هنوز در برخی از مغازه ها و بازارهای سنتی با این شعار مواجه می شویم که "جنس فروخته شده پس گرفته نمی شود". ناآشنایی با برخی قوانین و حقوق مصرف کنندگان نیز باعث شده است گاهی اوقات مجبور شویم جنس ناقص را نزد خود نگه داریم و مورد استفاده قرار دهیم. در این زمینه نظر رئیس حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان چیست و قانون چه می گوید؟
به گزارش
تابناک اقتصادی، تقریباً تمام مردم کشور ما حداقل یک بار با این شعار در مغازه ها مواجه شده اند که "جنس فروخته شده پس گرفته نمی شود". هر چند در سال های اخیر گام هایی در راستای مشتری مداری در بازارهای داخلی برداشته شده است اما مشاهده این شعار نشان می دهد که هنوز راه طولانی را در این زمینه باید طی کنیم. برخی مسئولین معتقدند که باید زمینه را بگونه ای فراهم کنیم که از این شعار گذر کنیم و به "شعار جنس فروخته شده پس گرفته می شود" برسیم. محمود نوابی رئیس سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان از جمله این مسئولین است. وی معتقد است که "در ایران باید از موضوع فرهنگ سازی پذیرش جنس فروخته شده گذشته باشیم و عملا شرکت ها را در حال رقابت برای جذب مشتری ببینیم". اما قانون در این زمینه چه می گوید؟
مطابق با ماده 2 قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان کلیه فروشندگان کالا و خدمات، مسئول صحت و سلامت کالا و خدمات فروخته شده می باشند. اگر کالای خود را به صورت کلی خریداری کرده اید، در صورت وجود عیب یا عدم انطباق کالا با شرایط تعیین شده، شما حق دارید که از فروشنده بخواهید که کالای معیوب را با کالای سالم تعویض نماید. به عنوان مثال شما چند قواره پارچه خریداری نموده اید و هنگام دریافت متوجه شده اید که یک قواره با شرایط مندرج در قرارداد همخوانی ندارد و یا معیوب است، شما حق دارید که از فروشنده بخواهید آن قواره معیوب یا متفاوت را با قواره سالم تعویض کند. یا اینکه اگر کالا را به صورت جزئی خریداری کرده اید و بعد از دریافت متوجه شده اید که آن کالا معیوب می باشد شما می توانید معامله را فسخ کنید یا خسارت کالای معیوب را از فروشنده دریافت نمایید. در صورت فسخ معامله از سوی شما پرداخت خسارت از سوی فروشنده منتفی است. به عنوان مثال شما یخچالی را خریداری می کنید و پس از باز کردن کارتن یخچال متوجه عیب آن می شوید. شما در این حالت می توانید یخچال را نگهدارید و ما به التفاوت ارزش یخچال سالم و یخچال معیوب را از فروشنده دریافت کنید و یا می توانید یخچال معیوب را پس دهید.
شما می توانید هر گونه کالای خریداری شده و معیوب را پس بدهید اما برخی کالاها به دلیل بعضی مسائل مثل رعایت بهداشت قابلیت تعویض یا پس گرفتن ندارند. به عنوان مثال شما اگر پوشاکی را خریداری نموده و از مغازه خارج کنید و پس از مشاهده پوشاک خریداری شده متوجه عیب یا نقصی در آن شوید شما نمی توانید آن پوشاک را پس دهید. بنابراین در کالاهایی که بحث مسائل بهداشتی مطرح می باشد بهتر است که قبل از خرید به دقت آن را بررسی کنید تا دارای عیب یا نقصی نباشد.
در قوانین مدنی و قانون حمایت از مصرف کننده، مدت زمانی برای پس دادن جنس معیوب در نظر گرفته نشده است اما آنچه به لحاظ منطقی و عرف وجود دارد، یک تا سه روز پس از خرید جنس معیوب شما فرصت دارید تا آن جنس را به فروشنده پس دهید. البته به شرط آن که از آن جنس استفاده نکرده باشید و عدم استفاده از آن جنس محرز باشد.
حال با شرایط عنوان شده در بالا، اگر فروشنده جنس معیوب فروخته شده را پس نگرفت و یا تعویض نکرد شما می توانید شکایت خود را به صورت تلفنی، حضوری، کتبی و اینترنتی به ستادهای خبری مستقر در سازمان صنعت، معدن و تجارت استان ها و ادرات صنعت، معدن و تجارت شهرستان ها ارائه نمایید. باید در نظر داشته باشید که اگر شکایت خود را به صورت تلفنی، کتبی و اینترنتی انجام دادید حتماً باید جهت پیگیری شکایت خود، مستندات و مدارک مورد نیاز را به سازمان ارائه نمایید. شاید ساده ترین راه برای ثبت شکایت تماس با سامانه 124 باشد. این سامانه به صورت شبانه روزی جهت دریافت گزارش ها و شکایات مردمی پیرامون تخلفات اقتصادی در اختیار شما خواهد بود. حتی اگر به اینترنت دسترسی دارید، می توانید به تارنمای www.124.ir مراجعه و به سامانه شکایات 124 وارد شده و استان مورد نظر خود را انتخاب نموده و شکایت را با ارائه مستندات و مدارک ثبت کنید. بعد از ثبت شکایت به شما یک کد پیگیری داده می شود که از طریق آن می توانید شکایت خود را تا به سرانجام رسیدن موضوع، پیگیری نمایید.
گاهی اوقات ممکن است شما با استفاده از کالای معیوب که به تازگی خریداری کرده اید دچار خسارتی شوید. مطابق با ماده 18 قانون حمایت از مصرف کننده شما می توانید از فروشنده شکایت کنید و فروشنده موظف است علاوه بر جبران خسارت، جزایی نقدی حداکثر تا معادل چهار برابر خسارت به شما پرداخت نماید. همچنین در صورتی که فروشندگان کالا و خدمات از انجام هر یک از تعهدات خود در قبال خریدار خودداری کرده یا آن را به صورت ناقص یا با تأخیر انجام دهند مکلفند علاوه بر انجام کامل تعهد، خسارت وارده را نیز جبران نمایند.
به هر صورت نظر مسئولین امر و قانون بر این است که فروشندگان و تولیدکنندگان تا حد امکان با مشتری کنار بیایند و راه را برای عبور از شعار "جنس فروخته شده پس گرفته نمی شود" به "جنس فروخته شده پس گرفته می شود" هموار کنند. این موضوع در بلندمدت هم به نفع فروشندگان و تولیدکنندگان می باشد و هم به نفع مصرف کنندگان است.