سازمان ملل پیش بینی کرده که ایران در سال های 2016 و 2017 میلادی به ترتیب رشد 4.8 و 5.4 درصدی را تجربه خواهد کرد. حال این واحد اقتصادی طی کمتر از یک هفته، میلیاردها یورو قرارداد تجاری با ایتالیا و فرانسه ای بست که هر دو در زمره ده قدرت برتر اقتصادی جهان هستند. با این تفاوت که بانک های ایتالیا سال 2016 را با وضعیت منفی آغاز کرده و در مقابل فرانسه با رشد 1.1 درصدی در سال 2015 علیرغم افت اقتصاد به واسطه حملات پاریس، بهترین وضعیت را طی 4 سال اخیر داشت. حال باید دید که جمهوری اسلامی چه توافقاتی با این دو کشور داشته است؟
به گزارش «تابناک» ایتالیا و فرانسه نخستین میزبانان پسا تحریمی رئیس جمهور در اروپا بودند. این سفر از ابعاد بسیاری قابل توجه بود. نخستین سفرهای رئیس جمهور ایران پس از پایان عصر تحریم های ایران، به نوعی می توانست آغازی بر پایان عصر ایران هراسی باشد. از سوی دیگر، حضور در فرانسه به عنوان یکی از کشورهایی که در گروه 5+1 حضور داشت، می تواند نویدبخش ارتقای همکاری های دوجانبه ایران با کشورهای مذکور باشد. اما شاید مهم ترین جنبه از سفر ایران همانا حضور در دو کشور از ده قدرت برتر اقتصادی جهان طی سالیان اخیر باشد.
حسن روحانی که هفت روز پیش پا در خاک ایتالیا گذاشته بود، طی حضورش در فرانسه و ایتالیا قراردادهای اقتصادی و تجاری بسیاری را به امضا رساند. البته رئیس جمهور پیش از سفر به اروپا نیز اعلام کرده بود که ایران برای دستیابی به رشد اقتصادی مطلوب، به چیزی حدود 50 میلیارد دلار سرمایه خارجی نیاز دارد. به بیان دیگر تزریق سرمایه برای رونق اقتصادی به عنوان مهمترین هدف اقتصادی ایران در سفرهای این هیأت مطرح بوده است. اما نباید فراموش کرد که شناساندن بازار ایران، ارتقای همکاری های سیاسی و رایزنی در مورد مسائل منطقه خصوصا مبارزه با تروریسم می توانند از دیگر اهداف نمایندگان ایرانی در این سفرها باشند.
از منظر اقتصادی روحانی با هدف جذب سرمایه به اروپا گام نهاده بود. در این مسیر نیز حتی شاید موفق بود که توانست قراردادهای نسبتا بزرگی را به امضا برساند. اسامی شناخته شده ای همچون پژو، توتال، ایرباس و راه آهن دولتی ایتالیا ـ که همگی از بزرگان صنایع خود محسوب می شوند ـ پای میز مذاکره آمده و اقدام به عقد قراردادهایی با ایرانیان کردند.
البته این تمامی آن چیزی نیست که روحانی با خود به ایران آورده است. با این حال شاید بتوان با مروری گذرا بر این قراردادها به تصویری جامع تر از دستاوردهای این همکاری های دو جانبه دست پیدا کرد. بر اساس این گزارش، می توان از صنایع نفت و انرژی، حمل و نقل، و همکاری های مالی به عنوان سه بخش برجسته ای نام برد که در این مبادلات اقتصادی مورد توجه طرفین بوده است. چرا که در حوزه حمل و نقل ریلی و هوایی شاهد حضور ایتالیا و فرانسه در بازار ایران خواهیم بود. از سوی دیگر، سرمایه گذاری مشترک ایران و پژوه برای تولید انبوه خودروهای این کمپانی در ایران را نیز می توان در همین حوزه قرار داد.
اما قراردادهای نفتی ایران با توتال برای فروش نفت خام ایران برای مصارف پالایشگاه های حاضر در فرانسه و دیگر نقاط اروپا می تواند باعث تثبیت افزایش حجم صادرات نفت خام ایران شود. همچنین در حوزه صنایع مربوطه نیز کمپانی سایپم از شرکت های اقماری کنسرسیوم اِنی ایتالیا، در ساخت یک خط لوله انتقال 2 هزار کیلومتری با ایران به توافقی 4.5 میلیارد یوروی دست یافته است. در نهایت بیمه ها و بانک های ایتالیایی نیز با ضمانت قراردادهای خرید بیش از 10 هواپیمای مسافری از ایرباس، عملا جرقه همکاری دوجانبه مالی را زدند.
بر اساس این گزارش این قراردادها دارای ابعاد مختلفی هستند؛ از یک سو با جذب سرمایه و تقویت همکاری های مشترک، زمینه رشد بیشتر اقتصادی ایران را فراهم می کنند، اما شاید نکته مهم تر این باشد که در برخی از این قراردادها، توجه به مسأله انتقال فناوری و آموزش نیز بسیار شایان توجه بود. برای مثال این موارد در قراردادهای هوایی حسن روحانی مشهود است. البته نباید فراموش کرد، هرچند ارزش قراردادهای ایران با دو کشور ایتالیا و فرانسه چیزی حدود 50 میلیارد دلار بوده است، همه این ارقام به جذب سرمایه اختصاص نداشته و بخشی نیز به خریدهای ایران و خروج ارز از کشور اختصاص دارد. به هر حال این سفرها فارغ از تغییر تراز تجاری، توانسته اند تحرک تجارت خارجی را افزایش داده و هند و کره را نیز به تکاپوی پیگیری همکاری های اقتصادی با ایران تحریک کند.
جدول قراردادهای اقتصادی ایران با ایتالیا و فرانسه
