مصرف بنزین کشور امسال رکوردهای بینظیری از خود به نمایش گذاشته است. به هر حال سوزاندن 104 میلیون و 700 هزار لیتر بنزین در یک روز کار چندان سادهای نیست و کمتر کشوری آن را تجربه کرده است؛ اما این اتفاق در روز پنجشنبه 16 شهریورماه در ایران رقم خورد. با این وجود مسئولان میگویند به دنبال اجرای گام بعدی هدفمندی یارانهها و اصلاح قیمت بنزین نیستند.
به گزارش روزنامه ایران، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی در این رابطه گفت: «میانگین مصرف بنزین در شهریورماه امسال 88 میلیون و 300 هزار لیتر در روز بود که این رقم نسبت به شهریور ماه سال قبل 9.6 درصد رشد داشته است.» منصور ریاحی ادامه داد: «میانگین مصرف بنزین از ابتدای سال تا کنون نیز 81 میلیون و 200 هزار لیتر در روز بود که این رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل 8.4 درصد افزایش یافته است.» به گفته ریاحی انتظار میرفت که امسال میزان مصرف بنزین حدود 5.5 تا 6 درصد رشد کند اما رشد آن 8.4 درصد بوده و به نظر نمیرسد که در 6 ماه دوم سال کاهش مصرف رخ دهد.چراکه با آغاز سال تحصیلی جدید، تردد درون شهری افزایش خواهد یافت.
از رشد تولید خودرو تا افزایش مسافرتهای تابستانی
مسافرتهای تابستانی در آخرین روزهای این فصل به اوج خود رسیده است و مردم سعی میکنند که به هر نحوی از تعطیلات تابستانی امسال بیشترین استفاده را ببرند. مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی با بیان این مطلب اذعان کرد: «سال گذشته حدود 2 میلیون دستگاه خودرو و موتورسیکلت پلاک شده و این روند در 6 ماه اول سال جاری ادامه داشته است. بنابراین رشد تولید خودرو در کنار افزایش سفرهای تابستانی سبب شده که میزان مصرف این سوخت جهش قابل ملاحظهای را تجربه کند.» ثبات قیمت بنزین در سالهای اخیر در نرخ هزار تومان نیز در این زمینه بیتاثیر نبوده چراکه قیمت بنزین دیگر در سبد خانوار تأثیر گذار نیست. از طرف دیگر استاندارد نبودن خودروهای تولید داخل و مصرف بالای برخی خودروهای وارداتی این مشکل را دوچندان میکند. در دنیا خودروها به ازای هر 100 کیلومتر 5 تا 6 لیتر سوخت مصرف میکنند اما در ایران هنوز خودروهایی در سیستم حمل و نقل کشور وجود دارند که در هر 100 کیلومتر 12 لیتر بنزین میسوزانند.
تقویت جایگاه سی ان جی در سبد سوخت کشور
در ایران 2 هزار و 400 جایگاه سی ان جی (گاز مایع) وجود دارد که ظرفیت استفاده از 40 تا 42 میلیون لیتر در روز را برای کشور ایجاد کرده است. با این وجود ریاحی میگوید: «روزانه فقط 21 میلیون لیتر (مترمکعب) سی ان جی در ایران مصرف میشود.» این رقم نشان دهنده ظرفیت خالی CNG به میزان 21 میلیون لیتر در روز است. به این معنا که دولت میتواند با یک سیاست انگیزشی 21 میلیون لیتر از میزان مصرف روزانه بنزین بکاهد، آن هم بدون ایجاد زیرساخت و جایگاه جدید. مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی در این باره ادامه داد: «قیمت هر لیتر (مترمکعب) سیان جی بالغ بر 414 تومان و هر کیلوی آن 600 تومان است. کاهش قیمت سیانجی میتواند یکی از مشوقها برای تغییر ذائقه مصرفکنندگان باشد، اما در این باره باید سیاستگذاری جهت دار و معنادار انجام شود.» او از پیگیری حق العمل جایگاهداران سی ان جی در سازمان برنامه و بودجه خبر داد و گفت: «بزودی مصوبهای برای بهبود شرایط جایگاهداران اعمال میشود.»
فاصله 800 تومانی قیمت بنزین با فوب خلیج فارس
اصلاح قیمت بنزین و سایر فرآوردههای نفتی بر اساس قانون هدفمندی یارانهها یکی از وظایف دولت است که متأسفانه در 3 سال اخیر به آن اعتنایی نشده است. این موضوع تمام سیاستگذاریهای بخش انرژی را تحتالشعاع قرار داده است، اما دولت با اتکا به این موضوع که مردم در شرایط فعلی توان تحمل افزایش قیمت حاملهای انرژی را ندارند از اجرای قانون خودداری میکند.
در این باره مدیرعامل شرکت پالایش و پخش فرآوردههای نفتی به «ایران» گفت: «برای مدیریت مصرف بنزین نمیتوانیم قیمت این سوخت را افزایش دهیم. قانون اجازه این کار را در سال جاری به ما نداده و برای سال آینده پیشنهادی ندادهایم و برنامهای هم برای افزایش قیمت نداریم.» عباس کاظمی ادامه داد: «این موضوع فقط مربوط به بنزین نیست. قیمت تمام فرآوردهها پایین است، اما رفاه مردم و مدیریت نرخ تورم برای دولت اهمیت بیشتری دارد.» او قیمت فوب خلیج فارس بنزین را رقمی حدود هزار و 800 تومان اعلام کرد و گفت: «قیمت بنزین ایران تقریباً 800 تومان کمتر از قیمت فوب خلیج فارس است.»
واردات 12 میلیون لیتر بنزین در روز
وقتی میانگین مصرف بنزین 81 میلیون و 200 هزار لیتر در روز است و دولت سیاست روشنی برای افزایش قیمت بنزین یا تغییر ذائقه مصرفکنندگان به سمت سی ان جی ندارد، مجبور است که به هر ضرب و زوری که شده بنزین مصرفی مردم را تأمین کند، چراکه بنزین سوختی استراتژیک است و با امنیت ملی ارتباط دارد. کاظمی میزان تولید داخلی بنزین را 69 تا 70 میلیون لیتر در روز اعلام کرد و گفت: «از ابتدای سال تا کنون بالغ بر 12 میلیون لیتر در روز بنزین وارد کشور کردهایم.» البته آمارهای شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی نشان میدهد میزان ذخایر بنزین اکنون رقمی بالغ بر یک میلیارد لیتر است و نگرانی از بابت تأمین مطمئن بنزین وجود ندارد.او در خصوص آخرین وضعیت پالایشگاه ستاره خلیج فارس اذعان کرد: «این پالایشگاه روزانه 7.5 میلیون لیتر بنزین تولید میکند و بزودی حجم تولید بنزین واحد اول این پالایشگاه به 12 میلیون لیتر در روز خواهد رسید.» مدیرعامل شرکت پالایش و پخش فرآوردههای نفتی زمان افتتاح فاز دوم این پالایشگاه را سال آینده اعلام کرد و گفت: باید برای بنزین به دنبال جایگزینهایی نظیر سی ان جی یا خودروهای برقی و هیبریدی باشیم.
سیاستگذاری با کدام نهاد است؟
برنامهریزی برای مدیریت مصرف سوخت و حرکت صنعت خودروسازی کشور به سمت تولید خودروهای برقی و هیبریدی یکی از نیازهای ضروری کشور است که دولت باید در اسرع وقت به آن رسیدگی کند، اما ظاهراً هماهنگی لازم میان نهادهای مربوطه و منابع مالی کافی برای ایجاد زیرساختهای این طرح وجود ندارد. کارشناسان این حوزه عقیده دارند که اصلاح قیمت بنزین، سی ان جی و برق و حمایت از خودروسازیها برای تولید خودروهای برقی و هیبریدی و در برخی موارد الزام آنها با استفاده از ابزارهای قانونی یکی از نیازهای ضروری این روزهای کشور است که امیدواریم برای تحقق آن هماهنگیهای لازم میان دولت و مجلس شورای اسلامی شکل گیرد.