نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه تاکید کرد: مجلس در بودجه ۹۷ از آوردن نرخ تسعیر ارز جلوگیری و آن را حرام میداند و بر این موضوع تاکید خواهد کرد که با درآمدهای کثیف نمیتوان اقتصاد را تمییز کرد.
هادی قوامی در گفت و گو با خبرنگار فارس در خصوص کلیات بودجه 97 و نقاط ضعف و قوت آن گفت: تلاش دولت بودجهریزی مبتنی بر عملکرد برای 340 دستگاه و ردیف ملی که 34 درصد است، بوده اما درباره اینکه در عمل تا چه حدی میتواند محقق شود باید منتظر ماند، چرا که ظاهر این اقدام خوب و مفید است اما باید در عمل دید که تا چه حد میتواند به وقوع بپیوندد.
وی افزود: در ارتباط با اصلاحات ساختاری برای افزایش شفافیت و انضباط بودجهای نیز دولت تلاش کرده است یک سری از ردیفهای متفرقه را تا حدود دو سوم کاهش دهد و یا برخی از آنها را منتقل و یا حذف و ادغام کند، تلاش کرده است که اعتبارات هزینهای را به تفکیک 7 فصل هزینهای بدهد و البته اینکه 7 فصل هزینهای را بدهد حدود 85 درصد هزینههای دولت (فصل یک و فصل ششم مربوط به جبران خدمات و هزینههای اجتماعی) است.
قوامی ادامه داد: دولت تلاش کرده است که تمرکززدایی کند و 868 طرح ملی را استانی کرده و سهم استانها را هم در اعتبارات سرمایهای به 30 درصد رسانده است.
وی خاطر نشان کرد: اعتبارات هزینهای (مثل بنیاد شهید) را به 24 درصد رسانده والبته توجه به اولویتهای برنامهای مورد توجه قرار گرفته است که میتوان به موضوع آب و آبیاری تحت فشار، آبرسانی روستایی، بهبود محیط زیست و توسعه گردشگری و حملونقل ریلی و عمومی، کمک به ساماندهی بافتهای فرسوده و توسعه سواحل مکران اشاره کردف اینها مواردی است که دولت تلاش کرده است در لایحه بودجه 97 مورد توجه قرار دهد.
*ورودی استخر بیکاران در حال زیاد شدن است
نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه اضافه کرد: در حوزه اشتغال بر اساس آمار سال 95 جمعیت کشور 79 میلیون و 926 هزار نفر بود و جمعیت در سن اشتغال 67 میلیون و 365 هزار نفر و سایر افراد که در سن اشتغال نیستند 14 میلیون و 541 هزار نفر هستند، از این جمعیتی که در سن اشتغال هستند جمعیت فعال 25 میلیون و 791 هزار نفر و غیرفعال حدود 34 میلیون و 594 هزار نفر هستند که شامل دانشجویان، دانشآموزان و سربازان میشود.
وی افزود: حال این جمعیت غیرفعال که 5 میلیون و 452 هزار نفر از افراد تحصیلکرده هستند مدام در حال اضافه شدن به جمعیت بیکاران هستند، بنابراین ورودی استخر بیکاران زیاد است و بیشتر آنها را نیز تحصیلکردهها تشکیل میدهند.
*دولت در ایجاد شغل از طریق اشتغال فراگیر روستایی و حمایتی موفق نخواهد شد
قوامی گفت: دولت قصد دارد که از طریق اشتغال فراگیر روستایی و حمایتی 980 هزار شغل ایجاد کند اما این فرصتهای شغلی که قرار است دولت ایجاد کند محقق نخواهد شد، چرا که این افراد با دریافت مدرک تحصیلی در ردیف بیکاران قرار میگیرند،بنابراین اگر دولت قصد دارد این 980 هزار فرصت شغلی را این گونه از طریق اشتغال فراگیر و روستایی و حمایتی ایجاد کند به این هدف نخواهد رسید.
وی افزود: دولت برای ایجاد اشتغال قطعاً باید به سمت بهبود فضای کسب و کار، رونق اقتصادی، حمایت از بخش خصوصی و سرمایهگذاری خارجی برود و این عدد 980 هزار فرصت شغلی را محقق کند.
قوامی ادامه داد: دولت در بودجه 97 قصد دارد از 71 هزار پروژه ناتمام که 6 هزار پروژه ملی و 65 هزار پروژه استانی است یک سری پروژههای مهم مثل راهآهن را انجام دهد و بخشی از منابع را از منابع بخش خصوصی استفاده کند بر این مبنا سهم دولت از محل منابع عمومی و خصوصی 15 هزار میلیارد تومان است که به شکل یارانه میدهد.
وی ادامه داد:دولت قصد دارد از محل صندوق توسعه ملی که حدود 17 هزار میلیارد تومان ، از محل بازارهای پولی و مالی 30 هزار میلیارد تومان و از محل آورده بخش خصوصی که 6 هزار میلیارد تومان است و در مجموع 68 هزار میلیارد تومان می شود کار عمرانی انجام دهد که اگر 50 درصد هم محقق شود میتواند اقدام خوبی باشد.
وی افزود: دولت تلاش کرده است برای عدالت اجتماعی، حذف فقر مطلق و بهبود بهداشت و سلامت هم اقداماتی انجام دهد بنابراین می خواهد پرداخت یارانه نقدی را معطوف به اقشار نیازمند کند ، حال اینکه اقشار نیازمند مثل مددجویان کمیته امداد و بهزیستی، زنان سرپرست خانوار، افراد ساکن در دهستانهای با محرومیت بالا و یا بیماریهای صعبالعلاج و عشایر می توانند واجد دریافت یارانه نقدی باشند.
قوامی خاطر نشان کرد:بر اساس اطلاعات به دست آمده از افراد تحت پوشش در مجموع 41 میلیون و 800 هزار نفر افرادی هستند که میتوانند واجد شرایط دریافت یارانه نقدی باشند پس اگر بخواهیم به این 41 میلیون و 800 هزار نفر یارانه بدهیم، وضعیت فعلی ما اینگونه است که از 76 میلیون نفر تحت پوشش دریافت یارانه نقدی، یارانهای که در سال پرداخت میشود حدود 42 هزار میلیارد تومان است و اگر بخواهیم که به این افراد یارانه پرداخت کنیم به 42 میلیون نفر یارانه میدهیم و 34 میلیون نفر حذف خواهند شد و این باعث میشود به جای 42 هزار میلیارد تومان 23 هزار میلیارد تومان یارانه بدهیم.
وی افزود:پس این اقدام میتواند 19 هزار میلیارد تومان صرفهجویی را ایجاد کند و این مبلغ صرفهجویی شده را میتواند به گروههای هدف در قالبهای مختلف اعطا شود. پس اگر بخواهیم فقر مطلق را کاهش دهیم، بین 600 هزار تا 800 هزار خانوار مشمول مابهالتفاوت میشوند که به اینها باید توجه شود.
قوامی با اشاره به اینکه با مابهالتفاوتی ایجاد شده می توان اقداماتی در جهت کاهش فقر مطلق انجام داد، گفت: دولت بودجه 97 را با تسعیر نرخ دلار 3500 تومانی، واردات خودرو 1.4 میلیارد دلار با نرخ تعرفه 45 درصد ، واردات سایر کالاها در حدود 50 میلیارد دلار با تعرفه 11.5 درصد و قیمت هر بشکه نفت با 55 دلار را دیده است.
وی افزود:میزان صادرات نفت خام و میعانات هم در بودجه روزانه 2 میلیون و 410 هزار بشکه دیده شده است و 32 درصد هم که باید به صندوق توسعه ملی داده شود و یک بخشی را هم در حدود 14.5 درصد باید به نفت اختصاص دهیم تا اقدام به سرمایهگذاری کنند، یعنی تقریباً 53.5 درصد میماند که دولت میتواند حدود 27 میلیارد دلار در بودجه سال 97 یعنی معادل 101 هزار میلیارد تومان استفاده کند.
*رشد عرضه اوراق مشارکت در بودجه 97 یک هشدار است
قوامی اضافه کرد: یک اقدام که دولت در بودجه سال 97 دیده و هشدار هم هست عرضه اوراق مشارکت است که رشد آن در سال جاری زیاد است، در سال 97 ما رشد زیادی در ارتباط با اوراق مشارکت داریم و چون هزینه تأمین سود هم دارد داراییهای مالی حدود 45 درصد رشد کرده است.
وی افزود: داراییهای سرمایهای که از نفت است حدود 32 درصد منفی نسبت به رشد مصوب سال 96 است و باید در زمان بررسی بودجه به اینها توجه ویژهای شود.
*دولت با افزایش نرخ حامل های انرژی و مالیات ها به جایی نخواهد رسید
قوامی خاطرنشان کرد: دولت اگر میخواهد که بودجه 97 دارای آثار مثبت اقتصادی، اجتماعی، حقوقی و فنی باشد باید به سمت تولید ثروت برود،اگر نه با این افزایش تعرفهها مثل دادگستریها، مالیات ، گاز ، بنزین و گازوئیل به جایی نخواهد رسید و برای مردم جایی نمانده است که سوزن بزنیم و از آنها مالیات نگیریم.
قوامی ادامه داد: با توجه به رکود حاکم بر اقتصاد حدود 10 درصد به مالیاتها اضافه شده است چرا که اگر بتوانیم درآمد مالیاتی را به این شکل افزایش دهیم و بگوییم که این شرکت سال گذشته 100 میلیارد تومان سود داشته است و امسال 25 میلیارد تومان مالیات بدهد و امسال به جای 100 میلیارد تومان، 200 میلیارد تومان سود داشته است پس 50 میلیارد تومان مالیات بدهد.
وی افزود: اما وقتی که سود آن شرکت نسبت به سال قبل کاهش داشته است و گرفتار ارزش افزوده هم هست نباید مالیات بیشتر از این پرداخت کند. هر چند مجلس هنوز نتوانسته قانون مالیات بر ارزش افزوده را هم دائمی کند چرا که به جای اینکه مالیات بر ارزش افزوده گرهای از گرهها را باز کند خود به یک معضل در تولید کشور تبدیل شده است.
وی افزود: درآمدهای مالیات بر ارزش افزوده شاید برای دولت خوب بوده است و حدود 37 هزار میلیارد تومان حاصل شده که حتی از درآمدهای مالیات مستقیم هم بیشتر شده است اما به هر حال رشد مالیات بر ارزش افزوده در بودجه و حل نکردن مسائل اساسی آن میتواند مشکلساز شود.
وی افزود: قانونگذار گفته است که کالاهای کشاورزی و تولید شیر از مالیات ارزش افزوده معاف است و سازمان امور مالیاتی عنوان میکند که اگر شیر توسط مصرفکننده مصرف شود از مالیات بر ارزش افزوده معاف است اما اگر شیر به ماست و کره تبدیل شد باید مالیات بر ارزش افزوده پرداخت کند که این غلط است.
وی افزود: این اقدام کار قانونگذار غلط است چرا که باید از بخش کشاورزی حمایت شود و مردم به جای فستفود، شیر مصرف کنند و اتفاقاً هم ثروتمندان و هم مستمندان دچار سوءتغذیه هستند چون الگوی مصرف غلط است و این مالیات بر ارزش افزوده به شکل نادرستی اصلاح الگوی مصرف را پیش برده است.
قوامی ادامه داد: اینها ایرادات جدی است که قطعاً مجلس برای اصلاح آن پافشاری خواهد کرد تا دولت حل آن را حل کند.
*دست دولت در جیب مردم
قوامی در خصوص تسعیر نرخ ارز نیز گفت: تسعیر نرخ ارز در بودجه 3500 تومان دیده شده است، در بودجه 96 این عدد 3200 تومان دیده شده بود اما دولت دلار را 3600 تومان میفروشد و 400 تومان را دست به جیب مردم میبرد و این در حالی است که مجوزاز مجلس ندارد و پول آن بدون اجازه مجلس هزینه میشود.
*این درآمدهای کثیف اقتصاد را تمیز نمیکند
وی افزود: چون درآمدهای دولت در جاهای دیگر مثل مالیاتها و فروش نفت محقق نمیشود و این درآمدها کثیف هم وارد بودجه میشود باید اذعان کرد که این درآمدهای کثیف اقتصاد را تمیز نمیکند.
*مجلس در بودجه 97 قصد دارد که بگوید آوردن نرخ تسعیر در بودجه ممنوع و حرام است
قوامی اضافه کرد: مجلس در بودجه 97 قصد دارد که بگوید آوردن نرخ تسعیر در بودجه ممنوع و حرام است و میگوییم که دولت میخواهد 101 هزار میلیارد تومان از نفت درآمد کسب کند مجلس این 101 هزار میلیارد تومان را به دولت خواهد داد حال اگر نرخ ارز به جای 3500 تومان شد 4 هزار تومان دیگر دولت حق ندارد آن 500 تومان اضافی را در بودجه خرج کند و حتماً باید به مجلس متمم ارائه کند و مجلس راجع به این 500 تومان اضافی که از مردم گرفته میشود تصمیم بگیرد.
به گفته وی، شاید مجلس تصمیم بگیرد که این 500 تومان را دولت به مردم ببخشد و دولت این 500 تومان را به تولیدات دارای مشکل و بیماریهای لاعلاج و غیره پرداخت کند.
*یک تورم خطرناک در کمین است
قوامی اضافه کرد: رشد بیش از حد نقدینگی نیز یکی دیگر از مشکلات اقتصادی است که از 450 هزار میلیارد تومان در شروع دولت یازدهم آغاز و به مرز یک میلیون و 450 هزار میلیارد تومان رسیده است،قطعاً تا پایان سال هم 20 درصد رشد میکند و در سال 97 به بالای یک میلیون و 600 هزار میلیارد تومان خواهد رسید که یک تورم خطرناک در کمین است.
نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه گفت:چون بانکها 100 هزار میلیارد تومان از دولت طلبکار هستند و قطعاً سال آینده نیز این عدد بیشتر خواهد شد آیا دل مردم را شاد خواهد کرد در حالی که با تولید میتوان به تولید رسید در حالی که با تورم و افزایش قیمت و سیاستهای نادرست اقتصادی و تولیدی به اقتصاد تولیدی نخواهیم رسید.
وی ادامه داد: نرخ بهره در بسیاری از کشورهای لائیک منفی است در حالی که در ایران نرخ بهره بانکی بالاست که بسیار غلط است، پس این موارد ایرادات جدی است که در بودجه 97 باید دیده و بررسی شود و ملاحظات پولی و مالی دیده شود.