گزارش «تابناک»، محرم و صفر به واسطه مصائبی که برای معصومین در آن رخ داده، برای مسلمانان و به ویژه شیعیان، روزهای بسیار سخت و پرهراسی است؛ روزهایی که مصائبش حتی به پیش از اسلام بازمیگردد و به واسطه سلسله حوادث تاریخی که در قرون متمادی در این ماه به وقوع پیوسته، همواره توصیه شده در این ماه صدقه داد تا نحوست این ماه کاسته شود.
مصائبی که در این دو ماه بر شیعه نازل شده، بیشمار است که شهادت امام حسین (ع) بیش از سایر مصیبتها شیعیان را داغدار ساخته و تا پایان صفر، غم درگذشت معصومین یک به یک، پیراهن سیاه را از تن شیعیان خارج نمیسازد و سوگ اسوههای آزادگی جهان تشیع و بالاخص ایران را در بر گرفته و با مناسبتهای دیگری که با این ایام گره میخورد، عزاداریهای باشکوهی ثبت میشود که عمق اعتقاد شیعه قرن پانزدهم هجری قمری را به تصویر میکشد.
حال با پایان ماه صفر، ماه ربیع الاول فررسید؛ ماهی که به واسطه پایان دادن به ایام صفر همواره مورد توجه بوده و البته آغازش نیز با برخی خرافات همراه شده، به گونهای که در سالهای اخیر یک حدیث از پیامبر خدا تغییر وضعیت داده شده و چنین روایت شده که «پیامبر (ص) فرمودهاند هر کس پایان ماه صفر را به من مژده دهد، بهشت بر او واجب میشود» و البته این روایت بدون سند محکم، منتج به آن شده که در شب گذشته همچون سالهای پیشین گروهی به هفت مسجد رفته، در مسجد را زده و به پیامبر آغاز ماه ربیع را مژده دادند و حتی شمع روشن کردند.
در این زمینه رهبر انقلاب و آیات اعظام صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، تبریزی، بهجت و فاضل در فتاوایی تأکید کرده بودند، اینکه امر مستند شرعی ندارد و باید از این امور پرهیز کرد. اصل ماجرا که در علل الشرایع و معانی الاخبار شیخ صدوق نیز روایت شده این است که پیامبر (ص) شنبه هر هفته، به مسجد قبا (اولین نقطهای که به آنجا هجرت کرده بودند) به منظور تعلق خاطر خاصی که داشتند، میرفتند. در یکی از این مواقع پیامبر (ص) فرمودند نخستین کسی که از این در (در مسجد) وارد شود اهل بهشت خواهد بود، کسی که مرا به خروج از ماه آزار (نه ماه صفر!) (سومین ماه رومی) بشارت دهد برای او بهشت است.
در واقع نامی در این بین از ماه صفر به میان نیامده و ماه آزار ذکر شده و این نکته بسیار مهمی است. در این هنگام که افراد حاضر در مسجد به بهانههای مخلتف از خانه خدا خارج میشدند و از هم پیشی میگرفتند، ابوذر وارد شد و پیامبر (ص) رو به ایشان میفرمایند چه خبر از ماه آزار؟ در اینجا جناب ابوذر بیان میکنند که ماه آزار دیروز تمام شد و اینجا بود که پیامبر (ص) روبه افراد باقی مانده در مسجد کردند و فرمودند هر کس ماه آزار را به من بشارت دهد، اهل بهشت است.
در واقع حضرت (ص) میخواستند به جایگاه والای جناب ابوذر اشاره کنند و در ادامه به ایشان میگویند که چگونه غریب و مظلوم از دنیا به دار بقا خواهد شتافت و این بشارتی بود بر حقانیت او و ناحقی عثمان خلیفه سوم در حق ابوذر با تبعیداش به جا آورد؛ بنابراین، ابو زکریا قزوینی که کلمه آزار را به صفر تغییر داد تا با این کار مقام جناب ابوذر را از بین برند. از سوی دیگر دق الباب مساجد نیز از همین جا نشأت میگیرد و از آنجا که پیامبر (ص) در مسجد نشسته بودند و این روایت را ذکر کردند، عوام مردم تصور میکنند با کوبیدن در مساجد و بشارت ماه ربیع الاول اهل بهشت میشوند.
در کنار این ملاحظات که باید مورد توجه قرار داد، باید مدنظر داشت، نمیتوان از ایام سعد ربیع الاول و ربیع الآخر غافل شد؛ اما به هر حال معمولاً تنها آغاز این ایام مبارک گرامی داشته میشود و مسعود بودن این ماه در روزهای پسین به فراموشی سپرده میشود و این فرصت سالیانه که میتواند بهرهبرداری ویژهای از آن کرد، بدون کوچکترین بهره گیری مناسب میگذرد و تدبیری نیز برای سالهای پیش روی در نظر گرفته نشده است.
ماه ولادت رحمت للعالمین حضرت محمد (ص) و ماه ولادت امام حسن عسکری (ع)، میتواند یکی از فرصتهای مناسب برای برگزاریهای جشنهای بزرگ باشد و بالاخص برای پیامبر اسلام میتوان تدارک جشنی مشابه ایام نیمه شعبان را دید. این امر با توجه به آنکه ختم رسل در چند سال اخیر بارها مورد هتک حرمت برخی گروههای دور از مسیر حق قرار گرفتهاند، این فرصت میتوانست هم فضای جامعه شیعه ایران را که در ایام عزاداری مذهبی حضور فعالی ندارند، شادتر سازد و هم بیش از یک روز قدردان پیامبری باشیم که هر چه داریم، از ایشان است.
به نظر میرسد نباید از جشنهای مکرر در ربیعالاول و ربیعالآخر غافل شد و میتوان از این امکان برای پر نشاطتر نمودن جامعه ایران بهره بیشتری برد؛ رخدادی که نخست نیازمند زمینه سازی مناسب و ای کاش بخشی از انرژی و اعتبارات فرهنگی کشور نیز در دهههایی به عنوان بزرگداشت پیامبر اعظم تحت عناوینی چون «جشن رحمت للعالمین» هزینه شود و نتایجش در بهبود فضای اجتماعی و اشتیاق مردم در حضور در این برنامههای پرنشاط همچون دیگر برنامههای مذهبی مورد توجه قرار گیرد.