دبیرکمیته تجویز و مصرف منطقی سازمان غذا و دارو گفت: بحث مقاومت آنتی‌بیوتیکی موضوعی فراگیر است و متاسفانه در سطح کشور شاهد مصرف بیش از حد آنتی‌بیوتیک در کلینیک‌های انسانی هستیم.
به گزارش ایسنا، دکتر سلیمانی -- در نشست مقاومت میکروبی و بهداشت عمومی که از سوی دفتر جهاد دانشگاهی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران با رویکرد افزایش میزان آگاهی عمومی برگزار شد، گفت: در حال حاضر در بیش از ۵۰ درصد نسخه‌های سرپایی حداقل یک آنتی‌بیوتیک وجود دارد همچنین تجویز نسل سوم آنتی‌بیوتیک‌ها در مراکز درمانی کشور را شاهد هستیم درحالی‌که در سال‌های گذشته اینطور نبود. این موضوع زنگ خطری را برای ما به صدا در می‌آورد.
وی ادامه داد: میزان مرگ و میر ناشی از مقاومت میکروبی از مجموع مرگ و میر ناشی از بیماری‌های سرطانی در سطح جهان بیشتر است این درحالیست که به جای پرداختن بیشتر به این موضوع، به مسائلی مانند سرطان و نحوه درمان آن پرداخته شده است.
سلیمانی با بیان اینکه دلایل مختلفی برای ایجاد این معضل در کشور وجود دارد، گفت: بی‌ثباتی و ضعف در سیاست‌گذاری همچنین تغییر زودهنگام متولیان و مدیران مربوطه - که این خود باعث گسستگی در امر قانونگذاری و اجرا شده است - یکی از دلایل این موضوع به شمار می‌آید چراکه مسئولان جدید به دنبال کارهای جدید هستند درحالی‌که بعضی موضوعات مانند مقاومت آنتی بیوتیکی با اینکه جدید نیست، اما از ارزش آن‌ها کم نشده است. فرهنگ‌سازی نکردن در سطح جامعه برای جلوگیری از استفاده خودسرانه از آنتی بیوتیک، سینوسی بودن اقدامات در سطح کلان به‌طوری که در یک دوره حمایت و در دوره دیگر طرد شده است، عدم آموزش کافی، نبود قانون و بودجه اختصاصی برای این موضوع از جمله دیگرعوامل مرتبط با کمتر پرداختن به بحث مقاومت آنتی‌بیوتیک‌ها هستند.
وی با بیان اینکه اعلام ایران به عنوان دومین کشور مصرف کننده آنتی‌بیوتیک در آسیا اصلا صحت ندارد، گفت: فعالیت‌های مفیدی برای کاهش مصرف آنتی‌بیوتیک در سطح جامعه می‌توان انجام داد. از جمله این اقدامات اتخاذ سیاست‌های همه‌جانبه که توسط تمام بخش‌های ذیربط اجرا شود، پایش و نظارت روی نسخه، آگاهی‌رسانی، فرهنگ‌سازی از طریق صدا و سیما، آموزش از دوره ابتدایی تا دانشگاهی و.... .
آموزش، مهم‌ترین راه جلوگیری از مقاومت میکروبی
در ادامه این نشست دکتر رسولی - استاد دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران- ضمن ارائه طرح‌های تحقیقاتی انجام شده در سال‌های اخیر در این حوزه بر ضرورت انجام تحقیقات جدید تاکید کرد و اظهارکرد: فاصله بین سازمان‌ها و مراکز آموزشی در کشور بسیار زیاد است این درحالیست که آموزش مهم‌ترین مساله برای جلوگیری از معضل مقاومت میکروبی محسوب می‌شود.
دکتر مهرزاد - استاد دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران- نیز بحث مقاومت آنتی‌بیوتیکی را از جنبه ایمنی‌شناسی مورد بررسی قرارداد و نتایج مقالات داخلی و خارجی انجام شده را ارائه داد و گفت: فاکتورهای مختلف مدیریتی، محیطی و تغذیه‌ای بر سطح ایمنی بدن حیوانات نقش تاثیرگذاری دارد و ما با فراهم کردن محیطی مناسب و بدون استرس برای حیوان می‌توانیم از مصرف آنتی‌بیوتیک و به دنبال آن مقاومت آنتی‌بیوتیکی جلوگیری کنیم.
بعضی باکتری‌ها ذاتا به آنتی‌بیوتیک مقاومت دارند
در ادامه دکتر عزیزیان - کارشناس سازمان دامپزشکی کشور- نیز گفت: در تحقیقاتی روی باکتری‌های موجود در غارهایی بکر با قدمت ۴ میلیون سال متوجه شدند که این باکتری‌ها به ۱۴ آنتی‌بیوتیک مقاوم هستند و این نشان می‌دهد بعضی باکتری‌ها ذاتا به آنتی‌بیوتیک مقاومت دارند.
وی افزود: یکی از کارهایی که آنتی‌بیوتیک انجام می‌دهد این است که جمعیت باکتری حساس را از بین می‌برد. حال آنکه باکتری مقاوم هنوز وجود دارد و نقشش پررنگ‌تر می‌شود. باید توجه کرد که ۵۰ درصد تولید کل آنتی بیوتیک جهان در دامپزشکی مصرف می‌شود.
عزیزیان مقاومت باکتری‌ها نسبت به آنتی بیوتیک‌ها را به دو دسته ذاتی و اکتسابی تقسیم کرد و گفت: انسان به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در بروز مقاومت اکتسابی نقش بسزایی ایفا می‌کنند. طی یک بررسی غیررسمی روی نتایج کشت آنتی‌بیوگرام در آزمایشگاه‌های کشور معلوم شد تتراسایکلین، فلموکوئین و فلورکینولون‌ها به ترتیب بیشترین مقاومت آنتی بیوتیکی را نشان داده‌اند.
به گزارش جهاد دانشگاهی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران وی همچنین در پایان گفت: متأسفانه در عین‌حال که طرح پایش ملی مقاومت میکروبی سال‌های گذشته در سازمان تایید شده است ولی هنوز به سرانجام نرسیده است البته برای جلوگیری از این معضل می‌توان راهکارهایی را مانند ایجاد سیستم پایش مقاومت‌های میکروبی به آنتی بیوتیک‌ها از طریق درمانگاهی و آزمایشگاهی، استفاده از ترکیبات بیولوژیک مانند پربیوتیک و پروبیوتیک به منظور کنترل جمعیت باکتری‌های پاتوژن، توسعه استفاده از واکسن‌ها به منظور کنترل بیماری‌ها به جای استفاده از آنتی‌بیوتیک برای درمان، محدود کردن استفاده پیشگیرانه آنتی بیوتیک‌ها در جیره غذایی دام‌ها، عرضه آنتی‌بیوتیک‌های جدید و جایگزین آنتی بیوتیک‌های قدیمی، جلوگیری از عرضه بدون نسخه آنتی‌بیوتیک‌ها به دامداران و مرغداران، آموزش دامداران در ارتباط با مخاطرات استفاده بی رویه از آنتی بیوتیک‌ها، بهره‌گیری از آزمون‌های آزمایشگاهی جدید به منظور افزایش دقت در شناسایی مقاومت میکروبی، بهره‌گیری از تجربیات سازمان بهداشت جهانی در همکاری با سازمان‌های بین المللی مربوطه در خصوص ایجاد سامانه‌ای به منظور شناسایی و رده‌بندی داروهای ضدمیکربی توصیه شده و کاربردشان برای ایجاد داده های قابل مقایسه و .... اشاره کرد.
