علی علیلو، رئیس هیات تحقیق و تفحص صنعت خودرو، وضعیت امروز بازار خودرو را متاثر از محدودیت‌های بین‌المللی و کمبود منابع مالی نمی‌داند و عنوان می‌کند که صنعت خودرو به حمایت‌های دولتی نیازی ندارد. بنا بر اظهارات وی، حمایت‌های دولتی از این گروه طی دوره‌های گذشته باعث شد تا این صنعت کارآمدی خود را از دست بدهد و امروز کارنامه مثبتی از خود برجای نگذارد. با این وجود وی معتقد است که حمایت‌های دولتی تنها برای حمایت از تولید و از نوع حمایت‌های محرک باشد.
به نوشته فرهیختگان، علیلو همچنین درباره اعلام آمادگی خارجی‌ها برای حضور در صنعت خودرو عنوان می‌کند که بیش از هر چیزی که نیاز به سرمایه‌گذاری خارجی داشته باشیم، سرمایه‌گذاران خارجی نیاز به بازار و ظرفیت‌های ایران دارند. این در حالی است که برخی سرمایه‌گذاران، سرمایه‌گذار نیستند بلکه تولیدکنندگانی هستند که هدف‌شان تصاحب بازار ایران است. مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید.
اخیرا گزارش تحقیق و تفحص از صنعت خودرو ارائه شد. در این گزارش آمده است که 13 تخلف خودروسازان به دادگاه ارجاع می‌شود. انتظار شما از نوع برخورد مسئولان با این تخلفات چیست؟ما تخلفات این صنعت را به قوه قضائیه ارجاع داده‌ایم. از این پس نیز این نهاد باید در این باره اقدام کند. اگر این تخلفات قابل برخورد باشد، باید هرچه سریع‌تر اقدامات لازم انجام شود. به نفع مردم است که با متخلفان صنعت خودرو برخورد شود. با این حال در این باره قوه قضائیه تصمیم‌گیرنده اصلی است. البته ناگفته نماند که اگر این نهاد به نتیجه مطلوب درباره پرونده تخلفات خودرویی برسد، قطعا برخوردهای لازم را انجام می‌دهد.
در کنار تخلفات، انتظارات صنعت خودرو هم مطرح است که البته دولت را واداشت ارز مبادله‌ای به صنعت خودرو اختصاص دهد. درباره این نوع ملاحظات یا بهتر بگوییم حمایت از صنعت خودرو چه نظری دارید؟کاهش قیمت خودرو موضوعی است که با توجه به تصمیمات دولت عملیاتی می‌شود و به نفع مصرف‌کنندگان است که قیمت‌ها کاهش یابد. با این حال نباید به این بهانه از صنعت خودرو حمایت کرد. در مورد تخصیص ارز مبادله‌ای همین اتفاق افتاده است در حالی که باید گفت این تصمیم خلاف رویه رقابتی است. وقتی گفته می‌شود رقابت و بازار، یعنی کالا در یک رقابت سالم و شرایط مساوی قرار بگیرد و بتواند جایگاه خود را در بازار تامین کند اما متاسفانه این اتفاق با امتیازی مانند تخصیص ارز مبادله‌ای نمی‌افتد. به‌طور کلی حمایت مستقیم دولت خوب نیست چراکه این حمایت‌ها به‌جای رشد و توسعه صنعت خودرو، باعث تنبلی یک مجموعه یا شرکت می‌شود. ضمن اینکه استمرار این حمایت‌ها باعث ناکارآمدی بازار خودرو می‌شود.
اما رونق این صنعت برای کشور حیاتی است.نمی‌گویم حمایت نشود بلکه معتقدم حمایت‌ها از این صنعت باید تعریف شود و همان‌طور که گفتم باعث تنبلی این بخش نشود. حمایت‌های موثر، صنعت خودرو را کارآمد و محرک می‌کند ضمن اینکه با هدف‌گذاری بلندمدت و برنامه‌ریزی و زمانبندی عملیاتی همراه است.
مثلا چه نوع حمایت‌هایی؟حمایت‌هایی که تاکنون شاهد بودیم منجر به ناکارآمدی این صنعت شده است چراکه خودروساز پول دولتی را می‌گرفت و بدون توجیه اقتصادی و طرح خاص هزینه می‌کرد. همین مساله باعث شد تا از حمایت‌ها به‌عنوان آفت صنعت خودرو یاد شود. خیلی از این حمایت‌ها با نیت خیر بود اما درنهایت اثربخشی خود را از دست داد. این در حالی است که حمایت‌ها باید محرک باشد و صنعت را از خمودگی بیرون آورد. باید تمام توان و دانش علمی خود را برای کیفی‌سازی این صنعت بسیج کنیم و در اختیار صنعت قرار دهیم. البته در این میان نیازمند نظارت‌های قوی از سوی مقامات هستیم تا بی‌انضباطی‌های مالی از این صنعت برچیده شود. همچنین قوانینی که مانع پویایی صنعت است، از سر راه صنعت برداشته شود و وضعیت سهامداری اصلاح شود.
با این تفاسیر پیشنهاد شما برای بهبود وضعیت صنعت خودرو چیست؟تحول در صنعت خودرو نیازمند چندین پیش‌شرط است که باید مورد توجه جدی قرار گیرد. یکی از این شروط تغییر ساختار صنعت خودرو است. به‌عبارت دیگر باید ساختار این صنعت به‌طورکلی دستخوش تغییر و تحولات جدی شود. شرط دوم این است که سهامداری این صنعت از دولتی به‌خصوصی تبدیل شود. این شرط نیز مهم‌ترین مساله‌ای است که باید مورد توجه قرار گیرد. ساماندهی و بهبود وضعیت مالی شرط سوم و ارتقای کیفیت و عمل به قانون ارتقای کیفی از دیگر شروطی است که برای تحول در صنعت خودرو باید مورد توجه قرار گیرد.
در مورد ادغام شرکت‌های خودروسازی چه نظری دارید؟یکی از حمایت‌های محرک بحث ادغام شرکت‌هاست. هم‌اکنون بیش از 50 درصد شرکت‌ها و دارایی‌های شرکت‌های خودروسازی تلفیقی است. حساب و کتاب‌های این شرکت‌ها در ایران‌خودرو دیده می‌شود و حال اگر زیانی به ایران‌خودرو وارد شود، در قیمت تمام‌شده و افزایش قیمت‌ها جبران می‌شود. در این میان مصرف‌کننده متحمل خسران و ضرر می‌شود. بنابراین هر چه زودتر این شرکت‌ها باید شناسایی و ادغام شوند.
تاکنون شناسایی نشده‌اند؟این شرکت‌ها در کمیته تحقیق و تفحص مجلس شناسایی شده‌اند اما مدیران خودروسازی خبری از وضعیت حساب و کتاب شرکت‌ها ندارند.
با توجه به بررسی‌های صورت گرفته از سوی کمیته تحقیق و تفحص، چه تعداد از این شرکت‌ها متعلق به ایران‌خودرو و چه تعداد متعلق به سایپا هستند؟بالای 130 شرکت در ایران‌خودرو و حدود 95 شرکت در سایپا هستند که باید ادغام و ساماندهی شوند.
تذکری هم داده‌اید؟در گزارش‌هایی که برای وزیر صنعت ارسال کرده‌ایم، تذکرات لازم در این باره داده شده است.
از راهکارها بگذریم، مطالبات خودروسازان کم نیست. بارها در اظهارات خود عنوان کرده‌اند که 8500 میلیارد تومان مطالبه دارند و نیازمند حمایت‌های دولتی هستند، در این مورد چه نظری دارید؟
متاسفانه خودروسازان سود خود را بر قیمت تمام شده اعمال می‌کنند که در واقع نباید این اتفاق بیفتد و این خود یکی از تخلفات آنها محسوب می‌شود. از سوی دیگر عنوان می‌کنند که مطالباتی دارند که بر دوششان سنگینی می‌کند. بنابراین از دولت می‌خواهند که حمایتشان کند. این درحالی است که معتقدم خودروسازان خود باید مشکلات‌شان را حل کنند و دولت در این زمینه نباید وارد شود.
درباره امیدواری صنعت خودرو از گشایش مراودات بین‌المللی چه نظری دارید. فکر می‌کنید حذف این محدودیت‌ها می‌تواند گرهی از مشکلات این صنعت باز کند؟وضعیت امروز بازار فقط متاثر از این محدودیت‌ها نیست که بگوییم برداشته شدن محدودیت راهکار نهایی است. محدودیت‌ها از گذشته‌های دور نیز وجود داشته است و ما پیشینه بداخلاقی خارجی‌ها را فراموش نکرده‌ایم. بنابراین حتی در صورت رفع این محدودیت‌ها، مشکلات را باید در بخش دیگری جست‌وجو کرد.
اما اخبار و گزارش‌های منتشره از سوی مقامات گویای این است که با حذف این محدودیت‌ها، وضعیت بهبود خواهد یافت. این درحالی است که سرمایه‌گذاران خارجی نیز تمایل زیادی به مشارکت در بازار خودروی کشور دارند.
جذب سرمایه خارجی روند مثبتی را برجای خواهد گذاشت و جای شکی در آن نیست. اما نکته مهم این است که بیش از اینکه نیاز به سرمایه‌گذاری خارجی داشته باشیم، سرمایه‌گذاران خارجی نیاز به بازار و ظرفیت‌های ایران دارند. ضمن اینکه غافل نباشیم برخی از سرمایه‌گذاران، سرمایه‌گذار نیستند. این افراد تنها تولیدکنندگانی هستند که هدف‌شان تصاحب بازار ایران است و حتی زمانی که با برخورد غربی‌ها روبه‌رو می‌شوند، بداخلاقی کرده و به تعهدات‌شان عمل نمی‌کنند. مصداق این مساله در دوره‌های قبل به‌خوبی آشکار بود.
پس معتقدید نباید برای خودروسازان خارجی فرش قرمز پهن کرد؟همان‌طور که گفته شد جذب سرمایه خارجی خوب است اما مسئولان امر باید سیاست‌هایی را به کار بگیرند که خارجی‌ها همچون قبل به بداخلاقی‌های خود ادامه ندهند. به عبارت دیگر تضمین‌هایی از این گروه بگیریم تا اگر روزی به تعهدات خود عمل نکردند، حرفی برای گفتن داشته باشیم.
