طرح سه‌صفحه‌ای برای تغییر نظام در ایران با استفاده از اقلیت‌های قومی و مذهبی

اکنون‌ که دولت ترامپ توافق هسته‌ای را زیر پای گذاشته، موضوع قدیمی تغییر نظام در ایران دوباره مطرح ‌شده است. قطعاً جان بولتون، مشاور امنیت ملی مهم‌ترین و اصلی‌ترین طرفدار تغییر نظام در ایران است و دلایل متعددی نشان می‌دهد که او در اولین ماه از حضور خود در دولت فشار زیادی برای غالب کردن این سیاست در دستور کار ترامپ وارد کرده است.

بولتون بخشی از جرگه محافظه‌کاران قدرتمندی است که در شورای امنیت ملی جورج بوش بودند و برنامه مفصلی برای تغییر نظام در ایران داشتند که چندان تفاوتی با آنچه اکنون بولتون به دنبال آن است نداشت؛ اما این طرح قبلاً شمالی از دخیل کردن گروه تروریست تبعید شده مجاهدین خلق داشت که هیچ‌گاه حمایت دولت بوش را پشت سر خود نداشتند.

فراخوان ترامپ برای تغییر

ترامپ در گذشته ظاهراً چندان از ایده تغییر نظام در ایران بدش نمی‌آمد. طی اعتراضات ماه دسامبر در ایران، وی در توییتر نوشت که زمان تغییر فرا رسیده است و اشاره کرد، «مردم بزرگ ایران برای سال‌هاست که تحت ‌فشار هستند».

با این ‌حال سخنرانی خروج ترامپ از توافق هسته‌ای، نشانه‌های هدف‌گذاری برای سرنگون کردن جمهور اسلامی را در خود نداشت. به‌ جای آن ترامپ پیشنهاد داد، «رهبران ایران باید به یک توافق طولانی‌مدت و جدید تن دهند»؛ «توافقی که برای ایران و همه مردم ایران مفید باشد». وی گفت: «وقتی رهبران ایران این کار را بکنند، من آماده انجام این توافق بوده و توان آن را هم دارم.»

چند روز بعدازاین سخنرانی، یکی از مقامات ارشد شورای امنیتی ملی، هرگونه گمانه‌زنی در مورد تغییر نظام ایران را در دولت ترامپ رد کرد و در مصاحبه با نشریه محافظه‌کار «واشنگتن فری بیکان» گفت: «سیاست مورد تأکید ما تغییر رفتار نظام ایران است».

اکنون بولتون در مصاحبه با ABC خیلی قوی‌تر این ایده تغییر نظام را رد کرده است: «تغییر نظام ایران سیاست دولت آمریکا نیست. سیاست دولت ما این است که مطمئن شویم ایران هیچ‌گاه به سلاح هسته ای دسترسی پیدا نخواهد کرد.» همچنین در مصاحبه با CNN بیان کرد، «وقتی یک شخص مستقل بودم چیزهای زیادی گفتم و نوشتم. قطعاً در مورد همه آن چیزهایی که قبلاً گفته‌ام، هنوز هم به آن‌ها معتقد و پایبندم؛ اما این‌ها عقاید شخصی من در آن زمان بوده است. شرایطی که اکنون من در آن هستم این است که من مشاور امنت ملی رئیس‌جمهور هستم. من تصمیم‌ساز امنیت ملی نیستم.»

خوانش مفاهیم مستتر در گفته‌های بولتون سخت نیست: پیام ضمنی این است که هنوز دیدگاه او برای تغییر رژیم در ایران بر دولت ترامپ کامل مسلط نشده است.

بولتون: ایران را بمباران کنید

بولتون بیش از هر چیز و برای مدت‌زمان زیادی، یکی از طرفداران اساسی تغییر نظام در ایران بوده است؛ هرچند بیش از همه به خاطر طرفداری‌اش از بمباران ایران شناخته‌شده است. وی یکی از شخصیت‌های مجذوب گروه مجاهدین خلق دو دولت بوش بود؛ گروهی که به دنبال سرنگون کردن نظام ایران هستند.

بولتون تنها کسی نبود که در مراسم مجاهدین خلق در پاریس شرکت کرد و به همراه او مقامات ارشد سابق آمریکایی نیز در این مراسم حضور داشتند. در جولای 2017 وی گفت: دولت ترامپ باید سیاست خود را مطابق با تغییر نظام در ایران همسو کند و از گروه مجاهدین خلق به‌عنوان یک جایگزین معتبر برای نظام ایران یاد کرد و جمله آخرش که بسیار حائز اهمیت است این بود که در سال 2019 باهم در تهران جشن می‌گیریم.

به نظر می‌رسد، در ماه گذشته نیز بولتون تلاش زیادی برای جا انداختن ایده تغییر نظام ایران در دولت داشته است. واشنگتن فری بیکان در دهم ماه می گزارش داده است که گزارش طرحی ابتدایی و سه‌صفحه‌ای از تغییر نظام در ایران از سوی گروه تندروی دست راستی موسوم به گروه مطالعات امنیتی که بولتون با آن‌ها روابط بسیار نزدیکی دارد در میان اعضای شورای امنیت ملی آمریکا دست‌به‌دست می‌چرخد. مطالب بیان ‌شده از خلال این گزارش سه‌صفحه‌ای در واشنگتن فریبیکون نشان می‌دهد که تمام استراتژی تغییر نظام در ایران مبتنی بر تعمیق تعارضات و شکاف‌های قومی و مذهبی در این کشور است.

این گزارش بیان کرده که اقلیت‌های قومی مانند کردها، آذری‌ها، اعراب اهواز و بلوچ‌ها یک‌سوم از جمعیت ایران را تشکیل می‌دهند و آورده است، «فشارهای نظام ایران بر اقلیت‌های قومی و مذهبی فرصت بی‌نظیری برای متلاشی کردن نظام ایران و چندپاره کردن آن به دست داده است.»

این گزارش افزوده است: آمریکا از تلاش‌های استقلال‌طلبانه آن‌ها هم در خفا و هم در آشکارا حمایت کرده و نظام را مجبور به توجه به آن‌ها می‌کند و توان نظام را برای انجام سایر فعالیت‌های مخرب دیگر کاهش می‌دهد.

این اقلیت‌ها در گذشته سازمان‌های منسجمی برای انجام فعالیت‌های خشونت‌آمیز از جمله بمب‌گذاری و ترور مقامات ایرانی داشته‌اند و یک چنین استراتژی به شکل مفروض شامل حمایت و تقویت چنین رفتارهایی خواهد بود؛ به‌ عبارت ‌دیگر آمریکا از فعالیت‌های تروریستی علیه مقامات و دولت ایران حمایت می‌کند.

تروریست خوب وجود ندارد

اما هیچ یک از این‌ها جدید نیست. این خط پیوند رسمی نو محافظه‌کاران و محور دیک چنی – رامسفلد در دوران دولت بوش است. در سال 2003 «داگلاس فیث» معاون سابق وزیر دفاع که فوق‌العاده محافظه‌کار بود، طرحی را تدوین کرد که بر اساس آن گروه مجاهدین خلق ـ که از سوی آمریکا خلع سلاح شده بود ـ با نام و چهره جدید مشغول به عملیات شبه‌نظامی مخفی در ایران شود.

در همین حال، ایران پیشنهاد داد در ازای دریافت اطلاعات در مورد مجاهدین خلق، اطلاعات و نام اعضای القاعده را که دستگیر کرده بود در اختیار آمریکا قرار دهد. وقتی وزیر دفاع سابق دونالد رامسفلد تلاش کرد که مجاهدین خلق را از این معامله حفظ کند پاسخ بوش این بود: ما معتقدیم که چیزی به نام تروریست خوب وجود ندارد».

به رغم ثبات نومحافظه‌کاران در حمایت از مجاهدین خلق، هم CIA و هم اسرائیل اکنون مدت‌هاست که ایده استفاده از این گروه به ‌عنوان جایگزین معتبر برای تغییر رژیم در ایران را مضحک می‌دانند. بعدازآن که این گروه به صدام حسین در سرکوب شورش کردها و شیعیان کمک کرد، هرگونه وجه مشروعیت در داخل ایران را از دست داد. بعد از آن که دوباره بعد از جنگ عراق به این کشور بازگشت، بیش از همیشه به سمت فرهنگ دیکتاتوری و خودمختاری حرکت کرد.

«یوری لبرانی»، سفیر سابق اسرائیل در ایران که اختیار تام برای ترتیب دادن برنامه در راستای بی‌ثباتی در ایران داشت، آن‌گونه که در مصاحبه با دو تن از روزنامه‌نگاران اسرائیلی گفته، مدت‌ها قبل به این درک رسید که مجاهدین خلق توان انجام هیچ کاری در ایران را ندارند.

این لبرانی بود که برای اولین بار این ایده را مطرح کرد که یک‌سوم جمعیت ایران را اقلیت‌ها تشکیل می‌دهند و تلاش برای فعالیت‌های ضد تهران منجر به بی‌ثباتی نظام خواهد شد. طی سال‌ها، این گروه‌ها اقدام به بمب‌گذاری و سایر فعالیت‌های تروریستی مسلحانه در سراسر ایران کردند و مستنداتی محکم وجود دارد که اسرائیل گروه تندروی جندالله را در این‌گونه عملیات حمایت و تشویق کرده است؛ اما اسرائیلی‌ها از گروه مجاهدین خلق، تنها برای بیرون کشیدن اطلاعات برنامه هسته‌ای ایران استفاده کردند.

طرح تغییر نظام بولتون، استفاده از نیروی نظامی در صورت لزوم در راستای این هدف را به شکل صریح مطرح می‌کند. این وعده طرح چنی-بولتون برای تغییر نظام ایران بوده؛ آن‌گونه که مشاور امور خاورمیانه دیک چنی «دیوید وورمسر» اخیراً افشا کرده است و این بازی است که بولتون، این هواخواه بمباران ایران، ظاهراً هنوز مشغول آن است.