نمی شود پشت میز نشست و با آمار غلط سدسازی را کوبید!

کارشناسان سازمان محیط زیست معتقدند، ظرفیت سدهای مخزنی کشور بسیار بیشتر از حجم آبی است که در کشور وجود دارد و هم اکنون مسئولان وزارت نیرو، بدون توجه به مصالح ملی به ساخت سد مشغول هستند. این گفته ها در حالی است که کارشناسان وزارت نیرو، ضمن نادرست دانستن آمارهای سازمان محیط زیست، فشارهای سیاسیِ غیرکارشناسی شده را عاملی در اجرای طرح های آبی اشتباه می دانند.

به گزارش «تابناک»؛ در سال های اخیر، بحران خشکسالی و کاهش منابع آب کشور به یکی از نگرانی های جدی مردم و مسئولان تبدیل شده است و در این بین، هر از گاهی دیده می شود که نهادهای مختلف، انگشت اتهام را به سوی یکدیگر نشانه می گیرند و دیگری را مسئول بروز بحران در بخش آب کشور معرفی می کنند. مثل انگشت اتهامی که سازمان محیط زیست به سمت وزارت نیرو گرفته و انگشت اتهامی که وزارت نیرو به سمت محیط زیست، جهاد کشاورزی و مجلس شورای اسلامی نشانه می گیرد.

پس از گفت و گو با مهندس محمد درویش، کارشناس محیط زیست و مدیرکل مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست درباره وضعیت سدهای ایرانی ـ که با ارائه آمار و ارقام ریاضی مدعی شد، مسئولان وزارت نیرو با افراط در پروژه های سد سازی کشور را به سمت نابودی می برند ـ به سراغ «مهندس بهیه جعفری» رئیس گروه برنامه ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو رفتیم تا کیفیت و مشکلات سدهای کشور را از ایشان جویا شویم.

مهندس جعفری در رابطه با ایراداتی که به ساخت سدها از سوی کارشناسان محیط زیستی وارد است، گفت: به پروژه های سدسازی ایران ایراد وارد است و هیچ شکی در آن نیست. بعضی از سدهای کشور بر اثر فشارهای سیاسی ساخته و در برخی نیز اشتباهات مهندسی و فنی سبب شد تا مشکل ایجاد شود و ما این را قبول داریم.

اما این موضوع را دقت کنید که سازمان محیط زیست متولی تعیین حجم آب در کشور نیست و چون آمار دقیق ندارند در برخی اظهار نظرهایشان به مخاطب آمار اشتباه می دهند. واقعیت حجم آب های کشور و سدهای مخزنی به این شکل است که در گذشته نه چندان دور، حجم منابع آب کشور 130 میلیارد مترمکعب بود که 92 میلیارد مترکعب آن را آب های سطحی تشکیل می داد.

برخی افراد سازمان محیط زیست به دنبال ایجاد هجمه علیه وزارت نیرو هستند

در سال های گذشته و به دلیل خشکسالی هایی که رخ داده است، حجم آب سطحی کشور کاهش پیدا کرده، ولی هم اکنون نیز 70 میلیارد متر مکعب آب سطحی در کشور وجود دارد و اینکه برخی کارشناسان و مدیران محیط زیست می گویند، منابع آب سطحی کشور 46 متر مکعب است، اشتباه است و من نمی دانم آنها این رقم را از کجا آورده اند! متأسفانه برخی افراد در سازمان محیط زیست به دنبال ایجاد همجه و موج اعتراضی علیه وزرات نیرو هستند و اینکه چهار تا آدم را که آنها هم از آمار و ارقام دقیق اطلاعی ندارند، دنبال خود راه بیندازند.

رئیس گروه برنامه ریزی آب و آبفای کشور در رابطه با این ادعای مسئولان سازمان محیط زیست، که می گویند ظرفیت سدهای کشور 76 میلیارد مترمکعب است، ادامه داد: همان طور که گفتم هم اینک منابع آب سطحی تجدید شونده کشور 70 میلیارد متر مکعب است و از سویی نیز ظرفیت سدهای مخزنی که ساخته ایم، 51 میلیارد متر مکعب است که البته همگی سد تنظیمی نیست و تنها 35 میلیارد متر مکعب این سدها تنظیمی یعنی برای مصارف کشاورزی و صنعت است. به این موضوع این نکته را نیز اضافه کنید که مخزن بسیاری از سدها نیز عمداً بزرگ ساخته می شود تا به دلیل رسوب هایی که در طول زمان در آن جمع می شود، توان سد کاهش نیابد. اینکه مدیر پشت میز خود بنشیند و بدون اطلاعات دقیق بگوید سدها همه چیز را نابود کردند، پذیرفته نیست.

یکی دیگر از انتقادهایی که به تازگی مدیران سازمان محیط زیست به وزارت نیرو وارد کردند، افتتاح بیش از ده سد در هفته دولت به رغم نداشتن پیوست محیط زیستی بود که «جعفری» در این رابطه تأکید کرد: وزارت نیرو در سال جدید تنها دو سد افتتاح کرده و این هم یکی دیگر از آمارهای اشتباهی است که مسئولان محیط زیست می دهند، آنها چند سال است که در برابر ساخت سدها بدون اینکه دلیل منطقی بیاورند، ایستاده اند. این در حالی است که همین سازمان برای طرح انتقال آب خزر به سمنان مجوز مشروط صادر کرده است. شما به محیط زیست بگویید آیا تا به حال یک ضابطه مشخص برای طرح های آبی داده اید؟

خودکفایی در همه چیز برای کشور تبعاتی نیز خواهد داشت

جدا از انتقادات محیط زیست به ساخت سدها، موضوع دیگر مشکلات کشور در بخش کشاورزی و ناکارآمدی زیرساخت ها در بهره برداری بهینه از منابع آبی سدها برای کشاورزی است که سبب می شود، آب سطح ها تبخیر و از دسترس خارج شود.

کارشناس وزارت نیرو در این رابطه افزود: وقتی مسئولان ارشد کشور می خواهند کشور در همه چیز خودکفا شود، این خودکفایی برای ما تبعاتی خواهد داشت که باید آن را بپذیریم.

بین وزارت نیرو و جهاد کشاورزی هماهنگی وجود ندارد

جهاد کشاورزی در زمینه هماهنگی با وزارت نیرو و آماده سازی شرایط بهره برداری بهینه از منابع آب کوتاهی می کند، آنها در مزارع ضعیف عمل کرده اند و هم اکنون هماهنگی قابل قبولی میان دو وزارتخانه وجود ندارد. از آنجا که کشاورزان دانش فنی ندارند، مسئولان جهاد کشاورزی باید در برنامه ریزی ها به آنها کمک کنند.

جعفری در مورد اشکالاتی که به احداث سد گتوند و احتمال ترجیح یافتن منافع مالی مجریان به منافع ملی در این سد بزرگ و پراشکال گفت: کسی منکر منافع مالی سد برای پیمانکاران نیست، ولی این هجمه ای علیه وزارت نیرو است. این اتفاق در همه بخش ها و طرح های ملی مثل راه سازی و... وجود دارد. این مسائلی که شما می گویید در حالی است که وقتی روبان طرح پاره می شود، همه در کنار وزیر نیرو هستند و به طرح افتتاح شده افتخار می کنند. در همه دنیا ساختن سد اشتباه وجود دارد و این موضوع به یک دولت هم مربوط نیست، چون برنامه ریزی، اجرا و افتتاح برخی از سدها در زمان چند دولت انجام شده است.

سدها باید بزرگ ساخته شوند تا هنگام بروز سیل احتمالی از خسارت ها جلوگیری کنند

رئیس برنامه ریزی کلان آب و آبفای کشور در رابطه با انتقاداتی که به سدهای خشک و خالی از آب کشور وجود دارد، اضافه کرد: وقتی می خواهیم در دانش هیدرولوژی، برای اجرای یک طرح آبی مدل سازی کنیم، دوره های دراز مدت را در نظر می گیریم. ما ناچاریم سدها را به گونه ای بسازیم که در آینده از وقوع خسارت هنگام بروز سیل های بزرگِ احتمالی ـ همان طور که در گذشته وجود داشته ـ جلوگیری کنیم. نباید تنها در بازه زمانی خشکسالی سدها را قضاوت کرد.

مجلس شورای اسلامی وزارت نیرو را موظف کرده به چاه های غیرمجاز پروانه بدهد!

این کارشناس در بخش دیگری از سخنانش و در پاسخ به چرایی علاقه شدید وزارت نیرو به احداث سد و صدور به مجوز برای چاه های غیر مجاز، با انتقاد از مجلس شورای اسلامی گفت: در کشور ما چاه غیر مجاز آزادانه حفر می شود و از آن سو، مجلس با قانون تعیین تکلیف چاه های فاقد پروانه بهره برداری ـ که سال 89 تصویب کرد ـ وزارت نیرو را مجبور می کند به چاه های غیرمجاز پروانه بهره برداری بدهد که البته ما در برابر این مقاومت می کنیم.

جدا از قانون صدور پروانه بهره برداری برای چاه های غیر مجاز، ماده 27 قانون افزایش بهره وری کشاورزی و توسعه منابع آب نیز وزارت نیرو را مکلف می کند تا با احداث سازه های آبی، آب های سطحی را مهار کند. همه این موارد نشان می دهد که همه انتقادات نباید متوجه وزارت نیرو باشد.