خرید و فروش خدمت سربازی همگان را در «تقدس» آن مردد کرده است

طرح فروش خدمت سربازی که از ابتدا منتقدان فراوانی داشت، حالا مخالفانی یافته که به وضوح با معضلات و مشکلات برآمده از آن آشنایی دارند و آفات آن برایشان مسجل شده، آنقدر که بگویند: «این چه جور تقدّسی است که خرید و فروش می شود؟»

 

به گزارش «تابناک»، اگر قرار باشد چیزهای ثابت مانده از گذشته را بشمریم یا چند دهه عقب رفته و قیاس کنیم مشترکات آن دوران و حال حاضر، چه تغییراتی به خود دیده‌اند، «خدمت نظام وظیفه»، یکی از نخستین چیزهایی خواهد بود که به ذهنمان خواهد رسید؛ خدمتی که با نام «سربازی» بیشتر برایمان آشناست، ولی در گذشته های کمی دور «اجباری» نامیده می‌شد.

این در حالی است که کمی کنکاش پیرامون سربازی، حکایت از آن دارد که جز نام، تقریبا تغییر محسوس دیگری در این خدمت به وجود نیامده است. آنقدر که هنوز مدت زمان این نوع خدمت اجباری، 24 ماه (دو سال تمام) است و تمامی پسران از 18 سالگی تا پایان 50 سالگی مشمول آن هستند.

البته در این میان، برخی ملاحظات جدی نیز وجود دارد. نخست اینکه طول مدت سربازی برای سال های طولانی کاهش یافته بود و به تازگی بار دیگر افزایش یافته و به مانند قدیم به 24 ماه رسیده است. نکته مهم بعدی اینکه گاه طرح هایی برای فروش خدمت یا صدور معافیت در دستور کار قرار گرفته که به واسطه آنها، برخی از اعزام به این خدمت رهیده‌اند!

از این رو می‌گوییم «رهیده‌اند» که می‌بینیم عملکرد مسئولان نظام وظیفه و دیگر دست اندرکاران این عرصه در همه دوران، بر اجباری و نامطلوب بودن سربازی مهر تأیید می‌زند. مثل زمانی که می‌بینیم به سربازان برتر، ورزشکاران موفق و نخبگان و حتی ارائه دهندگان مقالات برتر به همایش سربازی، کسر خدمت یا معافیت از سربازی هدیه داده می‌شود؛ رویکردی که ثابت می‌کند رهیدن از سربازی مطلوب است نه حضور در آن.

فروش خدمت سربازی به متقاضیان و یا مشمولان غایب و سربازان فراری نیز چنین حکمی دارد. گزینه‌ای مطلوب که به مانند بازی برد-برد، هم به نفع دولتمردان و نهادهای نظامی است و هم به سود مشمولان. بردی شیرین که موجب شده رویکرد فروش خدمت به سرباز فراری ها در دو سال اخیر در دستور کار قرار گیرد و حتی شاهد فروش اقساطی و تلاش برای اعطای وام به متقاضیان خرید خدمت سربازی باشیم.

همه اینها در حالی است که از گذشته های دور تا کنون بسیاری بر این باور بودند که خدمت سربازی خدمتی مقدس است چراکه اهداف بزرگی در پس پرده شکل گیری آن وجود دارد. تقدسی که همواره مورد تأکید مسئولان نیز قرار داشته و هر بار که امثال فروش سربازی یا طرح های مشابه مطرح می‌شده، به نوعی مخدوش به نظر می‌رسیده است.

مثل حال حاضر که دومین سال از طرح عجیب و غریب فروش خدمت سربازی، آن هم نه به متقاضیان قانونی، که به سرباز فراری ها و مشمولان قانون شکن، در دستور کار قرار دارد و سخن گفتن از تقدس سربازی، دور از منطق به نظر می‌رسد. آنقدر که می‌بینیم مسئولان مرتبط با این امر نیز به این حقیقت تلخ اذعان دارند.

مثل کریم نوروزی، رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح استان اردبیل که روز گذشته در مجمع استانی پیشگیری از وقوع جرم نیروهای مسلح، با انتقاد از طرح خرید خدمت سربازی گفت: «رسم انصاف نیست که در خدمت سربازی، با فروش و به اصطلاح معافیت سربازی دم از عدالت بزنیم؛ برخی جوانان با دیدن ناعدالتی در این تکلیف قانونی، زیاد رغبت به خدمت مقدّس سربازی ندارند.»

وی با بیان اینکه ما به دید تقدّس به خدمت سربازی می‌نگریم و بر این مهم هم باور داریم، افزود: «متأسفانه بدین ترتیب قداست خدمت سربازی رفته رفته در جامعه از بین می رود و به عنوان خدمت اجباری به آن نگاه می کنند و به ‌نظرم اگر این مشکل فرهنگی را حل کنیم، مطمئن باشید بحث فرار از خدمت نیز رفته رفته حل خواهد شد.»

این مقام قضایی در ادامه با طرح چند پرسش گفت: «این چه جور تقدّسی است که خرید و فروش می شود؛ اگر خدمت سربازی تکلیف شرعی و قانونی است با پول چگونه ساقط می‌شود؟ آیا خدمت سربازی را در نقاط سخت و صعب العبور فقط به کوخ نشینان سپرده‌اند؟!»؛ پرسش هایی که هرچند پیشتر بارها و بارها پرسیده‌ایم، امیدواریم طرح آن از سوی این مقام قضایی موجب شود کسی در صدد پاسخگویی به آنها برآید.