شگفتی‌ها و نخستین‌های نیروی هوایی ارتش

نیروی‌هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در تاریخ هوانوردی و جنگ‌های ایران و جهان شگفتی‌هایی را خلق کرده است که در یاد و خاطره مردم ماندگار خواهد شد.
به گزارش ایسنا، همزمان با بیعت تاریخی تیزپروازان و پرسنل نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با بنیانگذار انقلاب اسلامی، به معرفی و شرح گوشه‌ای از قهرمانان و ماجراهای بی‌نظیر خلبانان و مدافعان آسمان می‌پردازیم.

شگفت‌انگیزترین دوئل هوایی

تیرماه سال ۱۳۶۵ وقتی نام خودش را روی تابلو برنامه پروازی دید هرگز تصور نمی‌کرد در پرواز بعدی نقش اول یکی از شگفت‌انگیزترین پیروزی‌ها در تاریخ جنگ‌های هوا به هوای دنیا باشد. زمانی که اپراتور رادار زمینی، هواپیما را برای درگیری هوایی به سمت هدف هدایت کرد، سرهنگ «محمد زارع‌نژاد» بلافاصله با رها کردن باک سوخت اکسترنال و فعال کردن پس‌سوز به سوی هدف رفت و در حالی که اپراتور رادار با هیجان فاصله او را با دشمن اعلام می‌کرد در رادیو می‌گفت: «توجه کنید؛ هدف شما یک میگ۲۵ عراقی است»!

اپراتور رادار که این اتفاق را باور نمی‌کرد مرتب فریاد می‌کشید. زارع‌نژاد خود را به هواپیمای دشمن نزدیک‌تر کرد و در شرایطی که هر دو خلبان ایرانی و عراقی قادر به مشاهده هم بودند و میگ۲۵ عراقی در حال شیرجه و سقوط بود با علامت دست از خلبان عراقی خواست برای نجات جانش «اجکت» کند.

زارع نژاد این دوئل هوایی را اینگونه روایت کرده است: «در یک لحظه مناسب، هواپیمای دشمن را در صفحه رادار قفل کردم و با دریافت علائم پرتاب موشک حرارتی، دکمه را با  فشردم. موشک رها نشد. فرصت بسیار کم بود و فاصله هر لحظه نزدیک‌تر می‌شد.

می‌دانستم که هواپیمای میگ25 در ارتفاع بالا، قابلیت مانور خوبی دارد و از شتاب زیاد و موتورهای بسیار قوی برخوردار است. بنابراین درنگ جایز نبود و به سرعت سوئیچ مسلسل را اختیار گرفتم و او که اکنون با دریافت علائم هشدار دهنده راداری، متوجه قفل رادار من شده بود، گردش شدیدی به راست کرد.

 دستگاه نشانه‌روی را روی جنگنده عراقی تنظیم  و شروع به شلیک کردم. نتیجه‌ای حاصل نشد. با یک مانور حساب شده، دستگاه نشانه روی را در فاصله کوتاهی، جلوتر از هواپیمای دشمن قرار دادم، شلیک مرگبار مسلسل را مجددا آغاز کردم. در این لحظه فراموش نشدنی، آتش و دود فراوانی از بال سمت راست میگ زبانه کشید. قصد داشتم چنانچه موفق به سرنگونی آن نشدم، به طریق ممکن، اجازه برگشت و خروج از مرزهای هوایی کشور را به او ندهم.

 آن قدر هیجان زده بودم که بی‌اختیار، به خلبان شماره 2 پرسیدم: «چطور بود؟» او هم صادقانه جواب داد: «از این بهتر ممکن نیست.» کنترلر رادار نیز با خوشحالی این موفقیت را تبریک گفت. برای لحظاتی، خود را به هواپیمای دشمن که اکنون مانند خفاشی زخمی پرواز می‌کرد، نزدیک و نزدیک‌تر کردم. خلبان دشمن مرا به خوبی می‌دید. حالت پروازش عادی نبود و هواپیما با شیرجه ملایمی به سمت زمین می‌رفت. درحالی که شعله‌های آتش حدود 15 متر به دنبال آن زبانه می کشید، تدریجا ارتفاع کم می‌کرد. با علامت دست، به خلبان توصیه کردم که خود را نجات دهد؛ ولی او فقط نگاهم می‌کرد.»

نخستین شکارچی هوایی

روز نوزدهم شهریور ماه سال 1359 ، زمانی که درگیری‌های پراکنده هوایی و تجاوز هواپیماهای عراقی به حریم هوایی ایران به اوج رسید، ستوان پاشاپور در کابین عقب هواپیمای «اف- ۱۴» به خلبانی سرگرد «محمدرضا عطایی» (درجه‌ها مربوط به آن زمان است) مشغول گشت هوایی بود. هواپیماهای عراقی بازی خطرناکی را آغاز کرده بودند. آن‌ها با علم به اینکه ستاد مشترک ارتش ایران اجازه رهگیری و انهدام هواپیماهای عراقی را در عمق خاک عراق به خلبانان ایرانی نمی‌دهد. ساعت‌ها در خطوط مرزی پرواز می‌کنند و توجه اف۱۴ها را به خود جلب می‌کنند. درست زمانی که تامکت اقدام به رهگیری هواپیمای عراقی کرده خلبان عراقی تغییر جهت داده و وارد مرز عراق می‌شود.

زمانی که عطایی و پاشاپور تصمیم می‌گیرند برای سوختگیری بجای اصفهان در دزفول لندینگ (فرود) کنند، رادار دزفول به خلبانان اف-۱۴ اعلام می‌کند که یک هواپیمای عراقی در فاصله 50 مایلی پشت سر شما است. عطایی از رادار دزفول استعلام می‌کند که آیا این هواپیما قطعا دشمن است؟ بعد از دقایقی از طریق افسر رادار اعلام می‌شود که هواپیما قطعا عراقی است و از همدان به سمت دزفول (شمال به جنوب) پشت سر شما پرواز می‌کند.

زمانی که پاشاپور موشک را فایر(شلیک) می‌کند با صدای مهیبی موشک از هواپیما جدا می‌شود. از آنجایی که خلبانان تا آن روز تجربه شلیک موشک «فینیکس» را نداشتند تصور کردند که موشک عمل نکرده و افتاده است. آن‌ها اطراف هواپیما را نگاه می‌کردند تا ببینند موشک در چه موقعیتی قرار دارد که ناگهان سرگرد عطایی مشاهده می‌کند موشک مرگبار فینیکس با سرعت ۵ ماخ از زیر هواپیما جدا شده و با دود غلیظ به سمت هواپیمای عراقی حرکت می‌کند.(موشک فینیکس ابتدا از هواپیما جدا شده و ظرف چند ثانیه با فعال شدن رادار به سوی هدف حرکت می‌کند).

ثانیه شمار برخورد موشک درون کابین فعال می‌شود و لحظاتی بعد هواپیمای عراقی از رادار محو و تکه تکه شده و سقوط می‌کند. این نخستین شکار رسمی جنگنده‌های اف-۱۴ 12 روز پیش از شروع رسمی جنگ به ثبت می‌رسد.

شهید «هاشم آل‌آقا» و سرتیپ «حسن افغان‌طلوعی» نخستین خلبانان ایرانی بودند که موفق به انجام سوختگیری هوایی در شب با هواپیمای اف-۱۴ شدند.  

مختصری از زندگی‌نامه لیدر پروازی بی‌نظیرترین عملیات هوایی جهان

«فرج‌الله براتپور» مهر سال 1360 جانشین پایگاه ششم شکاری بوشهر شد و سال 1362 به دانشکده فرماندهی ستاد رفت و سپس به مدت دو سال فرمانده پایگاه همدان شد. بعد از آن به مدت پنج سال و نیم فرمانده منطقه هوایی شیراز بود و در آخر هم به مدت چهار سال و نیم رئیس اداره بازرسی نیروی هوایی بود تا این که بازنشسته شد.
فرج‌الله براتپور بدون شک یکی از بزرگترین و سرشناس‌ترین خلبانان تکخال جنگنده اسطوره‌ای فانتوم در دنیا است.

سرتیپ خلبان براتپور، درباره روز عملیات «اچ‌3»  که از بی‌نظیرترین عملیات هوایی جهان است می‌گوید: «برنامه اجرای مأموریت طوری طراحی شده بود که حمله در زمان تعویض شیفت نیروهای عراقی انجام شود. با توجه به اینکه نمی‌خواستم کسی از این مأموریت بویی ببرد از مدتها قبل به فکر آماده نگه داشتن تعدادی هواپیما برای انجام این عملیات بودم و حتی مهماتی را که از مأموریت‌های قبلی باقی مانده بود دستور دادم انبار کنند و بدین صورت روز عملیات تعداد 10 هواپیمای مجهز به بمب آماده عملیات بودند.

 در آن روز حتی دستور دادم تا تمام ارتباطات مخابراتی پایگاه و منازل سازمانی نیز قطع شود. در این مدت سعی می‌کردم تا همه چیز را عادی جلوه دهم. حتی وقتی خلبان ایرج عصاره که از خلبانان خوب پایگاه بود از من مرخصی خواست با او موافقت کردم.»

موفق‌ترین تکخال‌زن جهان

زنده‌یاد امیر سرتیپ دوم «جلیل زندی»‎ روز ۱۲ اردیبهشت ماه سال ۱۳۳۰ در شهرستان گرمسار متولد شد.

زندی خلبان قهار شکاری «تامکت» و تکخال برتر نیروی هوایی ایران بود. او که در تمام دوران جنگ به خدمت مشغول بود، دارای کارنامه درخشانی است و  رکوردهایی که در شکار جنگنده‌های عراقی بر جای گذاشت عنوان بهترین تکخال تامکت جهان را برایش به ارمغان آورد.
او اگرچه ابتدا با فانتوم پرواز می‌کرد، اما شهرتش بیشتر به‌عنوان خلبان جنگنده F-14 است. وی دارای دست کم 9 پیروزی هوایی تایید شده و 2 پیروزی احتمالی است. این لیست بلندبالا شامل چهارفروند میگ 23، دو فروند سوخو 22، دو فروند میگ 21 و سه فروند میراژ اف1 است.از این رو او به عنوان موفقترین خلبان شکاری ایرانی و موفقترین خلبان اف-۱۴ شناخته می‌شود.