چند روز مانده به زمان رسیدن کاوشگر جونو ناسا به سیاره مشتری، دانشمندان این نهاد موفق شده اند، تصویری زیبا از یک شفق قطبی را در قطب شمالی، بزرگترین سیاره منظومه شمسی رصد و ثبت کنند.
به گزارش «تابناک»، این تصویر در نوزدهم ماه می توسط تلسکوپ فضایی هابل و طی مطالعهای در خصوص تأثیر توفانهای خورشیدی بر شفقهای قطبی در مشتری رصد و ضبط شده است. ویدئوی زیر از تصاویر متعددی ساخته و توسط دوربینهای ماورای بنفش هابل در زمانهای مختلف ضبط شده است.
دقیقا همانند زمین در سیاره مشتری نیز شفق طبیب زمانی پدید می آید که ذرات باردار با جو سیاره برخورد می کنند. در حالی که ساکنان کره زمین این پدید را ناشی از توفان های خورشیدی ـ که منجر به ارسال ذرات باردار در فضا می شود ـ مشاهده می کنند، در سیاره مشتری اما علاوه بر خورشید، منبع دیگری برای این شفق قطبی وجود دارد: قمر آتشفشانی «یو».
هم در زمین و هم در مشتری این ذرات باردار وقتی به جو میرسند، با هدایت میدان مغناطیسی جو دو سیاره به سمت قطبهای شمال و جنوب تغییر مسیر میدهند. این ذرات منجر به تحریم اتمها و ملکولهای موجود در جو میشوند و وقتی این ملکولها و اتمها به حرکت درمیآیند از خود یک نور خاص منعکس میکنند؛ یک سلسله از تراوشات انرژیک به شکل نور. همچنین رنگ شفق قطبی بیش از همه بستگی به نوع اتمها و ملکولهای موجود در جو دارد.
در زمین ما این پدیده را با نام شفق شمالی میشناسیم. البته این پدیده در قطب جنوب نیز رخ میدهد که به دلیل ساکنان اندک در قطب جنوب، کمتر از شفق جنوبی سخن میشنویم.
از سوی دیگر، مطالعه شفق قطبی در سیاره مشتری از آن روی با اهمیت است که جو این سیاره ۲۰ هزار برابر قویتر از جو کره زمین است. به همین دلیل، شفق قطبی در سیاره مشتری چند هزار بار انرژیکتر از نمونههای مشابه در کره زمین است. با مطالعه این پدیده در سیاره مشتری دانشمندان میتوانند به خوبی درک کنند که قویترین مگنتوسفر موجود در منظومه شمسی در مقایسه با نمونه کوچکتر آن در روی کره زمین چگونه عمل میکند.
این شفق قطبی در سیاره مشتری همچنین چراغ راهی برای کاوشگر جونو ناساست که قرار است تا سه روز دیگر به سیاره مشتری برسد (در چهارم جولای). این کاوشگر قرار است جو و توفانهای خورشیدی مشتری را به دقت مشاهده و مطالعه کند.
البته هرچند میدان مغناطیسی مشتری برای ایجاد پدیدههای زیبایی مثل شفق قطبی بسیار مناسب است، برای گردش کاوشگرها به دور آن اصلا خوب نیست! برای همین موضوع، جونو به گونهای خاص طراحی شده است تا در برابر خطرات خاص مشتری مقاوم باشد. برای مثال ابزارهای علمی این کاوشگر برای مدت زمان معینی توان مقابله با تشعشعات مختلف از سیاره و فضا را دارا هستند.
جونو در ضمن گردش خود به دور مشتری میزان گرانش و میدان مغناطیسی این سیاره را نیز مطالعه میکند. همچنین مجهز به دوربینهایی با وضوح بسیار بالا برای عکاسی به ویژه از قطبهای شمال و جنوب مشتری است.
اما متأسفانه این کاوشگر برای همیشه زنده نمیماند. مأموریت وی با ۳۶ گردش به دور مشتری و بعد از آن سقوط به درون سیاره در سال ۲۰۱۸ به پایان میرسد.