جشنواره فیلم فجر با فرجامی متفاوت از دورههای پیشین، به سرانجام رسید و به جای تقسیم سیمرغهای بلورین میان چهرههای شناخته و راضی نگه داشتن طیف وسیعتری از سینماگران سرشناس، عمده جوایز به فیلم «ابد و یک روز» و سینماگران نقش آفرین در این اثر سینما تعلق گرفت؛ اما این تغییر رویکرد بزرگ چه تأثیری بر سینمای ایران خواهد داشت؟
به گزارش «تابناک»، شب گذشته سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر به پایان رسید؛ اما بنا بر سوابق گذشته، حواشی اهدای سیمرغهای بلورین به رسم معمول تا مدتها نمود عینی خواهد داشت و طبیعتاً مهمترین حاشیه برای این دوره از جشنواره، توجه ویژه و بینظیر داوران به یک فیلمساز جوان و نخستین اثر بلند سینماییاش خواهد بود: «سعید روستایی» کارگردان «ابد و یک روز».
تاکنون هیچ سینماگر جوانی این امید را نداشت که در نخستین حضورش با یک فیلم بلند سینمایی در جشنواره فیلم فجر، ستاره این رویداد باشد و این ذهنیت نیز به سوابق جشنواره بازمیگردد که عمدتاً جوایز به چهرههای شناخته شده و پرسابقه تعلق میگرفت. البته معمولاً پرسابقهترین سینماگران نیز نمیتوانستند در شب اختتامیه بیش از 6 یا 7 سیمرغ را از آن خود سازند.
سیاست حاکم بر دورههای پیشین جشنواره، تقسیم جوایز میان فیلمسازان به قصد راضی کردن جمع بیشتر و همچنین حمایت از تولیدات بیشتر سینمای ایران است تا بدین ترتیب در فصل اکران، فیلمهای بیشتری بتوانند در پوسترهای تبلیغاتیشان به برد سیمرغ بلورین جشنواره به عنوان یک عنصر تبلیغاتی جذاب تکیه کنند؛ اما غیبت بسیاری از سینماگران پیشکسوت و پرسابقه و ظهور پررنگ جوانهای بااستعداد قاعده بازی را به هم زد.
تعلق گرفتن 9 سیمرغ بلورین اصلی جشنواره به یک کارگردان متولد سال 1368 متأثر از حضور نسلی در سینماست که قدرت فیلمسازی شان را تحمیل میکنند و باعث میشوند تا هیأت داوران به نشانه تسلیم دستها را بالا ببرند؛ اما داوران علیرغم شایستی ابد و یک روز، میتوانستند مصلحت گرایی کنند و به اهدای سه یا چهار جایزه به «ابد و یک روز» اکتفا نماید.
این اقدام میتوانست یک توجیه دیگر نیز داشته باشد و همان گونه که در برنامه هفت و در دیالوگ مهدی فخیم زاده، داور بخش سودای سیمرغ و بهروز افخمی، مجری هفت مطرح شد، برجسته شدن یک فیلمساز در اولین تجربه فیلمسازیاش میتواند فیلمساز را در خلأ قرار دهد و زمینه ساز بیانگیزگی یا تکرار فیلمساز برای تکرار موفقیتش شود و در واقع یک فیلمساز مستعد را نابود کند؛ بنابراین، با همین استدلال بخشی از جوایزی که شب گذشته به فیلم سعید روستایی تعلق گرفت، نباید نصیب این فیلمساز و همکاران میشد.
فخیم زاده در این باره گفت، هیأت داوران مکلف به انتخاب بهترینها بوده و اینکه سرنوشت برندگان جوایز جشنواره متأثر برد این جوایز به چه سمت و سویی میرود، ارتباطی با مأموریت هیأت داوران نداشته، بلکه به هشیاری برندههای این جوایز مربوط میشود که این موفقیت بیسابقه در کارنامه حرفهایشان حکم باتلاق پیدا نکند و فیلمساز با فراموش کردن درخشش در جشنواره، با جدیت به دنبال ساخت فیلمهای بهتر و متفاوت باشد.
«تابناک» درباره سرنوشت «سعید روستایی» و فیلمسازانی که در نخستین حضورشان در جشنواره فیلم فجر درخشیدهاند، جداگانه به ارزیابی سوابق خواهد پرداخت؛ اما در اینجا آنچه مهم است، تأثیر عمیق حمایت اینچنینی از یک «فیلم اولی» در جشنواره فیلم فجر توسط هیأت داوران جشنواره سی و چهارم است.
ابوالحسن داودی، محمد داودی، مجتبی راعی، سید جمال ساداتیان، منوچهر شاهسواری، مهدی فخیم زاده و نیکی کریمی، هفت داور بخش سودای سیمرغ، با تغییر سنتهای کلیشهای جشنواره، راه تازهای پیش روی سینماگران جوان گشودند و انگیزه را برای حضور سینماگران مستعد و جوان در سینمای ایران به شدت افزایش دادند. بدین سبب، تنها میتوان امید داشت، راهی که این جمع در پیش گرفتند، با پذیرش حاشیهها، در دورههای بعدی نیز استمرار داشته باشد.