چه مصیبتی «عزای عمومی» است و چه مصیبتی خیر؟

از اعلام «عزای عمومی» در کشور به مناسبت فوت چاوز تا نگرفتن چنین تصمیمی برای فاجعه عجیب برخورد دو قطار مسافربری در سمنان یا جان باختن شماری از هموطنانمان در سیلاب اخیر، به راستی ملاک برای چنین تصمیمی و اعلام عزای عمومی پس از حوادث مختلف چیست؟
 
به گزارش «تابناک»؛ بار دیگر سیلاب مرگبار اخیر در مناطقی از شمال غرب و غرب کشورمان موجب شد بسیاری از هموطنانمان از خود بپرسند، ملاک دولتمردان برای اعلام عزای عمومی چیست و به راستی چه حادثه ای با چه ابعادی موجب می‌شود رویداد و حادثه‌ای به چنین تصمیمی منجر شود!

پرسشی قدیمی که از دیرباز مطرح بوده و هر بار که حادثه‌ای بزرگ به وقوع می‌پیوندد، تکرار می‌شود. حوادثی از جنس زلزله، سیل، رانش زمین و حتی تصادف قطار که در کشور حادثه خیزی چون ایران بارها رخ می‌دهند و تکرار می‌شوند. با این ملاحظه که در زمان رحلت بزرگان کشور یا موارد خاص مانند فاجعه منا نیز اعلام عزای عمومی یا سوگواری همگانی به مانند بسیاری از کشورهای دیگر در دستور کار قرار می‌گیرد.

این پرسش زمانی پر رنگ تر می‌شود که می‌بینیم برخی حوادث مانند حادثه فروریختن پلاسکو به اعلام عزای عمومی گره می‌خورند و بعضی دیگر، هرچقدر که دردناک و جانکاه باشند هم، در نهایت به اعلام عزای عمومی در یک استان منجر می‌شوند و تصمیمات سراسری برایشان اتخاذ نمی‌شود. مثل حادثه دردناک برخورد دو قطار در سمنان که از هر نظر فاجعه بار بود، چون به عزای عمومی و تغییر در پخش برنامه های تلویزیونی و اتخاذ تدابیر مشابه منجر نشد و گلایه هایی به دنبال داشت.

این در حالی است که جدای این موارد، مدت زمانی که برای عزای عمومی در نظر گرفته می‌شود، تعطیل بودن یا نبودن ادارات و مراکز عمومی و دیگر تدابیری که برای اجرای آن اتخاذ می‌شود هم محل تردید بسیاری قرار دارد و به طور کلی، کسی نمی‌داند چه رویداد و حادثه‌ای «عزای عمومی» به دنبال خواهد داشت و چه عزای عمومی، با تعطیلی و تدابیر ویژه همراه خواهد بود و چه رویداد و حادثه ای، خیر.

ابهاماتی که همگی ریشه در مشخص نبودن ساز و کار اعلام این مناسبت خاص دارند؛ ساز و کاری که نه تنها مبهم است، که گاه ممکن است سلیقه‌ای به نظر برسد. مثل اعلام عزای عمومی در کشورمان به مناسبت درگذشت هوگو چاوز، رئیس جمهور ونزوئلا که مستمسک دولتمردان برای این تصمیم، «قدرشناسی از وی و احترام به ملت ونزوئلا» اعلام شده بود، نه ابراز همدردی با ایشان.

رویکردی که با اعلام عزای عمومی پس از بروز حوادث هولناکی مانند زلزله آذربایجان به کلی تفاوت دارد و حتی می‌توان گفت، با سنت ها و آیین های ایرانی نیز چندان تطابقی ندارد، چراکه ما عزاداری و سوگواری را شیوه‌ای برای یادبود درگذشتگان، طلب مغفرت کردن برای ایشان و ابراز همدردی با بازماندگان می‌دانیم.

موضوعی که هرچند از دید بسیاری از مردم حل شده و بدیهی است و واکنش های گسترده عمومی به سیلاب مرگبار اخیر در دنیای مجازی نیز گواه آن است، ظاهرا برای دولتمردان و دیگر مسئولان کشورمان حل نشده است. این را می‌شود از تعیین نشدن و سکوت عجیب ایشان در قبال تعیین شاخص های اعلام عزای عمومی و درجات آن دریافت که موجب می‌شود، هر بار که حادثه ای بزرگ در جایی از کشورمان رقم می‌خورد، از خود بپرسیم چرا عزای عمومی اعلام نشد یا تفاوت این حادثه با فلان حادثه که تصمیم متفاوتی برایش گرفته شد، چیست؟