سوت و کف اعتراضی و خندههای مکرر تماشاگران به برخی سکانسهای فیلمهای سینمایی در جشنوارههای داخلی، حاشیهساز شده و برخی سینماگران پرسابقه نسبت به اعتراض تماشاگران واکنشهای تندی از خود نشان دادند؛ اما همان گونه که پیشتر اشاره شده بود، این واکنش کاملاً طبیعی بوده و در سطح بینالمللی اتفاقی معمول است که در جشنواره کن 2016 نیز رخ داد.
به گزارش «تابناک»، در هر دوره از جشنواره بینالمللی فیلم فجر، تعدادی از فیلمهای به نمایش درآمده که فاقد حداقل کیفیتهای ممکن و یا خطاهای اساسی باشند، با واکنشهای تند مخاطبان همراه میشد و علاوه بر خنده نسبت به ضعف برخی سکانسها، گاهی کار به سوت و کف نیز میکشد. این اتفاق به صورت خفیف در جشنواره سی و چهارم و پیش از آن نیز تقریباً در بیشتر دورهها کمابیش قابل مشاهده بوده و در آینده نیز تکرار خواهد شد.
برخی کارگردانها که این فضا را پیشبینی میکردند، اساساً در کاخ جشنواره حاضر نشدند و یا پس از نمایش فیلمشان خیلی آهسته کاخ جشنواره را ترک کردند و به نشست خبری نیامدند که داریوش مهرجویی و مسعود کیمیایی با همین قاعده از مهلکه گذشتند و معدودی از کارگردانان نیز به رغم حال نه چندان خوبی که به واسطه نوع مواجهه با کف و سوت تماشاگرها با فیلمش داشتند، در نشست حاضر شدند و پاسخگو بودند و طبیعتاً به بدترین شکل ممکن از اثرشان دفاع کرده و کمترین نقد ممکن را برنمیتابیدند.
اما واقعیتی که پیش از این نیز «تابناک» بدان اشاره کرده بود، این است که فیلم بد و ضعیف در همه رویدادهای سینمایی دنیا یک واکنش مشابه در پی دارد؛ واکنشی که تماشاگر در قبال هدر رفتن وقت، انرژی و بخشی از نقدینگیاش و همچنین حس بدی که از اثر گرفته به کارگردان عرضه و در واقع تصور میکند کارگردان برای وقت تماشاگران ارزشی قائل نشده و اثری سردستی عرضه است.
صحنهای از «خریدار شخصی» ممکن است، تفسیر شخصی برخی سینماگران نسبت به این واکنش، توهین باشد؛ اما آنچه تعبیر درستتر است و در نقدهایی که نسبت به این اتفاق در رسانههای بینالمللی و به طور خاص توسط کاربران این رسانهها مطرح شد، اعتراض به عملکرد ضعیف یک کارگردان و ارائه بیپروای این اثر ضعیف به حرفهایترین قشر از تماشاگران است؛ اتفاقی که چندین بار در جشنواره کن رخ داده بود و در این دوره نیز این اتفاق تکرار شد.
همزمان با نمایش «خریدار شخصی» ساخته اولیویه آسایاس و با بازی کریستن استوارت در جشنواره کن 2016، تماشاگران ـ که به زعمشان این اثر ضعیف بود ـ این فیلم را هو کردند؛ هرچند برخی منتقدان اتفاقاً نظر عکس داشتند و عنوان کردند چون این فیلم هو شده، پس فیلم خوبی است!
وقوع همین اتفاق در جشنواره کن 2015 برای «دریای درختان» گاس ون سنت و در جشنواره کن 2014 برای «اسیر» ساخته آتوم آگویان گزارش شده بود و در واقع اگر فیلمی ضعیف باشد، تماشاگران کن، با آن اثر بیرحمانه برخورد میکنند؛ رویکردی که اتفاقاً وجودش بد نیست، زیرا در این صورت کارگردانها با حساسیت بیشتری فیلم میسازند و اگر فیلم ضعیفی به دلایل مختلف به جشنوارهها راه یافت، پاسخش را از مخاطبان دریافت خواهد کرد.
با این اوصاف، سوت و کف زدن، یک رفتار توهین آمیزِ خلق شده توسط تماشاگران داخلی جشنواره فیلم فجر نیست، بلکه یک اعتراض مرسوم در جشنوارههای بینالمللی است که در سالهای اخیر در جشنواره فجر نیز تکرار میشود و خوشبختانه تاکنون با این شیوه اعتراض در جشنواره فیلم فجر برخورد قهری نشده و امیدواریم در آینده نیز از سوی سینماگران پذیرفته شود.