پس از خروج آمریکا از برجام، مقامات جمهوری اسلامی ایران رسما اعلام کرده اند، در صورتی ایران در برجام می مانَد و از برجام خارج نمی شود که اروپا و مشخصا تروئیکای اروپایی، تضمین های لازم برای تأمین منافع ایران از ماندن در برجام را به تهران بدهند.
به گزارش «تابناک»؛ در همین رابطه، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان که در صدر یک هیأت بلندپایه سیاسی و اقتصادی به چین، روسیه و مقر اتحادیه اروپا سفر کرده است، در حال رایزنی به مقامات اروپایی جهت اخذ تضمین های از سوی آنهاست.
طبق گزارش خبرنگار اعزامی تابناک از محل مذاکرات ایران و اتحادیه اروپا، مقامات مذاکره کننده ایرانی از اروپا خواسته اند تا در مورد مطالبات ایران تضمین های قابل اجرا در نظر بگیرند.
به نظر می رسد، غرب باید تضمین های قابل توجهی در فاصله ۴۵ تا ۶۰ روز آینده به ایران بدهد که متضمن تامین منافع مردم ایران در چارچوب برجام باشد.
از مهم ترین چالش هایی که ممکن است پس از خروج آمریکا از برجام پیش آید، کاهش مستمر خرید نفت از ایران است. بر اساس تحریم های آمریکا که در چارچوب اجرای برجام تعلیق شده بود و اکنون با دستور اجرایی ترامپ ۹۰ تا ۱۸۰ روز دیگر مجددا عملیاتی می شود، کشورهای خریدار نفت ایران تنها در صورتی می توانند به خرید نفت از ایران ادامه دهند و در عین حال از گزند وزارت خزانه داری آمریکا در امان بمانند که هر شش ماه به میزان قابل توجهی از حجم خرید نفت از ایران بکاهند.
با توجه به آنکه عربستان و امارات به آمریکا چراغ سبز نشان داده اند که سهم ایران را در بازار نفت پر کنند و شوک قیمتی در بازار نفت رخ ندهد، احتمالا آمریکا با سرعت بیشتری به سمت عملیاتی کردن دوباره این تحریم ها می رود.
طبق گزارش خبرنگار اعزامی تابناک، اعضای برجام به ویژه قدرت های اروپایی باید تضمین های ارائه نمایند که دست کم متضمن حفظ میزان فروش نفت ایران در سطح کنونی باشد. در این فرآیند چتر اروپا باید دیگر خریداران عمده نفت ایران که خارج از حوزه پنج کشور حاضر در برجام هستند را نیز پوشش دهد.
تبادلات بانکی مطالبه دیگری است که اروپا باید درباره آن تضمین هایی ارائه کند. اگرچه مبادلات بانکی به ویژه از طریق سوئیفت در دوران برجام برقرار شد اما بانک های محدودیت حاضر به تبادلات مالی با ایران شدند. در صورت تهدید وزارت خزانه داری آمریکا، ممکن است همین مجموعه های بانکی نیز از همکاری با ایران صرف نظر کنند. اروپا باید بسترهایی امن و باثبات برای نقل و انتقالات مالی ایران فراهم کند که از مداخلات آمریکا تاثیرپذیر نباشد.
حمل و نقل از دیگر محورهایی است که پس از برجام در آن گشایش هایی رخ داد اما برخی شرکت های کشتیرانی تاکید کرده اند پس از بازگشت تحریم های آمریکا، درباره ادامه همکاری شان با طرف های ایرانی تجدیدنظر می کنند. اروپا باید تضمین های جدی درباره امنیت و ثبات حمل و نقل ایران به ویژه در حوزه هوایی و دریایی ارائه دهد.
بیمه نیز از مهم ترین محورهایی است که باید غرب درباره آن تضمین دهد، چرا که حمل و نقل به ویژه در حوزه دریایی متکی بر بیمه های است که عمدتا در اروپا متمرکز است و در دوران پیش از برجام، این حوزه به شدت چالش زا شده بود.
باید دید این دور از مذاکرات که آغاز یک ماراتون دیپلماتیک هشت هفته ای است، مقدمه ای امیدوارکننده ای برای ارائه تضمین های غرب به ایران برای حفظ برجام خواهد شد؟
گفتنی است، محمد جواد ظریف هدف از سفر خود را گرفتن تضمین هایی از دیگر اعضای توافق هسته ای اعلام کرده و گفته است، باید ببینیم چگونه کشورهای اروپایی میخواهند تضمین کنند منافع ایران از برجام تأمین میشود
ظریف درباره سفرش به مسکو و بروکسل نیز گفت: سفرم به سه کشور مهم است. ما سفرمان را با چین و روسیه که همواره با مردم ایران قبل و بعد از تحریمها بودند شروع کردیم و روابطمان با چین و روسیه حساس بوده و بعد از تحریمها مهم خواهد بود. با اتحادیه اروپا با توجه به اینکه کشورهای اتحادیه بیشترین درخواست را از ایران داشتند، با خارج شدن آمریکا از برجام در این توافق بمانند، از این روی، باید ببینیم چگونه کشورهای اروپایی میخواهند تضمین کنند که منافع ایران از برجام با وجود خروج آمریکا ازاین توافق حفظ و تأمین میشود.
وی افزود: مهمترین اقدامات ما گرفتن تضمین است و همان طور که رئیس جمهور گفتند برای همه انتخابها آمادگی داریم، اما اگر قرار باشد برجام ادامه پیدا کند باید منافع مردم ایران هم از برجام تضمین شود.
پیش از ظهر روز سهشنبه به وقت محلی، محمدجواد ظریف به ساختمان شورای اروپا در بروکسل وارد شد تا نخستین جلسه خود را با فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، برگزار کند.
ظریف دیدار را «سازنده» توصیف کرده و گفته است: «در مسیر درستی قرار داریم برای اینکه مطمئن شویم منافع بقیه امضاکنندگان برجام، به ویژه ایران تضمین شود.» ظریف در بدو ورود به ساختمان شورای اروپا نیز گفت: «از اروپا میخواهیم که منافع ایران را در نظر داشته باشد.»
ظریف پیش از دیدار با مقام های اروپایی در بروکسل، با نوشتن نامهای به مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، مواضع ایران در خصوص برجام بعد از خروج آمریکا از این توافق بین المللی را تشریح کرد. وی پیش از این نیز در مورد آینده #برجام و مواضع ایران به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، نامهای نوشته بود.
دیدار اصلی ظریف با وزیران خارجه سه کشور بریتانیا، فرانسه و آلمان همراه با موگرینی در بروکسل برای شامگاه سهشنبه برنامهریزی شده است.
پس از اعلام تصمیم دونالد ترامپ مبنی بر خروج از برجام، دیگر کشورهای امضا کننده این توافق، از کشورهای اروپایی تا چین و روسیه نسبت به این حرکت واشنگتن واکنش نشان داده و بر لزوم حفظ توافق هستهای با ایران تأکید کردند.
اما مایک پومپئو، وزیر خارجه جدید آمریکا روز یکشنبه اعلام کرد، کشورش مایل به همکاری با شرکای اروپایی خود برای مقابله با تحرکات ایران در منطقه و مذاکره برای تنظیم توافقی جامعتر برای محدود کردن تهران است.