وزرای 5+1 مقابل ایران هم‌صدا می‌شوند؟

به گزارش «تابناک»؛ پس از هفده ماه مذاکرات نفس‌گیر ایران با شش قدرت جهانی مشتمل بر آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، انگلیس و آلمان بر سر برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران در ژنو و وین، اکنون مذاکرات لوزان 2 در آستانه فرارسیدن ضرب الاجل 31 مارس 2015 چهارمین روز خود را پشت سر گذاشته و در پنجمین روز خود به عنوان یک روز تعیین کننده و سرنوشت ساز قرار داد و می‌توان با نشستی که صبح روز پنجم میان ایران و 5+1 برگزار می‌شود و واکنش‌های طرفین پس از این نشست، ارزیابی دقیقی درباره دورنمای مذاکرات داشت.

تا پایان روز دوم همه شواهد از احتمال بسیار بالای توافق در روزهای پیش رو خبر می‌داد و احتمال بسیار اندکی برای عدم دستیابی به توافق و موکول شدن به مذاکراتی دیگر داده می‌شد اما از روز سوم مذاکرات، مواضع فرانسه و در ادامه آلمان باعث شد تا دستیابی به توافق دشوارتر از حد انتظار شود و آمریکا نیز توان هم‌صدایی‌ِ گروه 5+1 را نداشته و در همین راستا باید دید نشست داخلی وزرای 5+1 که شب گذشته برگزار شد، توانسته به شکل گیری مواضعی یکسان و البته معقولانه را در قبال برنامه هسته‌ای ایران منجر شود؟

فرانسه پیش از این نیز در جریان توافق ژنو چنین رویکردی در پیش گرفت که در نهایت منجر به تاخیر چند روزه و برگزاری یک دور دیگر از مذاکرات برای دستیابی به توافق شد و اگرچه بعید به نظر می‌رسد فرانسوی‌ها این بار در پی زدن زیر میز مذاکره و تکرار وقایع رخ داده در توافق مقدماتی پیشین باشند اما نوع عملکردشان حکایت از این دارد که برخلاف آمریکایی‌ها و ایرانی‌ها، هیچ عجله‌ای برای دستیابی به توافق ندارند و استمرار وضعیت موجود برای 4 سال دیگر نیز چندان برایشان مشکل ساز نیست؛ رویکردی که دقیقاً مطلوب صهیونیست‌ها است.

پس از نامه نگاری حسن روحانی به سران شش کشور طرف مذاکره و همزمان، گفت و گوی تلفنی با نخست وزیر بریتانیا و روئسای جمهور روسیه و فرانسه، دفتر اولاند با صدور بیانیه ای اعلام کرد: «رئیس جمهوری فرانسه ضمن تاکید بر حق مشروع ایران بر استفاده از انرژی صلح آمیز هسته ای، بر لزوم تلاش برای رسیدن به یک موافقتنامه بادوام، محکم و قابل راستی آزمایی در خصوص برنامه هسته ای ایران تاکید کرد.» اما در عمل نه تنها فرانسه در عمل اقدام به تغییر مواضعش نکرد، بلکه آلمان نیز تا حدودی به موضع فرانسه نزدیک شد.

عملیات روانی که با خبرگزاری فرانسه، رویترز و تلویزیون رژیم صهیونیستی آغاز شده بود، ار طریق رسانه‌هایی دیگر نظیر اسوشتیدپرس و بی بی سی تقویت شد و انواع جزئیات ساختگی که مطلوب طرف غربی است، به عنوان جزئیات توافق ایران و 5+1 منتشر شد که تقریباً اکثر این جزئیات تکذیب شد و از میان همه این اخبار، تنها این موضوع تایید شده که توافق تازه نیز سندی غیرمکتوب یا در واقع Non-paper خواهد بود.

در واقع در این مذاکرات، درباره همه کلیات و جزئیات و پیوست‌ها باید طرفین به توافق شفاهی دست یابند و سپس در فاصله قابل توجه باقی مانده تا ضرب الاجل اصلی که «10 تیر 94/اول جولای 2015» است، متن مورد توافق قرار گرفته عیناً به نگارش درآید و در نشستی رسمی امضاء شود و البته در این فاصله تا نگارش و امضای توافق‌نامه مکتوب نیز، طرفین برخی از تعهداتشان را انجام دهند، از جمله اینکه تحریم‌های ایران بلافاصله پس از توافق و اجرای تعهدات ایران، لغو شود.

یکی از چالش‌ها لغو سریع تحریم‌ها است، حال آنکه طرف غربی در پی لغو طولانی مدت تحریم‌ها در دوره‌ای حداقل 2 ساله و و حفظ برخی تحریم‌ها تا ده سال و سپس بررسی لغو آنها است که طبیعتاً نمایندگان مردم ایران چنین توافقی را نپذیرفته‌اند و پس از عملیات روانی رسانه‌های غربی که در روز چهارم شدیدتر از روز سوم بود و احتمالاً در پنجمین روز مذاکرات به اوج می‌رسد، دیپلمات‌های ایران رسماً توافق چندمرحله‌ای، خروج حجم بالای ذخایر اورانیوم ایران از کشور، کاهش سانتریفیوژها تا دو سوم و رویکرد گام به گام در لغو تحریم‌ها و اجرای تعهدات ایران را تکذیب کردند.

اکنون با حضور شش وزیر خارجه کشورهای طرف مذاکره به عنوان تصمیم‌گیرندگان قدرتمندتر به نسبت نمایندگانشان، ممکن است قدرت چانه زنی طرف مقابل افزایش یابد و یا اصرار بر مواضع خطای گذشته و همراستایی برخی از این کشورها با رژیم صهیونیستی شدت بگیرد؛ اتفاقی که با تعبیر لزوم اخذ «تصمیم سخت» از سوی ایران و لزوم «انعطاف پذیری بیشتر» از سوی ایران از آنی یاد می‌شود، حال آنکه ایران حقیقتاً انعطاف پذیری قابل ملاحظه‌ای تا این مرحله از خود نشان داده است.

نشست صبحگاهی ایران و 5+1 به اذعان همه طرف‌های گفت و گو می‌تواند سرنوشت مذاکرات را تغییر دهد. آیا این نشست با مقدمات یک توافق در یک یا دو روز پیش رو همراه خواهد شد یا این دور از مذاکرات بی‌نتیجه پایان می‌یابد و مذاکرات برای دستیابی به توافق شفاهی اولیه، در راستای مکتوب نمودنش در مرحله بعد، چند روز یا چند هفته دیگر از سر گرفته می‌شود؟