یک سال پیش و در جریان مذاکراتی که به امضای توافق نامه مقدماتی ژنو منتهی شد، فرانسه سرسختانهترین مواضع را در میان اعضای گروه ۱+۵ در مقابل ایران اتخاذ کرده و کارشکنیهای متعددی را در این مسیر انجام داد. اکنون و در آستانه فرا رسیدن ضرب الاجل توافق نهایی، برخی نشانهها حاکی از تغییر موضع پاریس نسبت به ایران و همسو شدن آن با دیگر اعضای ۱+۵ در مسیر توافق با ایران است.
به گزارش «تابناک»، خبرگزاری «رویترز» با انتشار مطلبی به تحلیل مواضع دولت فرانسه در قبال مذاکرات هستهای ایران پرداخته و مینویسد، یک سال پس از کارشکنیهای این دولت در مسیر توافق ژنو، اکنون رویکرد تعاملی آمریکا با دیگر اعضای ۱+۵ از یک سو و علم به اینکه عدم دستیابی به توافق میتواند نتایج مخربی برای کل منطقه به بار بیاورد، سبب شده مواضع پاریس در قبال ایران تعدیل شود.
این خبرگزاری اشاره میکند که فرانسه از مدتها پیش به داشتن مواضعی سرسختانه در موضوع هستهای ایران مشهور بوده است. سال گذشته، فهمیدن این موضوع که آمریکاییها مذاکرات محرمانهای را دوجانبه با ایران انجام دادهاند، بهانهای به دست دولتمردان فرانسوی داد تا به توافق هستهای با ایران «نه» بگویند و در مسیر حصول توافق نامه ژنو موانعی ایجاد کنند. این امر همچنین فرصتی برای فرانسه فراهم کرد تا روابط خود را با کشورهای عرب منطقه خاورمیانه ـ که مخالف برنامه هستهای ایران هستند ـ تقویت کند.
اما این بار، فرانسه میداند با توجه به نقش و نفوذ قابل توجه ایران در مبارزه با گروه تروریستی داعش در عراق و سوریه و همچنین برقراری ثبات در منطقه، عدم حصول توافق هستهای با این کشور، میتواند نتایج بسیار زیانباری به همراه داشته باشد. این نتایج زیانبار، چیزی است که دیپلماتهای فرانسوی به هیچ وجه مایل نیستند مسئول آن شناخته شوند.
دیدیه بیلیون، قائم مقام اندیشکده فرانسوی IRIS در این زمینه میگوید: «اصرار بر مواضع خود در عرصه بین المللی در زمانی که موضوعی با این اهمیت برای منطقه و روابط بین الملل وجود دارد، اقدام صحیحی نیست. من فکر نمیکنم این اتفاق دوباره رخ دهد. فکر میکنم تلاشی از سوی فرانسویها وجود دارد تا خود را در مقابل ایرانیها اندکی بهتر نشان دهند. دیدگاه ما از این پس کمتر متصلب خواهد بود».
در این میان، به نظر میرسد نکاتی که آمریکاییها از وقایع سال گذشته آموختهاند نیز در تغییر مواضع فرانسه مؤثر بوده است. جان کری، وزیر خارجه آمریکا، تلاش فراوانی داشته تا به فرانسه اطمینان دهد که نقش این کشور در مذاکرات هستهای ایران مورد توجه قرار دارد. کری روز گذشته در پاسخ به سؤالی درباره مواضع دولت فرانسه گفته، واشنگتن و پاریس موضع مشترکی دارند و لورن فابیوس، وزیر خارجه فرانسه، یادداشتی را به وی داده که حاوی چهار مورد نگرانیهای کلیدی فرانسه در موضوع هستهای ایران بوده است.
یک مقام غربی نزدیک به مذاکرات در این زمینه میگوید: «آمریکاییها و فرانسویها هر دو درسی را از ژنو آموختهاند. آمریکاییها آموختهاند که باید با همه اعضای ۱+۵ به رایزنی بپردازند و فرانسویها نیز آموختهاند که بهتر است اعتراضات و مخالفتهای خود را زودتر مطرح کنند. هرچند همیشه اختلاف نظرهایی میان ۱+۵ وجود دارد، اما فکر میکنم این بار اوضاع بهتر باشد».
در مقابل این رویکرد آمریکا، فرانسه نیز رویکردی مصالحه جویانهتر در پیش گرفته است. یک مقام دولتی فرانسوی میگوید: «ما سال گذشته دیدگاه خود را مطرح کردیم. آنچه ما میخواهیم، یک توافق خوب است که قابل دفاع باشد و پیامی قوی را به بقیه کشورهای منطقه بفرستد، مبنی بر اینکه ما در مقابل ایران از خود ضعف نشان ندادهایم».
هرچند این مقام فرانسوی در ادامه تلاش کرده توپ را به زمین ایران بیندازد و از ضرورت انجام اقداماتی از سوی ایران در راستای دستیابی به توافق سخن میگوید، میافزاید: «اگر توافقی خوب حاصل شود، ما جلوی آن را نخواهیم گرفت. من فکر نمیکنم که ما اختلافات بنیادی با شرکایمان، از جمله ایالات متحده داشته باشیم».
اما در این میان، از ملاحظات اقتصادی نیز به عنوان موردی مهم یاد میشود که فرانسه را وادار به تجدیدنظر در مواضع خود نسبت به ایران کرده است. دولت فرانسه با مواضع سرسختانه خود در قبال ایران، توانست از یک سو رژیم اسرائیل را از خود راضی نگه داشته و از سوی دیگر، دل کشورهای عرب منطقه خاورمیانه را به دست بیاورد. همین امر، زمینهای برای انعقاد قراردادهای مهم اقتصادی میان فرانسه و این کشورها فراهم نمود.
اما اکنون که مشکلات اقتصادی فرانسه بیشتر شده، این کشور ناچار به گسترش بیشتر بازارهای بین المللی خود است و میداند در حال حاضر، شرکتهای متعلق به دیگر کشورهای اروپایی و همچنین آمریکا، برای توسعه روابط اقتصادی و تجاری با ایران پس از حصول توافق، وضعیت بهتری دارند. بر این اساس، پاریس سعی دارد با تغییر مواضع خود، بازار بزرگی را که ایران میتواند در اختیارش بگذارد برای خود تضمین کرده و جلوی باخت در این مسیر در مقابل دیگر کشورهای غربی را بگیرد.