سازمان منطقه آزاد کیش با اقداماتی جلو احتمال بروز فساد مالی بهویژه در بخش مسکن را گرفته است. فساد مالی که سروصدای آن در دولت گذشته یکی پس از دیگری در مناطق آزاد کشور بلند شد، قرار است با اقدامات کنترلی بهطور کامل از منطقه آزاد کیش برچیده شود. مونسان،
به گزارش شرق، مدیرعامل سازمان منطقه آزاد کیش دو اقدام مهم این سازمان را در این راستا اینگونه تشریح کرد: نخست آنکه واگذاریها از تحت نظارت مستقیم مدیرعامل منطقه آزاد خارج شده و شخص مدیرعامل نمیتواند نقشی در این واگذاریها ایفا کند و دوم آنکه توسعه اتوماسیون بهعنوان ابزاری برای شفافسازی بهویژه در دو معاونت سرمایهگذاری و شهرسازی در دستور کار قرار گرفته تا از دخالت مستقیم افراد در محاسبات بهدور باشد. او درخصوص پروندههای گذشته نیز اعلام کرد: هرجا احساس کنیم منافع سازمان از بین رفته و حقی از سازمان تضییع شده، وارد عمل شدهایم. هماکنون نیز دههامترمربع زمین را در همین راستا به سازمان بازگرداندهایم.
او همچنین بنا بر اقدامات انجامشدهاش میگوید بساط بورسبازان زمین را هم در کیش برچیدهایم و بهزودی حباب قیمت مسکن در کیش میترکد. ما برای اینکه قیمتها شکسته شود و به نرخهای منطقی نزدیک شویم طرح ساخت هزار واحد مسکونی را در منطقه آزاد کیش شروع کردیم. این طرح که کلنگ آن بر زمین خورده است، غیرقابل فروش و غیرقابل تفکیک خواهد بود. به این مفهوم که واحدهای مزبور در اختیار بخش صنعت و هتلداری جهت اسکان کارکنانشان قرار خواهد گرفت ولی این بخشها امکان خریدوفروش واحدها را نخواهند داشت. با بهرهبردای از این طرح، مطمئن هستیم قیمت مسکن بهیکباره فرومیریزد. مشروح گفتوگوی علیاصغر مونسان، مدیرعامل منطقه آزاد کیش را در ادامه میخوانید:
پرسشها را از عملکرد تجارت خارجی جزیره شروع کنیم. در حال حاضر میزان واردات و صادرات از بندر کیش چقدر است و چه میزان با اهداف تعیینشده مطابقت دارد؟حجم واردات نسبت بهمدت مشابه سال قبل 161درصد و حجم صادرات در این مدت 13درصد افزایش داشته است. به این ترتیب عوارض وصولی حاصل از واردات و ترانزیت کالا 332درصد و میزان عوارض حاصل از صادرات 15درصد رشد داشته است. برای آنکه تبادلات تجاری ایران با سایر کشورها افزایش یابد، در ماههای گذشته اقداماتی را انجام دادهایم که مهمترین آن، افزایش ظرفیت بندری در کیش است. بزرگترین ظرفیت بندری کیش کشتیهای پنجهزارتنی بود. هرچند از وجود اسکله 12هزارتنی بهرهمند بودیم اما بهدلیل نداشتن آبخورهای مناسب کشتیهایی بیش از پنجهزارتن امکان ورود به این اسکله را نداشت. بر این اساس در گام نخست لایروبهایی را مستقر کردیم تا 700هزارمترمکعب لای از این اسکله برداشت شود. با این میزان برداشت آبخور موجود به منهای10 خواهد رسید و این به آن مفهوم است که کشتیهایی تا 12هزارتن نیز امکان ورود به اسکله را خواهند داشت. قابلتوجه آنکه با این برداشتها میتوانیم زمین بندری نیز استحصال کنیم. بنابراین با 700هزارمترمکعب لای برداشتشده حدود 14هکتار زمین آزاد میشود. اما در گام دوم رسیدگی به امور بندری را در دستور کار قرار دادیم. در گذشته پیمانکار طرف قرارداد مورد شکایت متعدد تجار بود بهدلیل اینکه تجهیزات بندری مناسب را فراهم نمیکردند. با جلساتی که با پیمانکار طرف قرارداد برگزار کردیم امکان ادامه کار با ایشان منوط به رفع مشکلات و کمکاریها شد که این اتفاق در حال حاضر افتاده و رشد مناسبی در فعالیتها صورت گرفته است.
موضوع دیگری که در آن دچار نقص بودیم بحث استاندارد بود. روال کار به این صورت است که تجار برای ورود کالاها باید استاندارد رسمی را از بندرعباس اخذ میکردند. این رفتوآمد به بندرعباس و کیش برای تجار هزینهبر بود و 10روز نیز زمان ترخیص طولانیتر میشد. به همین خاطر بسیاری از تجار ترجیح میدادند کالاهایشان را در بندرعباس و بندررجایی ترخیص کنند. ما برای رفع این مشکل با سازمان ملی استاندارد موافقتنامهای امضا کردیم که مسوولان استاندارد در کیش مستقر شوند. در راستای این اهداف همچنین سعی کردیم بوروکراسی اداری را نیز در کیش تا حد امکان کاهش دهیم. همین مساله سبب شد آمار تبادلات تجاریمان در همین ششماه رشد قابلتوجهی داشته باشد. در سال91 کل درآمد بندری کیش از محل عوارض 5/5میلیاردتومان بوده درحالی که در ششماهه دوم سال92 توانستیم این درآمد را به 20میلیاردتومان افزایش دهیم. از سوی دیگر ترخیص سکوهای نفتی ما نیز در بندرعباس انجام میشد. پس از پیگیریها مشخص شد ارزیابیهایی که در کیش صورت میگیرد قانونی دستوپاگیر و مانعی برای ترخیص در کیش است. برای رفع این مشکل تصمیم گرفتیم ناظران را جهت تسهیل کار به سکوها اعزام کرده تا از همانجا کار ترخیص صورت گیرد. با توجه به اینکه یک سکو دو تا 5/2میلیاردتومان درآمد در سال ایجاد میکند، میتوان اهمیت حذف این مانع را درک کرد.
بندر 12هزارتنیای که به آن اشاره کردید چه زمانی به بهرهبرداری میرسد؟ آیا ایجاد بندری جدید را در برنامه ندارید؟بندر 12هزارتنی تا دوماه آینده به بهرهبرداری خواهد رسید. پس از اتمام کار بندر مزبور نیز در نظر داریم اسکله 35هزارتنی را در کیش احداث کنیم. این اقدام به آن معناست که کشتیهای بزرگ از اقصی نقاط دنیا میتوانند وارد بندر کیش شوند. اکنون کشتیهای بزرگ در بندر دوبی پهلو میگیرند و پس از خردشدن کالاها، کشتیهای کوچکتر به سایر بنادر با ظرفیتهای پایین فرستاده میشوند. با احداث این بندر که اقدامات اولیه انجام آن آغاز شده است، میتوانیم کشتیهای بزرگ را مستقیما در بنادر بپذیریم. در حال حاضر موجشکن شرقی در حال توسعه از هشت به 20متر است تا به این ترتیب تخلیه مواد ساختمانی در این قسمت انجام شده و بندر 12هزارتنی بهطور کامل در اختیار تجار قرار گیرد.
هدف اصلی ایجاد مناطق آزاد، ورود تکنولوژی، سرمایهگذاری و صدور محصولات داخلی است. اما بهنظر میرسد کیش در رسیدن به این اهداف چندان موفق عمل نکرده و پیشبرد اهداف گردشگری بهعنوان محور فعالیتها مدنظر بوده و در بخش تجاری نیز عمدتا واردات موردتوجه بوده است.این یک ایراد عمومی به مناطق آزاد است. اما در کیش این موضوع نسبت به دیگر مناطق آزاد کمتر مشاهده میشود و در دوره مدیریت من کمتر از پیش نیز شده است. در بحث واردات میتوان گفت ورود کالا به کیش یک مزیت محسوب میشود. آنچه محل ایراد است ورود کالا به سرزمین اصلی است. ضمن آنکه بخشی از کالاهای وارداتی مجددا به دیگر کشورها صادر میشود. درواقع وارداتی مورد انتقاد است که کالای مصرفی را در بر گیرد؛ موضوعی که مدتهاست در کیش مورد رسیدگی قرار گرفته و جمع شده است. حتی کالای همراه مسافر در سه یا چهار منطقه مورد پیگیری قرار گرفت که راهاندازی شود اما ما حتی وارد این بحث نیز نشدیم. خریدهای مسافران ما خریدهای عادی و شخصی است و به عبارت دیگر میتوان گفت کیش «گیت» ورود کالا به کشور محسوب نمیشود. در مورد خودرو نیز همینطور است با عنایت به اینکه ما جزیره هستیم و دورتادورمان را آب در بر گرفته است بحق قاچاق خودرو به سرزمین اصلی منتفی است.
اگرچه به گفته شما موضوع قاچاق در کیش بهلحاظ موقعیت جغرافیایی آن منتفی است اما موضوع کاهش کیفیت اجناس در این جزیره بحثی است که قاچاق کالاهای چینی بیکیفیت را به ذهن متبادر میکند.
درست است. در مناطق آزاد کیفیت اجناس بهشدت کاهش یافته. در مورد کیش اتفاقا جنسهای چینی بیکیفیت ابتدا به سرزمین اصلی وارد میشود و سپس به کیش میآید. به همین دلیل نیز هست که قیمتها از کالاهای عرضهشده در پایتخت گرانتر است. برای رسیدگی به این موضوع نیز راهکارهایی داشتیم و با گماردن بازرسانی در گمرک جلو ورود اجناس بیکیفیت به چین را گرفتیم. در حال حاضر بههیچعنوان اجازه نمیدهیم جنس چینی و بیکیفیت از سرزمین اصلی وارد جزیره شود. ما باید کیش را به روزهای اولیه خود که عرضهکننده کالاهای باکیفیت و دارای برندهای جهانی معروف بود برسانیم.
عمده واردات به کیش از کدام کشور انجام میشود؟ورود کالای مستقیم از کشورها به کیش کم است. معمولا کالاهای ورودی به کشور از دوبی میآید. این بندر بهعنوان منطقه صادرات مجدد، کالاهای صادرشده از دیگر کشورها را به بنادر ما میرساند. همانطور که پیشتر هم اشاره کردم بنادر کیش در سطحی نیست که بتواند با دوبی رقابت کند. حتی بندرعباس نیز که بهلحاظ ظرفیت بندری قابلیت توسعه دارد نتوانسته خود را به این شهر بندری نزدیک کند.
آمار سرمایهگذاریهای جذبشده داخلی و خارجی و همچنین میزان ورود تکنولوژی چقدر است؟در 9ماه مدیریت خود چهارهزارو800میلیاردتومان سرمایه با رویکرد گردشگری و تفریحی جذب کردیم. 156میلیاردتومان از این میزان مربوط به پروژههای صنعتی و غالبا صنایع پشتیبانی نفت، غذایی، شکلات، دارویی و تجهیزات پزشکی است. همچنین موفق به جذب 50میلیوندلار سرمایه خارجی در قبال یک پروژه شدیم. امیدواریم با بازشدن فضای مناسب در روابط بینالملل میزان ورود سرمایه را افزایش دهیم.
در دوسال اخیر که تحریمهای اقتصادی شدت گرفته، آیا ورود سرمایه خارجی نیز قطع شده است؟بله. به هر حال تحریمها موثر بوده است.
یکی از اهداف اصلی اعلام آزاد بودن برخی مناطق، ایجاد اشتغال در آن منطقه جهت رونق اقتصاد آن بخش است. لطفا آماری از میزان اشتغال ایجاد شده در کیش ارایه دهید.در کیش بهدلیل پروژههای در حال اجرا وضعیت اشتغالزایی بهتر از سایر نقاط است. در 9ماهه مدیریت من از چهارهزارو800میلیاردتومان سرمایه جذب شده؛ 156میلیاردتومان مربوط به بخش صنعت بوده یعنی هزارو300نفر اشتغال مستقیم که 13درصد نسبت به مدت مشابه قبل رشد داشته است.
طبق آماری که ارایه دادید؛ حدود 3/2درصد از سرمایههای جذب شده به بخش تولید رسیده و 96/8درصد از سرمایهگذاران وارد پروژههای گردشگری شدهاند. چرا اهتمامی برای رونق بیشتر تولید صورت نمیگیرد؟این گفته در مجموع صحیح است اما این موضوع در راستای اهداف کیش نیست. محوریت اصلی اقتصاد در کیش بر پایه گردشگری و تجارت استوار است. ما حتی صنایع را فیلتر میکنیم و به هر صنعتی اجازه ورود به جزیره را نمیدهیم. ورود صنایع آلاینده مانند فولاد و صنایع سنگین به کیش ممنوع است. صنایع نفت نیز به جزیره قشم ارجاع داده میشود. در کیش ما بهدنبال ایجاد صنایع دانش بنیان و نرم هستیم. اولویت نخست ما تجهیزات پزشکی و داروست و بالاترین میزان صادرات ما هم مربوط به این گروه است. پس از آن، قسمت غیرآلاینده صنایع پشتیبان نفت، صنایع غذایی، شکلات و بستهبندی نیز در اولویتهای بعدی ماست. در حال حاضر پنج شهرک صنعتی فعال داریم که 400صنعت در آن ایجاد شده و از این تعداد 280صنعت مشغول فعالیت هستند.
بهنظر میرسد یکی از مشکلات اصلی این جزیره سوداگری در بخش مسکن است. قیمتها بهطور عام از سطح عمومی قیمتها در کشور بالاتر است و تورم مسکن در این جزیره از تهران نیز پیشیگرفته است. وجود رانت برای برخی از افراد نیز بخش دیگر ماجراست. حتی به گفته یکی از نمایندگان مجلس واگذاری زمین با یکصدم قیمت و اقساط 30ساله نیز در جزیره دیده شده است. در ابتدا متوسط قیمتها و تورم مسکن را بیان کرده سپس برنامههایتان برای جلوگیری از فعالیت بورسبازان را ذکر کنید.در مجموع این موضوع را تایید میکنم. اما واگذاری زمین با اقساط 30ساله وجود نداشته است. در واگذاریهای اول شاهد بودیم که زمینهایی بهصورت 21ساله واگذار میشد، اما این به معنی اقساط 30ساله نیست. یعنی بهجای واگذاری قطعی، 21ساله واگذار میشد و پس از این مدت زمینها به سازمان مناطق آزاد باز میگشت. اما بحث یکصدم قیمت وجود نداشته است. البته قیمتها برای سرمایهگذاران قیمتهای حمایتی بوده و بالطبع از قیمتهای آزاد کمتر بوده است. ولی همانطور که شما هم اشاره کردید قیمتها در کیش بهطور غیرمعمول افزایش یافته که نتیجه بورس بازیها در این بخش بوده است. بر همین اساس هم یکی از اقدامات جدی ما در بدو ورود مقابله با این جریان بود. این اقدام علاوه بر اینکه فینفسه شایسته نیست؛ بهشدت هم به حوزه سرمایهگذاری در کیش صدمه وارد کرده است. بالابودن بیش از حد قیمت زمین و مسکن سبب شده قیمت تمام شده کالا و خدمات در کیش بهشدت افزایش یابد. بهعنوان مثال صاحب یکصنعت، هزینههای بسیار بالایی را که شاید دو تا سهبرابر حقوق کارمندانش باشد باید برای تامین منزل مسکونی کارکنان خود بپردازد چراکه گاها قیمت منازل مسکونی در کیش با فرمانیه تهران برابری میکند. نهایتا این هزینههای سربار، بر قیمت تمام شده محصولات وی تاثیر خواهد گذاشت. بنابراین یکی از اقدامات مهم ما در این حوزه بود. در همین راستا 160هزارمتر زمین در طول مدیریتمان پس گرفتیم.
دلیل بازپسگیری این زمینها چه بوده است؟ما زمین را به سرمایهگذاران جهت احداث ساختمان، ایجاد واحدهای تجاری و توسعه فعالیتهای اقتصادی تخصیص میدهیم. به مفهوم دیگر زمین برای دستبهدست شدن و فروش نیست. بر این اساس، قرارداد تمام افرادی که مطابق تعهدشان عمل نکردهاند فسخ شد. البته در جریان این اقدام از سوی مراکز مختلف، تحت فشارهای زیادی بودیم اما نهایتا توانستیم بورسبازی زمین را کنترل کنیم. در حال حاضر یکی از اقداماتی که بهصورت سختگیرانه در حال پیگیری آن هستیم راستیآزمایی سرمایهگذاران است. برای واگذاری زمینها ابتدا از میزان آورده سرمایهگذار و قابلیت اجرای پروژه تعریف شده او مطمئن شده و سپس به واگذاری اقدام میکنیم.
و برای کنترل قیمتها چه خواهید کرد؟معمولا هر زمان که تقاضا از عرضه پیشی میگیرد قیمتها با افزایش مواجه میشود اما با وجود اینکه عرضه مسکن در کیش دو برابر تقاضاست؛ قیمتها به شکل کاذبی بالا رفته است. این مساله نشاندهنده وجود بورس بازی در بازار مسکن است. ما برای اینکه قیمتها شکسته شود و به نرخهای منطقی نزدیک شویم، طرح ساخت هزارواحد مسکونی را در منطقه آزاد کیش شروع کردیم. این طرح که کلنگ آن بر زمین خورده است غیر قابل فروش و غیرقابل تفکیک خواهد بود. به این مفهوم که واحدهای مزبور در اختیار بخش صنعت و هتلداری جهت اسکان کارکنانشان قرار خواهد گرفت ولی این بخشها امکان خرید و فروش واحدها را نخواهند داشت. با بهرهبردای از این طرح، مطمئن هستیم قیمت مسکن به یکباره فرو میریزد. این هشدار را به بورسبازان مسکن نیز دادهایم.
طرح مسکن هزارواحدی در چه دوره زمانی به بهرهبرداری خواهد رسید؟طبق پیشبینیها، نخستین برج آن در بازه زمانی هشتماهه مورد بهرهبرداری قرار خواهد گرفت. برای کل پروژه نیز 24ماه زمان پیشبینی کردهایم. ولی پروژه بهصورت فازبهفاز پیش خواهد رفت.
تورم مسکن کیش در سال گذشته چقدر بوده است؟
روی رقم تورم در بخش مسکن با توجه به رکودی که در این بخش حاکم بوده است نمیتوان اظهارنظر دقیقی کرد. شاید بتوان گفت با توجه به رکود موجود، ما در سال گذشته تورم نداشتهایم. بهدلیل اینکه فروشنده واقعی به دلیل نیاز به نقدینگی با قیمتهای واقعی فروخته و افرادی که قیمتهای کاذب بر ملک و زمینشان گذاشتهاند تا کنون بدون خریدار ماندهاند.
در جریان پروندههای فساد مالی در مناطق آزاد، کیش نیز بهلحاظ تعدد پروندهها جزو مناطق بنام محسوب شده است. شما در صحبتهای چندماه پیش خود قول شفافیت را داده بودید. لطفا آخرین اطلاعات از این پروندههای فساد را بیان فرمایید.در راستای شفافکردن مساله بهویژه در بحث زمین، دو اقدام انجام دادهایم. نخست آنکه واگذاریها از تحت نظارت مستقیم مدیرعامل منطقه آزاد خارج شده و شخص مدیرعامل نمیتواند نقشی در این واگذاریها ایفا کند و دوم آنکه توسعه اتوماسیون بهعنوان ابزاری برای شفافسازی بهویژه در دو معاونت سرمایهگذاری و شهرسازی در دستور کار قرار گرفته تا از دخالت مستقیم افراد در محاسبات بهدور باشد. واگذاری زمینها معمولا به دو صورت انجام میشود؛ نخست زمینهای کوچک با کاربری مسکونی که بیشتر در شهرک صدف و نوبنیاد انجام میشود. در این بخش متقاضیان با مراجعه به شرکت سرمایهگذاری و از طریق سایت شرکت، زمین مورد نظر را انتخاب و در مزایده شرکت خواهند کرد، در نهایت نیز نام برنده بههمراه قیمت زمین روی سایت درج میشود. در این نوع زمینها قیمتها معمولا با نرخهای واقعی چندان تفاوت ندارد. اما در بخش سرمایهگذاری طبیعتا قیمتها به صورت حمایتی تعیین میشود. برای این کار اما باید طبق آییننامه ابتدا سرمایهگذار طرح خود را ارایه داده و پس از حصول اطمینان از سوی سازمان نسبت به توان مالی سرمایهگذار و راستیآزمایی طرح، واگذاری صورت گیرد. با همه این اقدامات فساد احتمالی ایجاد شده به حداقل خواهد رسید.
پروندههای گذشته در چه مرحلهای است؟هرجا احساس کنیم منافع سازمان از بین رفته و حقی از سازمان تضییع شده وارد عمل شدهایم. هماکنون نیز دههامترمربع زمین را در همین راستا به سازمان بازگرداندهایم.
از بحث مسکن خارج شویم. شما در مدت 9ماهه مدیریت خود برای امور زیربنایی در کیش چه اقداماتی انجام دادهاید؟ به هر حال قطعی آب و برق همیشه از مشکلات اصلی ساکنان بوده است.اتفاقا یکی از نقاط مثبت در کارنامه ما توجه به بخش زیربنایی است. سهروز پیش از برعهدهگرفتن این مسوولیت کیش یک قطعی کامل برق داشت و این یک هشدار برای مدیر تازه وارد به حساب میآمد. بنابراین با توجه به اینکه در ماههای پیش رو با تعطیلات عید و حجم زیادی از گردشگر و مصرفکننده برق مواجه میشدیم برای رسیدگی به این امور دستبهکار شدیم. در کیش 150مگاوات برق تولید میشد و به همین میزان نیز مصرف برق داشتیم. به این ترتیب نخستین اقدام ما تمرکز روی تامین برق مورد نیاز در یکزمانبندی ششماهه بود. در همان نیروگاه برقابی کیش توانستیم 75مگاوات به ظرفیت تولید اضافه کنیم. یعنی 50درصد افزایش تولید که 37/5مگاوات آن تا عید وارد مدار شد و 37/5مگاوات دیگر نیز بهزودی وارد مدار میشود. با این میزان افزایش ظرفیت، برق تولیدی تا سال95 برای کیش کفایت خواهد کرد. البته ما به این موضوع هم اکتفا نکردیم و نیروگاه آب و برق کیش2 را به زمین زدیم که بهصورت فازبهفاز به بهرهبرداری رسیده و در نخستین فاز آن یعنی 9ماه دیگر، 10مگاوات برق وارد مدار خواهد شد. بهرهبرداری کامل از آن نیز صدمگاوات دیگر به مدار اضافه خواهد کرد. با احداث این نیروگاه برق این جزیره به نقطه پایدار رسیده و در صورت بروز مشکل در یکنیروگاه، نیروگاه دوم، برق کیش را تامین خواهد کرد. بخش دوم برنامهها نیز تامین آب جزیره است. شبکه آب در کیش به واسطه قدمتی که داشته 47درصد از آب تولید را هدر میداد اکنون با اقدامات انجام شده میزان هدررفت آب به 37درصد رسیده و به دنبال آن هستیم که این عدد را به 27درصد که نرم کشوری است برسانیم. رسیدگی به فاضلاب شهری نیز فاز دیگر برنامههای سازمان بوده است. با احداث تصفیهخانه 10هزارمترمکعبی که حداکثر تا مهرماه به بهرهبرداری میرسد؛ فاضلاب جزیره جمعآوری شده و بوی نامطبوع در میدان ساحل از بین خواهد رفت. علاوه بر آن با آب پسماندهای این سیستم هفتهزارمترمکعب آب جهت آبیاری فضای سبز حاصل خواهد شد.
به غیر از سیستم فاضلاب مرکز نخالههای ساختمانی و پارک خانواده توسط شرکت سرمایهگذاری و توسعه کیش و به همت مهندس بهیزاده در هفته دولت به بهرهبرداری خواهد رسید.