انتخاب فغانی به‌عنوان داور چهارم بازی فرانسه و اروگوئه هم باعث شد خیلی‌ها اینطور برداشت کنند که به گونه‌ای به او استراحت داده شد تا برای فینال آماده شود اما علیرضا فغانی از پیش‌بینی کردن خیلی خوشش نمی‌آید و دوست دارد قدم به قدم جلو برود.
به گزارش تابناک ورزظی، بدون شک برایش خیلی مهم است که قضاوت فینال را به عهده بگیرد اما فکر می‌کند اگر این اتفاق نیفتاد هم دنیا به آخر نمی‌رسد و به عشق خود که داوری کردن است ادامه خواهد داد. گفت وگوی مفصل ایران با فغانی خواندنی است.
*کلا جام جهانی روسیه را چطور ارزیابی می‌کنید، هم به لحاظ برگزاری مسابقات و هم به لحاظ داوری و البته آرایش جدیدی که به داوری اضافه شد؟
همانطور که شما هم شاهد هستید، فیفا همیشه سعی می‌کند مسابقات را به بهترین نحو در همه زمینه‌ها برگزار کند. در بحث داوری هم ما به جز سمینارهایی که داشتیم یک دوره ۱۰ روزه آمادگی قبل از شروع مسابقات داشتیم که کمک داور ویدئویی (VAR) را مجدد تجربه می‌کردیم. شروع مسابقات هم برای ما خیلی زود گذشت. با توجه به اینکه ما دور اول قضاوت کردیم، دور دوم استراحت داشتیم و دور سوم هم قضاوت کردیم دور مقدماتی و ۴۸ مسابقه خیلی زود گذشت. در جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل خیلی دیر و سخت برای ما می‌گذشت که شاید دلیل آن، ذخیره بودن‌مان بود ولی اینجا خیلی خوب و زود گذشت. اکثر مسابقات جذاب بود. اشتباه داوری کم شده بود. نه اینکه صفر شده باشد اما با توجه به کمک داور ویدئویی که طرح جدیدی است، اشتباهات کمتر شده. البته این طرح دارد آزمایش می‌شود و جای اصلاح دارد. بعد از آن هم دور حذفی را داشتیم و بازی فرانسه و آرژانتین. این بازی ۲ روز بعد از بازی برزیل و صربستان بود، خوشبختانه همه چیز خوب پیش رفت.
*برای بازی فرانسه و اروگوئه داور چهارم بودید ولی انگار اصلا حس داور چهارم را نداشتید. خیلی پرتحرک بودید و طوری کار می‌کردید که انگار وسط زمین هستید.
وظیفه داور چهارم است این کارها. دیگر مثل قبل نیست که داور چهارم روی نیمکت بنشیند و فقط تابلو را بالا ببرد. باید محدوده نزدیک به خود را کنترل کرد و نیمکت‌ها را اداره کنی. تقریبا می‌شود گفت وظایفم را انجام دادم.
*اما انگار کلا داور چهارم بودن را دوست نداشتید...
نه، به هر حال وقتی در زمین هستیم بهتر است اما همیشه سعی می‌کنم وظایفم را به بهترین نحو انجام دهم.
*البته داور چهارم بودن هم این مزیت را داشت که یک بار از نزدیک و با دغدغه کمتر، یک بازی مهم و جذاب را تماشا کنید.
معمولا در مسکو بازی‌ها را می‌رویم و کنار زمین تماشا می‌کنیم ولی اینجوری مسوولیت داریم و آن استرس و فشار هم هست اما در مسکو با خیال راحت فقط بازی را تماشا می‌کنم.
*در یکی از همین بازی‌ها هم ظاهرا برایتان حاشیه درست شد. ماجرای همان بوسه فرستادن که عکسش منتشر شد.
برای من حاشیه درست نشد. به هر حال مردم مشغول هستند و با این کارها خوش می‌شوند اما برای من مهم نیست.
*به خاطر همین وقتی به نیژنی نووگورود رسیدید، در ویدئویی گفتید همه مردم اینجا سرشان در کار خودشان است و کاش ما هم مثل آنها باشیم.
نه، کلا وقتی اینها را می‌بینیم یا سفرهای شرق آسیا مثل کره و ژاپن، متوجه می‌شویم اصلا کاری به هم ندارند اما ما خیلی حواس‌مان به کار یکدیگر است. خیلی دنبال این هستیم که ببینیم فلانی چه کار کرد. خیلی دنبال این هستیم که یک اشتباه از کسی بگیریم و شروع کنیم به انتشارش.
*شاید هم نباید منفی نگاه کرد و جنبه مثبتش این است که همه الان توجه‌شان به شماست و کارتان را با دقت دنبال می‌کنند.
کلا سوالاتی از من پرسیده می‌شود را گفتم نه فقط آن عکس. من به طور کلی گفتم. واقعا تصویری که دیدم برایم جالب بود، مثلا یک نفر داشت برای خودش آهنگ می‌زد، یک نفر دیگر داشت غذایش را می‌خورد. یک زوج داشتند می‌رقصیدند. چند تا بچه و بزرگسال با هم فوتبال بازی می‌کردند. از این نظر می‌گویم که مردمش با هم کاری ندارند.
*برگردیم به همان موضوع آرایش ویدئوچک (VAR) و اینکه موافق این آرایش هستید یا نه؟
نظرسنجی که از اکثر کشورها کردند موافق بودند و راغب بودند حق به حقدار برسد در همان مسابقه تا اینکه یک عمر حرف و حدیث باشد. مثلا گلی که فرانسه به ایرلند زد، با دست به ثمر رسید که اگر این آرایش برای آن بازی بود، همان‌جا اشتباه تصحیح می‌شد و حق ایرلند خورده نمی‌شد و تا یک عمر این مساله در ذهن هواداران نمی‌ماند. در کل خوب است و اما همانطور که قبلا گفتم جای اصلاح دارد.
*از جذابیت بازی کم نمی‌کند؟
نه، تمام این تمرین‌ها و کلاس‌هایی که داشتیم تمام صحبت‌ها در مورد این بود که کمترین زمان برای چک کردن کمک داوران ویدئو چک و چک کردن داور کنار زمین، از این زمان بکاهند که نزدیک به ۴۰، ۵۰ ثانیه شد. در کل همه موافق این آرایش هستند.
*پس چرا اعضای تیم ایران موافق این آرایش نبودند؟
بیشتر مربی ما در مورد این آرایش صحبت کرده بود و قبل از اینکه بازی شروع شود، یکسری صحبت‌ها شد که شاید به خاطر نا‌آشنا بودن با این پروتکل بوده اما اکثر اوقات، نه در مورد تیم ملی ایران، معمولا مربیان و بازیکنان اشتباهات و کمبودهای خودشان را گردن داوری می‌انداختند ولی حالا کمک داور ویدئویی اضافه شده. من فکر می‌کنم بهتر است خودمان را درست کنیم، نه سیستمی که کل دنیا قبولش کرده است.
*الان این اعتراض وجود دارد که داوران از ویدئوچک (VAR) به صورت سلیقه‌ای استفاده می‌کنند.
همانطور که گفتم هنوز یکسری مشکلات هست و جای اصلاح دارد. حتی موردی هم بود که به خود کمک داور ویدئویی هم ایراد گرفته شده اما در کل برخوردهایی که ما کردیم خیلی حرفهای نبود.
*منظورتان همان اعتراض بعد از چک ویدئویی است که ادامه پیدا کرد؟
خب وقتی داور رفته چک کرده و آمد یعنی صحنه را دیده و کاملا مسجل است. پس ادامه دادن اعتراض برای چه است. این اعتراض را جای دیگه ندیدیم. اینکه کمک داور ویدئویی نظر داده، داور رفته دیده، ادامه دادن اعتراض جالب نیست.
*چند نفر در اتاق ویدئو چک حضور دارند؟
۴ نفر.
*همه آنها جزو داورانی هستند که می‌توانند در زمین حضور داشته باشند و قضاوت کنند یا اینکه یکسری آموزش دیده شدند که فقط پشت سیستم بنشینند؟
۴ نفر تخصصی فقط برای این کار هستند. فقط چند داور بودند که هم کمک داور بودند و هم داور ویدئویی. فقط چند نفر بودند. یک داور آمریکایی و یک برزیلی.
*در مورد گلی که ایران زد بحث‌های زیادی به وجود آمد که گفتند پنالتی و این گل تنها ایراد آرایش ویدئوچک بوده.
یعنی آن را هند نمی‌دانستند؟
*ظاهرا.
نظر است دیگر. خیلی داوران هند را تایید کردند همانطور که پنالتی آن طرف هم صحیح بود. همانطور که کارت زرد رونالدو درست بود اما در ایران همچنان می‌گویند رونالدو باید کارت قرمز می‌گرفت و اخراج می‌شد. در حالی که طبق دوره‌ها و آموزش‌هایی که داوران اینجا دیدند، کارت زرد درست بود. یکسری کارشناسان گفتند اگر ضربه در زمان مالکیت توپ نبود اخراج است که ظاهرا خیلی‌ها آگاهی از قوانین جدید ندارند یا احساسی برخورد می‌کنند. چیزی که اینجا آموزش داده شد حتما باید ضربه شدید باشد اما آن ضربه (رونالدو و پورعلی‌گنجی) ضربه‌ای نبود که منجر به اخراج شود.
*کدامیک از بازی‌هایی که تا الان قضاوت کردید برایتان جذاب‌تر بوده؟
۳ تا بازی خوب بود. بازی اول‌مان بازی آلمان و مکزیک بود که شاید چون بازی اول بود حساس‌تر بود. بازی دوم برزیل و صربستان خیلی حساس بود. در این بازی تکلیف صعود یا خداحافظی از جام مطرح بود. ۲ روز بعد هم بازی فرانسه و آرژانتین را داشتیم که به خاطر حذفی بودنش سخت و حساس بود.
*برای بازی‌ها استرس هم می‌گیرید؟
نه، به قدری در این کلاس‌ها آموزش در زمینه‌های مختلف می‌بینیم که زیاد استرس منفی نیست که بخواهد در کار خدشه‌ای وارد کند.
از همان بازی اول خیلی مسلط قضاوت کردید که همین مساله باعث شد خیلی‌ها شما را شانس اول قضاوت فینال بدانند. این بحث هم مختص ایرانی‌ها نیست و بارها دیدیم کارشناسان داوری دنیا از جمله مارکوس مرک کار شما را ستایش کردند و گفتند فینالیست اول مشخص شده...
نظر لطف‌شان است اما در کل همه داورها شانس دارند اما بستگی دارد که چه تیم‌هایی صعود کنند به مراحل بالاتر. مثلا اگر یک تیم از آمریکای جنوبی بود و یک تیم از اروپا، شانس داوران آسیایی و آفریقایی بیشتر می‌شد ولی دیدیم برای بازی برزیل و بلژیک یک داور اروپایی آمد بازی تیم اروپایی را قضاوت کرد و حتی یک داور آرژانتینی بازی تیم امریکای جنوبی (اروگوئه و فرانسه) را قضاوت کرد. این است که انتخاب برای فینال هیچ قاعده خاصی ندارد. ما کارمان را انجام می‌دهیم. اگر قضاوت دیگری در این ۴ بازی باقی مانده داده شد برای آنها برنامه‌ریزی می‌کنیم. اگر هم داده نشد با خاطره خوب اینجا (روسیه) را ترک می‌کنیم.
*الان بزرگترین رقیب‌تان برای قضاوت فینال کدام تیم داوری است؟ اصلا می‌توانید رقیبی برای خود ببینید؟
رقیبی در کار نیست. اینجا همه شانس دارند. هیچ‌کدام از تیم‌های داوری رقابتی با هم ندارند.
*از این تعارف‌ها و شکسته نفسی شما بگذریم، خودتان چقدر شانس برای حضور در فینال برای تیم داوری ایرانی می‌بینید چون نمرات تیم داوری شما بالاتر از بقیه تیم‌ها بود.
تعارف نیست. این نمراتی هم که در صفحات مختلف می‌بینید نظر یکسری کارشناس داوری و حتی تعدادی از خبرنگاران است. رسمی نیست ولی همین که دید خوب به وجود آمده برای ما کفایت می‌کند اما دلیلی ندارد مثلا بگوییم چرا فینال را به ما ندادند.
*در این مدت فکر می‌کنم خیلی پیام‌های دلگرم‌کننده و مثبت داشتید، کدامیک از آنها بیشتر به شما چسبید؟
همه لطف داشتند. پیام‌هایی که خانواده و پدر و مادرم و همچنین خانواده همسرم که همیشه در تماس بودند. دوستان هم به همین صورت. مردم هم که سنگ تمام گذاشتند. همه عزیزانی که پیام می‌دهند لطف دارند اما می‌گویند ان‌شاءا... فینال. این مساله توقع نباید ایجاد کند یا اگر نشد حرف و حدیثی نباشد.
*برای بازی فرانسه و اروگوئه وقتی شما به‌عنوان داور چهارم انتخاب شدید خیلی‌ها اینطور برداشت کردند که به گونه‌ای به شما استراحت داده شد که فینال را قضاوت کنید.
نه امکان دارد رده‌بندی را به ما بدهند و امکان دارد اصلا قضاوتی به ما ندهند چون ۱۷ تا گروه داوری بودند که ۴ تا در این مرحله (یک چهارم) قضاوت کردند که اگر نخواهند به آنها بدهند ۱۳ تیم داوری دیگر می‌ماند. پس هیچ بایدی وجود ندارد که ما باید باشیم.
*اما به نظر می‌رسد شما جزو معدود تیم‌های داوری هستید که از کمک داور ویدئویی استفاده نکردید.
همین شرایطی که ما داریم یکی، ۲ تیم داوری دیگر هم دارند و آنها هم استفاده نکردند ولی چون برای ما جذاب نبوده پیگیری نکردیم که ببینیم نظرات در این مورد چه بوده.
*نگفتید بهترین پیامی که در این مدت گرفتید چه بوده؟
خانواده‌ام بوده. اکثرا آرزوی موفقیت و دعا می‌کنند.
*از فدراسیون فوتبال هم در این مدت تماسی با شما گرفته می‌شود؟
بله، آقای اصفهانیان هر چند وقت یک بار تماس می‌گیرند. آقای تاج هم تماس گرفتند، آقای اسلامیان پیام دادند. آقای ساکت هم اینجا بودند و پیگیر بودند. این نخستین دوره است که واقعا قبل از اینکه بیاییم جام جهانی به چشم اینکه ۲ تا تیم داریم، هر شرایط و امکاناتی که برای تیم ملی در نظر گرفتند برای ما هم لحاظ شد. همان جایزه‌ای که دولت به تیم داد به ما هم دادند. همان کت و شلوار، لباس و ساکی که به تیم ملی دادند به تیم داوری هم تعلق گرفت. در کل نگاه، نگاه خوبی بود و در این دوره نگاه‌شان این بود که ۲ تیم در جام جهانی داریم.
*پیش‌بینی‌تان از فینال چطور است؟ کلا فکر می‌کنید کدام تیم‌ها راهی فینال می‌شوند؟
الان که فقط تیم‌های اروپایی ماندند. زیاد دوست ندارم پیش‌بینی کردن را چون یک چیز نامعلوم و از حقیقت به دور است. تا چند روز پیش صحبت برزیل بود اما این تیم حذف شد ولی در کل فینال کاملا اروپایی شد.
*طرفدار کدام تیم هستید؟
طرفدار ایران.
*همه طرفدار ایران هستیم اما معمولا در کنار آن یک تیم دیگر که شانس قهرمانی دارد را دوست داریم.
نه من فقط ایران را دوست دارم. در ایران هم هیچ تیمی را دوست ندارم. در بین تیم‌های ملی هم فقط طرفدار ایران هستم. زیاد برایم فرقی ندارد و بیشتر پیگیر کار داورها هستیم.
*در این مدت که خبرهای لیگ برتر ایران را پیگیری می‌کردم لیستی از داوران دیدم که برای فصل بعد معرفی شدند. در این فهرست نام شما هم دیده می‌شود.
-مگر قرار بود نباشد؟!
*شما چند وقت قبل و پیش از اینکه به روسیه بیایید صحبت از خداحافظی کردید.
خداحافظی باید زمانی صورت بگیرد که دیگر انگیزه‌ای برای کار نباشد و اشباع شده باشیم. فعلا که برای داوری انگیزه را داریم و هستیم. البته یکسری دوستان ظاهرا دوست دارند ما از داوری خداحافظی کنیم.
*یعنی اگر فینال به شما برسد، باز هم آن انگیزه لازم را برای قضاوت دارید؟
من داوری را دوست دارم و همیشه فکر می‌کنم موقعی باید بروم که هیچ انگیزه‌ای نباشد و اشباع شده باشم در کار، نه اینکه چون فینال جام جهانی را سوت زدم دیگر باید بروم. نه، من زمانی که فکر می‌کنم اشباع شدم و داوری من را ارضا نمی‌کند، آن را کنار می‌گذارم و می‌روم کنار.
*پس چرا قبل از آمدن‌تان به روسیه آن بحث خداحافظی مطرح شد؟
دوستان از من پرسیدند خداحافظی و این صحبت‌ها که اتفاقا طرفداران استقلال و پرسپولیس بودند، من هم گفتم شما دعا کنید ما فینال جام جهانی را بزنیم و خداحافظی کنیم که شما از دست ما راحت بشوید. یک شوخی بود اما متاسفانه همه چیز خیلی سریع انعکاس پیدا می‌کند.
*این موفقیت را دوست دارید به چه کسی تقدیم کنید؟
اینکه ما به اینجا رسیدیم خیلی‌ها نقش داشتند. خانواده‌ام خیلی فداکاری کرد، خیلی راهنمایی کردند مخصوصا پدرم و پدر همسرم. خیلی از پیشکسوتان به من لطف داشتند و کمک کردند. مثلا آقای محمود خوشخوان با آن سن و سالش همیشه پیگیر است و زنگ می‌زند. آقای حمید خوشخوان به همین صورت و خیلی از دوستان دیگر. آقای علی خسروی هم هر روز پیگیر شرایط ما هستند. بخواهم اسم ببرم خیلی زیاد هستند اما اگر موفقیتی هم حاصل شده باشد متعلق به خانواده‌ام است.
*در این مدت که تیم داوری شما خیلی خوب کار کرد و موفق بود، یکسری اعتقاد داشتند با توجه به اتفاقات چند سال قبل و اینکه فدراسیون حمایتی از شما نداشت، حالا هم فدراسیون نباید این موفقیت را به نام خودش بزند.
مگر به نام خودش زده؟
*به هر حال برداشت‌ها تا الان به این صورت بوده.
نمی‌دانم. اصلا مساله‌ای نیست. ما که داوران فدراسیون فوتبال هستیم و از خانه‌مان به اینجا نیامدیم.
*درست است اما تلاش شما خیلی بیشتر از حمایت فدراسیون فوتبال بود.
می‌دانم اما من زیاد اهل این نیستم که اگر آن اتفاق افتاد گردن کسی بیندازم و اگر موفقیتی هم بوده بگویم فقط خودم بودم. نه، به این صورت نبوده. همه اتفاقاتی که تا الان افتاده نتیجه کار تیمی بوده و همین که این دوره پیگیر ما بودند، تماس گرفتند و صحبت کردند، اینها خودش انرژی می‌دهد. حالا بالاخره توقع این است که برای داوری بیشتر وقت گذاشته شود و بیشتر هزینه شود. در کشور ما متاسفانه برای داوری زیاد هزینه نمی‌شود و هر وقت حرف از هزینه شدن برای داوری شد اینطور می‌گفتند که ما چند میلیارد پول داوری می‌گیریم. در صورتی که اینطور نیست. من چند بار هم به مسوولان فدراسیون گفتم هر چقدر هزینه کنید می‌توانید از داوران انتظار موفقیت داشته باشید. یک تیم مثل تیم ما یا یکی مثل آقای فنایی که حضورش در فینال را یکسری اتفاقات رقم می‌زند اما اینکه بتوانیم با برنامه کار کنیم که هر دوره تیم داشته باشیم در جام جهانی خیلی خوب است.
*یعنی می‌شود امید داشت که بعد از تیم داوری آقای فغانی، در دوره‌های بعد هم تیم داوری موفقی داشته باشیم؟
قطعا. ما اینقدر جوان باپتانسیل و قوی داریم که فقط باید به آنها مسیر را نشان داد که بتوانند توانایی خودشان را نشان دهند.
*بزرگترین آرزوی‌تان چه چیزی است؟
همه در سلامت کامل باشند. دنیا را صلح بگیرد و این وضعی که مردم ما در کشور دارند بهتر شود و مسوولان کمی بیشتر به فکر مردم باشند.
*و آرزوی ورزشی‌تان.
همیشه فینال جام جهانی بوده اما حالا که آمدم اینجا می‌بینم واقعا فینال سخت است و همین که اینجا حضور خوبی داشتیم خیلی مهم است. به هر حال ۲۰، ۳۰ تا تیم داوری بوده که همه هم آرزوی فینال داشتند. همه هم خدا دارند و همه هم زحمت کشیدند ولی خب یک نفر این شانس را پیدا می‌کند. خوشبختانه من فینال المپیک، جام باشگاه‌های جهان، نیمه‌نهایی جام کنفدراسیون‌ها و جام ملت‌های آسیا را قضاوت کردم و الان آمدم جام جهانی می‌بینم شرایط خیلی سخت است. همین که اعتماد داشتند کفایت می‌کند.
*این را می‌گویید که توقع مردم بالا نرود؟
بالا برود. من کار خودم را می‌کنم و تمرکزم فقط روی کارم است.
یعنی یک خبرنگار تا چه حد میتواند ناشی و بی تجربه باشد که از یک داور مطرح جهانی اینگونه سوال بپرسد که شما طرفدار کدام تیم هستید ؟؟!! آیا باید انتظار داشت حتی اگر یک داور طرفدار تیمی باشد بیاید و با لبخندی آن را رسانه ای کند ؟ یعنی نمیداند شرط داوری بی طرفی است ؟ 
