آنفولانزای خوکی با نام‌های Swineflu، Hogflu و pigflu شناخته می‌شود. گزارشاتی از سابقه ابتلا انسان به آنفولانزای خوکی در سال‌های ۱۹۱۸، ۱۹۷۶ و ... نیز وجود دارد. خوک ممکن است به ویروس آنفولانزای انسانی و سایر حیوانات و حتی پرندگان مبتلا شود و در بدن آن شیفت آنتی ژنیک و یا دگرگونی ژنتیک در جهت ایجاد ویروس جدید رخ دهد. ویروس آنفولانزای خوکی سال ۲۰۰۹ با زیرگروه H۱N۱ نوع A. آنفولانزا شناخته شده است.
طریقه انتقال ویروس:
انتقال در حیوان:
طریقه انتقال بین خوک‌ها از طریق راه‌های هوایی شامل دستگاه تنفسی (مانند تماس دهان، بینی و...) صورت می‌گیرد.
انتقال از حیوان به انسان:
افرادی که در معرض تماس با پرندگان و حیواناتی از قبیل: خوک می‌باشند خصوصاً افرادی که در مراکز نگهداری این حیوانات کار می‌کنند، در معرض خطر بالای انواع ویروس آنفولانزای اندمیک در این نوع حیوانات می‌باشند؛ بنابراین این جمعیت از انسان‌ها به عنوان میزبان این ویروس می‌توانند در نظر گرفته شوند. سایر افراد در معرض خطر شامل دامپزشکان و کارگران در مراکز تهیه گوشت می‌باشند. هرچند خطر ابتلا برای این دو گروه کمتر از افرادی که در مزارع پرورش خوک و پرندگان کار می‌کنند، می‌باشد.
نکته: ویروس H۱N۱، ۲۰۰۹ از خوک جدا نشده است و از آن به انسان منتقل نمی‌شود بلکه از طریق انسان به انسان شیوع می‌یابد.
علایم و نشانه ها:
علایم در انسان:
مطابق با مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها (CDC) علایم آنفولانزای خوکیسال ۲۰۰۹ با ویروس H۱N۱، در کل شباهت با علایم سایر سویه‌های آنفولانزا و شبه آنفولانزا دارد. علایم شامل تب، سرفه، گلودرد، بدن درد، سردرد، خستگی و لرز می‌باشد. درصد زیادی از مبتلایان به این نوع ویروس جدید علایم اسهال و تهوع را نیز داشته اند.
با توجه به اینکه علایم ذکر شده تنها منحصر به آنفولانزای خوکی نمی‌باشد، گرفتن شرح حال کامل از بیمار ضروری می‌باشد. همچنین تشخیص قطعی این نوع از آنفولانزا نیاز به تست‌های آزمایشگاهی مربوط به نمونه‌های تنفسی از قبیل: نمونه‌های تهیه شده از بینی و گلو دارد.
علایم بیماری در خوک شامل تب، عطسه، سرفه، مشکلات در تنفس و کاهش اشتها می‌باشد و در تعدادی از موارد منجر به سقط جنین در حیوان نیز شده است. مرگ و میر ناشی از آنفولانزای خوکی در خوک پایین و حدود ۱-۴% می‌باشد. این ویروس سبب کاهش وزن و رشد حیوان و بنابراین ضرر اقتصادی به دامدار می‌شود.
پیشگیری:
شامل سه مرحله می‌باشد: پیشگیری در حیوان، انتقال از حیوان به انسان و انسان به انسان.
پیشگیری در خوک:
شامل واکسیناسیون در دامداری‌ها، قرنطینه کردن حیوانات و ضد عفونی کردن دامداری‌ها و ... می‌باشد.
پیشگیری از انتقال به انسان:
استفاده از ماسک صورت به دامپزشکان و دامداران هنگام برخورد با حیوان توصیه می‌شود.
نکته: نپوشیدن دستکش و کشیدن سیگار هنگام برخورد با حیوان از جمله ریسک فاکتور‌ها محسوب می‌شوند.
پیشگیری از انتقال انسان به انسان:
راه‌های انتقال در بین انسان‌ها شامل عطسه کردن، سرفه کردن، تماس با اشیا آلوده به ویروس می‌باشد.
· شستن متناوب دست‌ها با آب و صابون، ژل‌ها، فوم‌ها و شستشودهنده‌ها با پایه‌های الکلی، خصوصاً بعد از حضور در مراکز عمومی و ضد عفونی کردن سطوح می‌تواند سبب کاهش انتقال شود.
متخصصین معتقد اند شستشوی دست‌ها در پیشگیری از عفونت‌های ویروسی (شامل آنفولانزای معمولی و خوکی) به خوبی موثر می‌باشد. حتی قطره‌های بسیار ریز از ترشحات بینی و حلق ممکن است سبب آلودگی میز کار، تلفن و یا سایر سطوح و بدین ترتیب انتقال از انگشت به دهان، بینی و یا چشم شود.
· هر شخص با علایم شبه آنفولانزا شامل تب ناگهانی، سرفه و یا درد‌های عضلانی بهتر است از محیط‌های کار و مراکز عمومی دور بماند و با پزشک تماس بگیرد.
· فاصله گرفتن از اجتماعات عمومی در محیط‌هایی که احتمال می‌رود ویروس در آنجا شایع باشد نیز توصیه می‌شود. این اقدام با توجه به درصد و میزان شیوع این بیماری در شهر و کشور مربوطه می‌باشد.
· واکسن آنفولانزا نیز می‌تواند در پیشگیری این بیماری موثر باشد، هرچند واکسن‌های آنفولانزای کنونی، علیه ویروس
H۱N۱، ۲۰۰۹ ایمنی حاصل نمی‌کنند. البته تهیه واکسن جدید از این نوع ویروس به زودی امکان پذیر خواهد بود.
نکته: بیماری آنفولانزای خوکی از طریق خوردن گوشت خوک به انسان منتقل نمی‌شود. ویروس این بیماری در دمای پخت بالای ۷۰ درجه سانتی گراد از بین می‌رود و شدت بیماری در انسان به حدت ویروس، وجود سابقه ایمنی در افراد، واکسیناسیون یا سابقه ابتلا به آنفولانزای فصلی و شرایط سلامتی میزبان بستگی دارد.
درمان:
ویروس آنفولانزای خوکی به ندرت در خوک‌ها کشنده می‌باشد؛ بنابراین درمان در آن‌ها به صورت درمان علامتی – حمایتی می‌باشد. استفاده از آنتی بیوتیک‌ها هرچند تاثیری علیه این ویروس ندارد، ولی به پیش گیری از پنومونی باکتریایی و سایر عفونت‌های ثانویه کمک می‌کند.
دارو‌های آنتی وایرال در انسان مبتلا به تخفیف بیماری و بهبود سریع‌تر آن کمک می‌کند. درمان بهتر است طی دو روز از شروع علایم انجام شود. در کنار دارو‌های ضد ویروس، درمان علامتی- حمایتی در منزل و یا در بیمارستان شامل جایگزین کردن مایعات از دست رفته و کنترل تب، انجام می‌شود.
مرکز کنترل و پیش گیری بیماری‌ها در آمریکا، داروی Oseltamivir )Tamiflu) و Zanamivir )Relenza) را برای درمان و یا پیش گیری علیه این ویروس توصیه می‌کند. البته گروه کثیری از افرادی که از این بیماری بهبودی کامل یافته اند نیازی به دارو‌های ضد ویروس نداشته اند.
ویروس آنفولانزای خوکی ۲۰۰۹، مقاوم به آمانتادین و یا ریمانتادین گزارش داده شده است.
به طور کلی میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری کمتر از یک درصد بوده و درافرادی که بیماری زمینه‌ای مانند ناراحتی قلبی، کلیوی و مزمن ریوی داشته اند، مرگ و میر شایع‌تر است. همان طور که قبلا نیز ذکر شد درمان‌های حمایتی مانند کنترل آب و الکترولیت‌ها کمک به بهبود بیماری می‌کند.
منبع: مرکز اطلاع رسانی دارویی و سموم
