رونمایی از نظر واقعی دولت درباره آموزش زبان های محلی

موضوع آموزش زبان های محلی سال‌هاست در جامعه ایران مورد بحث است و احیرا نیز طرحی در این باره در مجلس مطرح شد که به تصویب نرسید.

به گزارش سرویس فرهنگی تابناک، روز گذشته سخنگوی آموزش و پرورش در اظهاراتی که به ظاهر بی‌طرفانه اما در باطن حاوی پیام‌های مشخصی بود، گفت: «آموزش و پرورش تابع قانون است؛ هرچه قانون کشور باشد، ما همان کار را انجام می‌دهیم.» این جمله، اگرچه ساده به نظر می‌رسد، اما نشان‌دهنده موضع مخافت یا محتاطانه دولت در قبال موضوع آموزش زبانهای محلی است.

چند روز پیش هم، ماجرای اعلام مخالفت دولت با طرح مجلسی ها درباره آموزش زبانهای محلی، در صحن مجلس، با داستان‌ها و توجیهات بعدی معاون پارلمانی رئیس جمهور مواجه شد. در حالی که شهرام دبیری گفته بود نماینده دولت در صحن مجلس به اشتباه نظرات شخصی خود را بیان کرده است اما اقدام موثر دیگری نیز برای جبران ماجرا از سوی دولت رخ نداد.

به راستی اگر واقعا  دولت با این داستان موافق بود آیا نمی‌توانست همانند موضوع طرح حجاب و عفاف عمل کند و مثلا رئیس جمهور خیلی واضح نظر خود را مطرح کند؟

طرح آموزش زبان مادری؛ از مجلس تا دولت

طرح آموزش زبان و ادبیات اقوام در مدارس، سال‌هاست که از سوی نمایندگان مجلس و فعالان فرهنگی و نیز به عنوان شعارهای انتخاباتی مطرح می‌شود. دولت‌های مختلف نیز در این باره نظرات خاصی داشتند. مسعود پزشکیان نیز در تبلیغات انتخاباتی خود روی موضوع تایید کرده بود. اما باشواهد و قرائن موجود به نظر می‌رسد دولت _حداقل فعلا_ چندان موافق این طرح نیست. این موضوع زمانی آشکار شد که نماینده دولت در صحن مجلس، به طور رسمی با این طرح مخالفت کرد و نهایتاً رأی مجلس به این طرح منفی شد.

پس از این اتفاق، شهرام دبیری، معاون پارلمانی رئیس‌جمهور، تلاش کرد تا با ارائه توضیحات، موضع دولت را تعدیل کند. اما به نظر می‌رسد که دیگر کسی حاضر به پذیرش این توضیحات نبود.

 حالا سخنگوی وزارت آموزش و پرورش با بیانی محتاطانه، اما روشن تر، موضع دولت را بروز می‌دهد: «ما تابع قانون هستیم و هرچه قانون بگوید، انجام می‌دهیم.»

 توجیهات مبتنی بر قانون

فرهادی، سخنگوی آموزش و پرورش، در ادامه صحبت‌های خود به کشورهایی مانند هند، عراق، پاکستان و روسیه اشاره کرد که با وجود تنوع زبانی و فرهنگی، یک زبان ملی واحد دارند. او گفت: «در این کشورها، گویش‌های مختلف و فرهنگ‌های محلی گوناگونی وجود دارد، اما در کنار اینها یک ملیت واحد دارند و زبان رسمی، پرچم و سرودشان ملی است.»

سخنگوی وزارت آموزش و پرورش با تأکید بر قانون اساسی، افزود: «مطابق قانون اساسی، زبان رسمی کشور ما زبان شیرین فارسی است که زبانی با ظرفیت‌های ادبی بسیار بالا است. بر اساس همین قانون، فعالیت‌هایمان را انجام می‌دهیم.»

این اظهارات اگرچه درباره زبان فارسی و از نظر قانونی درست است، اما به نظر می‌رسد که، نوعی رونمایی از موضع اصلی دولت درباره آموزش زبان های محلی نیز باشد. 

طرح آموزش زبان مادری در مدارس، تنها یک موضوع آموزشی نیست، بلکه مسئله‌ای فرهنگی و هویتی است. بسیاری از فعالان فرهنگی و نمایندگان مناطق مختلف کشور معتقدند که آموزش زبان مادری اقوام،  نه تنها تهدیدی برای زبان فارسی نیست، بلکه می‌تواند به غنای فرهنگی کشور کمک کند.

با این حال، به نظر می‌رسد که دولت احتمالا نگران پیامدهای سیاسی و اجتماعی این طرح است. مخالفت دولت با این طرح، نشان‌دهنده نگرانی از ایجاد شکاف‌های فرهنگی و هویتی در جامعه است. اما سؤال اینجاست که آیا نادیده گرفتن خواست بخشی از جامعه، خود به ایجاد شکاف‌های عمیق‌تر منجر نمی‌شود؟ شاید هم دولت به دلایل متعدد، اجرای چنین طرحی را فعلاً به مصلحت نمی‌داند‌.

در هر حال صحبت‌های فرهادی، سخنگوی وزارت آموزش و پرورش، نشان می‌دهد که دولت چندان موافق طرح آموزش زبان مادری در مدارس نیست؛ حداقل، در شرایط فعلی.