سخنان دکتر حسن روحانی در آیین آغازین بیست‌ویکمین نمایشگاه مطبوعات، با واکنش‌های متفاوتی همراه بود؛ اما آیا این گفتارها صرفاً برای ثبت در صفحات روزنامه‌ها بیان می‌شود یا نطق رئیس جمهور مبنای کار دولت قرار می‌گیرد و مطابق با این گفتارها، قانون مطبوعات به سرعت به سود مطبوعات دستخوش اصلاحاتی خواهد شد؟
به گزارش «تابناک»، روز گذشته رئیس دولت یازدهم با سخنرانی در افتتاحیه نمایشگاه مطبوعات، سخنان متفاوتی بیان کرد و ضمن انتقاد از رسانه‌هایی که با پشتوانه‌های خاص مشمول برخوردهای معمول نمی‌شوند، از معیارهایش برای یک رسانه ایده‌آل و فضای ایده‌آل رسانه‌ای گفت و موضع جدی در قبال توقیف رسانه‌ها به عنوان عکس العمل ابتدایی در مواجهه با خطای رسانه‌ها اتخاذ کرد.
روحانی به انتقاد از عمر کوتاه رونامه ها و نشریات در ایران و تعطیل و توقیف آنها به دلایل واهی پرداخت و با مقایسه رسانه های ایران با مطبوعات و رسانه های پر سابقه جهان گفت: «ما در دنیا روزنامه‌هایی داریم که بیش از ۲۰۰ سال سابقه دارند؛ تایمز لندن دارای عمر ۲۳۰ سال است و نیویورک تایمز دارای ۱۱۹ سال عمر است؛ رسانه‌ای که دهه‌ها از عمرش بگذرد، بر حرفه‌ای بودن و پختگی‌اش افزوده شود، افکار عمومی را به خود جذب کند و دارای سابقه ۱۰۰ ساله و ۲۰۰ ساله و بیشتر باشد. بدترین جوانمرگی، جوانمرگی مطبوعات و رسانه است. اینکه رسانه‌ای هنوز متولد نشده و بال و پرنگشوده و خود را به خوبی معرفی نکرده به دلایل واهی دچار تاخت و تاز دیگران قرار می‌گیرد».
وی همچنین به لزوم روشن بودن قانون و جلوگیری از بازی کردن با آزادی مطبوعات اشاره کرد و گفت: «من قبلا هم گفته‌ام کلمه تعطیل و توقیف باید آخرین کلمات در یک رسانه باشد. ما همان طور که نیازمند نهاد رسانه هستیم، نیازمند نظام مطبوعات شفاف، روشن، با قوانین و مقررات روشن هم هستیم. اگر قانون روشن باشد، هر روز جمعی با به دست آوردن یک کلمه و یک جمله نمی‌توانند با آزادی مطبوعات بازی کنند».
سخنان رئیس جمهور می‌تواند سرمنشأ اتفاق مبارکی برای رسانه‌ها باشد، البته مشروط به آنکه در حد حرف پنماند و به یک اتفاق عملی نظیر تقدیم لایحه‌ای برای اصلاح قانون مطبوعات منجر شود. روزنامه اعتماد امروز در صفحه نخستش بندهایی از این سخنان را استخراج کرده و حالت قانونی بخشیده که البته برخی مواد اگر قرار بر تبدیل به قانون شدن داشته باشد ـ با توجه به وسعت لایتناهی تفاسیر از مواد قانونی ـ به ضرر مطبوعات است.
در این مواد آمده است:
«ماده یک؛ توقیف باید آخرین کلمه برای رسانه باشد.
ماده دو؛ مطبوعات باید مظهر اعتدال، عقلانیت و دوری از افراط باشند.
ماده سه؛ یاس آفرینی و سلب اعتماد مردم، عملی ضدانقلابی است.
ماده چهار؛ امید آفرینی وظیفه همه رسانه‌ها در فضای پساتحریم است.
ماده پنج؛ نباید نظر یک مامور امنیتی معیار ارزیابی فعالیت‌های رسانه‌ای شود.
ماده شش؛ انتقاد حقی همگانی و مفید است؛ اما تخریب دولت با پول مردم پذیرفتی نیست.
ماده هفت؛ قابل تحمل نیست برخی از رسانه‌ها برای همیشه از تنبیه و توقیف و تعطیلی و تهدید مصون باشند.
ماده هشت؛ نباید برخی مطبوعات به عنوان پلیس مخفی عمل کنند.
ماده نه؛ انقلابی بودن مطبوعات یعنی دروغ نگفتن.
ماده ده؛ آن روزنامه و سایتی به معنای واقعی کلمه ضدانقلاب است که امید و اعتماد را از مردم بگیرد.
ماده یازده؛ با پول مردم علیه مردم روزنامه درآوردن قابل قبول نیست.
ماده دوازده؛ از همه رسانه‌هایی که به سود مردم تلاش می‌کنند، تشکر می‌کنم.
ماده سیزده؛ نمی‌توانم از رسانه‌ای که از اخلاق حرفه‌ای مطبوعات فاصله می‌گیرد، تجلیل کنم.
ماده چهارده؛ نمی‌توانم از کسی که بذر ناامیدی را در میان مردم می‌پاشد، تشکر کنم.
ماده پانزده؛ فضای جامعه را مدام مسموم کردن درست نیست».
با این حال، حتی اگر لایحه‌ای در راستای تقویت همان ماده یک در نظر گرفته شود و با اصلاح قانون مطبوعات، توقیف و لغو امتیاز رسانه‌ها به امری بسیار دشوار و پیچیده و دارای شروط متعدد تبدیل شده و برای موارد بسیار نادر نظیر توهین به مقدسات در نظر گرفته شود و همچنین مجازات جزایی معمول همچون بسیاری از کشورها به مجازات نقدی ـ ولو مجازات‌های سنگین مالی ـ تغییر جهت دهد، دستاورد بزرگی برای مطبوعات ایران حاصل آمده است.
البته ممکن است چنین درخواستی به «قانون جامع رسانه‌های همگانی» که بعضاً از آن به «نظام جامع رسانه» یاد می شود، حواله داده شود و برخی مسئولان عنوان کنند که همه این موارد در آن قانون دیده شده، اما با توجه به پیچیدگی آن قانون و زمانبر بودن تصویب و اجرای قانون مذکور، انتظار می‌رود حداقل ماده یک سخنان رئیس جمهور درباره توقیف و برخورد با مطبوعات، به سرعت در قالب یک ماده واحده به نگارش دربیاید، در هیأت دولت به عنوان اصلاحیه قانون مطبوعات جایگزین برخی مواد کنونی قانون فعلی و قوانین دیگر شده و برای تصویب نهایی در قالب لایحه به مجلس ارائه شود.
«تابناک» امروز را نخستین روز از «روزشمار برای بازنگری در قانون مطبوعات» در هر ظرفی اعم از ارائه ماده واحده یا قانون جامع رسانه‌های همگانی قلمداد کرده و مستمراً پیگیر تبدیل سخنان و مطالبات رئیس جمهور به عمل توسط مسئولان دولت یازدهم خواهد بود.
