طی حدود دو ماه که از زمان حصول توافق هسته ای میان ایران و گروه 1+5 می گذرد، مطالب متعددی در تأیید یا رد این توافق از سوی موافقان و مخالفان مطرح شده است. در این میان، دانستن این نکته که متخصصان فعال در محافل آکادمیک غربی درباره این توافق چه نظری دارند، موضوعی جالب توجه باشد. یک نشریه آمریکایی در مطلبی مفصل به بررسی این موضوع پرداخته است.
به گزارش «تابناک»، نشریه آمریکایی «فارن افرز» در مطلبی که در پایگاه اینترنتی خود منتشر کرده، نظر کارشناسان و متخصصان حوزه روابط بین الملل را درباره توافق هسته ای ایران جویا شده است. این کارشناسان باید نظر خود را درباره این گزاره که «کنگره باید توافق هسته ای ایران را تصویب کند»، بیان می کردند. از میان این افراد، 32 نفر گفته اند که «قویاً موافق» این موضوع هستند. دیگر افراد نیز شامل 5 نفر «موافق»، 4 نفر «بی طرف»، 6 نفر «مخالف» و 5 نفر «قویاً مخالف» اند.
«تابناک» بخش سوم و پایانی از نظریات شماری از این افراد را ارائه می کند؛
* جان مرشایمر (استاد برجسته علوم سیاسی در دانشگاه شیکاگو): قویاً موافق
با توجه به اینکه دیپلماسی مبتنی بر داده ها و ستانده ها در هر دو طرف است، این یک توافق عالی است. این امر به ویژه زمانی مشخص می شود که پیامدهای رد آن را در نظر بگیریم. این توافق، یک گام مهم به سوی بهبود روابط ایران و ایالات متحده و هم راستا با منافع ملی آمریکاست.
* استیون میلر (مدیر برنامه امنیت بین الملل در مرکز بلفر دانشگاه هاروارد): قویاً موافق
محتمل ترین گزینه بدیل برجام، نه یک توافق بهتر، بلکه عدم توافق است. اگر این توافق شکست بخورد، نگرانی هایی که ممکن است 15 سال بعد یا پس از آن بروز کند، امروز یا در آینده نزدیک پیش خواهد آمد. با وجود برجام، برنامه هسته ای ایران بسیار کوچک تر، با توانایی پایین تر، محدودتر و شفاف تر خواهد بود و در طول اجرای توافق، جنبه های مهمی از آن معلق خواهد ماند. بدون توافق، برنامه هسته ای ایران بسیار بزرگتر، با توانایی بیشتر، محدودیت کمتر و شفافیت کمتر خواهد بود و می تواند طی سال های پیش رو به طور قابل توجهی نوسازی شود.
* جوزف نای (استاد برجسته در مدرسه حکومت کندی، دانشگاه هاروارد): قویاً موافق
تصور یک توافق بهتر، ساده است؛ اما آنچه ما اکنون در اختیار داریم، بهترین گزینه از میان بدیل های واقع بینانه به شمار می رود.
* دنیل پایپس (رئیس «مجمع خاورمیانه» و ناشر فصلنامه خاورمیانه وابسته به این مجمع): قویاً مخالف
این بدترین (من این واژه را عامدانه به کار می برم) توافق در تاریخ آمریکاست؛ اگر نگوییم فراتر از آمریکا.
* بری پوزِن (استاد علوم سیاسی در ام آی تی و مدیر برنامه مطالعات امنیتی ام آی تی): قویاً موافق
من هیچ شیوه بهتری برای محدود کردن صنعت هسته ای ایران سراغ ندارم. من هیچ رژیم تحریمی سراغ ندارم که برای گرفتن امتیازات بیشتر، مؤثرتر باشد. به نظر من، رد این توافق به یک رژیم ضعیف تر تحریم و با تأثیرگذاری کمتر بر ایران منجر خواهد شد. این توافق آنچنان آشکارا در راستای منافع ملی آمریکاست که من دشوار می توانم تصور کنم، بحث درباره این توافق، واقعاً درباره همین توافق است. به نظر می رسد درباره چیز دیگری باشد.
* رابرت پاول (استاد علوم سیاسی در برکلی): قویاً موافق
از نظر من، بخت اینکه در صورت عدم تأیید برجام، ایالات متحده بتواند به توافق بهتری دست پیدا کند، بسیار اندک است. در این صورت، محتمل ترین حالت این است که ایالات متحده خود را در شرایطی ببیند که هیچ محدودیت واقعی بر ایران وجود ندارد و یک رژیم تحریم بسیار ضعیف برقرار است.
* الیزابت روزنبرگ (پژوهشگر ارشد و مدیر برنامه انرژی، اقتصاد و امنیت در مرکز «نیو امریکن سکیوریتی»): قویاً موافق
رد توافق، سبب ضربه خوردن اهداف استراتژیک آمریکا می شود. ممکن است اعضای کنگره از این نگران باشند که برجام، برنامه غنی سازی ایران را متوقف نمی کند و یا خواستار توقف «حمایت ایران از تروریسم» باشند. با این حال، این توافق دربردارنده یک شفافیت معنادار و نیز محدودیت هایی در برنامه غنی سازی ایران است و سبب ارتقای امنیت هسته ای می شود. علاوه بر این، توافق بدیلی وجود ندارد و ایالات متحده در صورت کنار زدن توافق فعلی، اعتبار خود و همچنین متحدانش را از دست می دهد.
* دنیس راس (استاد برجسته دیپلماسی در مدرسه خدمات خارجی جرج تاون و مشاور در موسسه واشنگتن): بی طرف
اگر دولت آمریکا موضوعات مربوط به توافق را از طریق ساز و کارهای یکجانبه و همچنین تفاهم با اروپایی ها به انجام می رساند، من می توانستم از توافق حمایت کنم؛ اما باید میان وضعیت آستانه دستیابی به هسته ای و وضعیت هسته ای شدن، فاصله ای محکم ایجاد شود، زیرا پس از پانزده سال، دیگر محدودیتی بر ایران وجود نخواهد داشت.
* مایکل روبین (پژوهشگر مقیم در موسسه امریکن اینترپرایز؛ افسر سابق پنتاگون): مخالف
کاخ سفید و وزارت خارجه درباره اینکه در صورت رد برجام توسط کنگره، اعتبار آمریکا لطمه می بیند، درست می گویند؛ اما جای تأسف است که با وجود این موضوع، دولت راه مشورت با کنگره برای یافتن راه حلی مورد توافق هر دو حزب را در جریان مذاکرات در پیش نگرفت. در نهایت امر، برای ایالات متحده، هزینه توافقی که شایسته و بایسته جنبه های نظامی برنامه هسته ای ایران را محدود نکند، بیشتر از هزینه های ناشی از رد آن است.
* گری سیک (پژوهشگر ارشد در موسسه مطالعات خاورمیانه دانشگاه کلمبیا و استاد وابسته در مدرسه امور عمومی و بین الملل): قویاً موافق
فقط برای یادآوری باید گفت، رأی گیری در کنگره در واقع به منظور سلب قدرت رئیس جمهور برای برداشتن تحریم های مرتبط با برنامه هسته ای ایران است. آن طور که مشخص است، 100 درصد جمهوری خواهان از قطعنامه رد توافق حمایت می کنند، در حالی که دموکرات ها بر اساس وجدان خود با این ماجرا برخورد می کنند. نگرانی های مشروعی درباره برجام وجود دارد، ولی این نگرانی ها از طریق رد مسئولیت های آمریکا و عدم ارائه هیچ گزینه بدیل دیگر، حل و فصل نخواهد شد.
* استفن فن اِورا (استاد دپارتمان علوم سیاسی در ام. آی. تی): قویاً موافق
* استفن والت (استاد امور بین الملل در مدرسه حکومت کِندی دانشگاه هاروارد): قویاً موافق
