بانک مرکزی فکری به حال سپرده‌های بلندمدت زمستانی بکند

در چند روز اخیر دوباره یک شوک به بازار ارز وارد شد و قیمت ارزها در این بازار دوباره صعودی شد. بیشتر کارشناسان دلیل این موضوع را پایان مدت سپرده های بلندمدت یک ساله و خروج این سپرده ها از بانک ها می دانند. مرحله بعدی اتمام مهلت سپرده های بلند مدت یک ساله و خروج آن ها از بانک ها، در اواخر بهمن ماه سال جاری تا اوایل اسفند ماه خواهد بود.

به گزارش تابناک اقتصادی، در چند روز اخیر بازار ارز دچار نوسانات شدیدی شد و دوباره قیمت ارزهای خارجی رکودهای جدیدی را به نام خود ثبت کردند. قیمت دلار به بیش از 14 هزار تومان رسید و قیمت یورو به کانال 15 تومان وارد شد. هر پوند به رقم دست نیافتنی 17 هزار تومان نقل مکان کرد و هر درهم برای اولین بار به بیش از 3500 تومان رسید. علت عمده این برهم ریختگی بازار ارز، پایان مهلت سپرده های بلندمدت یک ساله و خروج این سپرده ها از بانک ها بود. موضوعی که سایت تابناک اقتصادی آن را در مورخه 23 تیر 1397 طی مطلبی با عنوان "طرح بانک مرکزی برای کنترل سپرده های بلندمدت چیست؟" پیش بینی کرده بود. نمودار زیر هم که روند سپرده های بلندمدت و کوتاه مدت را در 15 ماه گذشته نشان می دهد، این موضوع را تایید می کند.

در 5 شهریور ماه سال گذشته بود که بانک مرکزی طی بخشنامه ای به کلیه بانک ها و موسسات اعتباری اعلام کرد که از روز شنبه مورخه 11 شهریور 1396، نرخ های سود علی الحساب سپرده های سرمایه گذاری یک ساله حداکثر ۱۵ درصد و نرخ سود کوتاه مدت عادی روزشمار حداکثر ۱۰ درصد خواهد بود. فاصله چند روزه از ابلاغ بخشنامه تا اجرای آن و همچنین بیشتر بودن نرخ سود سپرده های بلندمدت نسبت به کوتاه مدت باعث شد تا روند سپرده گذاری تغییر کند و سپرده ها از حساب های کوتاه مدت به بلندمدت انتقال یابند.

حالا و با پایان مهلت یک ساله سپرده های بلندمدت، این سپرده ها از بانک ها خارج شده و به سمت بازارهای مختلف روانه شده اند. البته باید گفت که بانک مرکزی طی اطلاعیه ای در مورخه 7 شهریور 1397، اعلام کرد که سپرده گذاران که از مورخه 2 شهریور الی 11 شهریور 96 در سپرده های مدت دار یک ساله سرمایه گذاری کرده اند می توانند این سپرده ها را تا حداکثر یک ماه دیگر با نرخ سود حداکثر 15 درصد تمدید کنند. این تنها واکنش بانک مرکزی برای نگه داشتن سپرده های بلندمدت در بانک ها بود و بسیار دیر هم اعلام شد و قطعا تا تاریخ 7 شهریور بخشی از سپرده های بلندمدت از بانک ها خارج شده بود.  

به هر حال، همان گونه که از برهم ریختگی بازار ارز مشخص است بانک مرکزی نتوانست آن گونه که باید اقدام موثری را در کنترل سپرده های بلندمدت یک ساله انجام دهد. حالا باید این بانک از هم اکنون به فکر اقدامی موثرتر برای حفظ سپرده های بلندمدت یک ساله ای که از مورخه 28 بهمن 1396 تا 10 اسفند 1396 باز شدند، باشد. در زمان مذکور بانک مرکزی جهت جلوگیری از نوسانات بازار ارز اقدام به ارائه بسته ای سه گزینه ای نمود که یکی از گزینه های این بسته، انتشار گواهی سپرده ریالی یک ساله با نرخ سود 20 درصد بود. همان گونه که نمودار هم نشان می دهد در اسفند ماه 1396 جهشی در سپرده های بلندمدت رخ داده است. اگر اقدام موثری برای حفظ این سپرده ها و کنترل آن ها نشود، در اسفندماه 1397 باز هم بازارهای مختلف با هجوم این سپرده ها با آثارهای غیرقابل جبرانی رو به رو خواهند شد.