احکام روزه قضا

مسأله 1694- اگر ديوانه عاقل شود، واجب نيست روزه هاي وقتي را كه ديوانه بوده قضا نمايد.

مسأله 1695- اگر كافر مسلمان شود، واجب نيست روزه هاي وقتي را كه كافر بوده قضا نمايد1، ولي اگر مسلماني كافر شود و دوباره مسلمان گردد روزه هاي وقتي را كه كافر بوده بايد قضا نمايد. 2.

1- فاضل: همچنين واجب نيست قضاي روزه آن روزي را كه در آن روز مسلمان شده بگيرد، ولي اگر قبل از ظهر مسلمان شود و كاري كه روزه را باطل مي كند انجام نداده باشد، بنابراحتياط واجب نيّت كند و روزه بگيرد و اگر آن روز را روزه نگرفت بنابراحتياط واجب قضاي آن را بجا بيارود ولي اگر مرتد مسلمان شود روزه هاي وقتي را كه مرتد بوده بايد قضا نمايد.

گلپايگاني، صافي: اگر كافر پيش از ظهر روزه ماه رمضان مسلمان شود و كاري كه روزه را باطل مي كند انجام نداده باشد احتياط مستحب (صافي: احتياط واجب) آن است كه ان روز را روزه بگيرد و اگر ترك نمود قضا نمايد و روزه هاي قبل قضا ندارد...

2- وحید: اگر مسلمانى كافر شود ، روزه هایى را كه در زمان كفر از او فوت شده باید قضا نماید ، و اگر مسلمان شود به اسلام از او ساقط نمى شود.

مظاهری: اگر مسلمانى كافر شود و دوباره مسلمان گردد روزه‏هاى وقتى را كه كافر بوده واجب نيست قضا نمايد.

مسأله 1696- روزه اي كه از انسان بواسطه مستي فوت شده، بايد قضا نمايد1 اگر چه چيزي را كه بواسطه آن مست شده، براي معالجه خورده باشد2، بلكه اگر نيّت روزه كرده و مست شده3 و در حال مستي روزه را ادامه داده تا از مستي خارج شده باشد4 بنابراحتياط واجب بايد روزه آن روز را تمام كند و بعداً قضا نمايد.

1- فاضل: [و] فرق نمي كند كه آن چيزي را كه بواسطه آن مست شده براي معالجه خورده باشد، يا اين كه بدون دليل خورده باشد.

مكارم: هر چند ماده مست كننده را از روي اشتباه و يا براي معالجه خورده باشد، بلكه اگر نيّت روزه را قبلاً كرده بعد در حال مستي روزه را تمام كند بنابراحتياط واجب بايد قضا نمايد.

2- آيات عظام به جز اراکی و نوری: [پايان مسأله]

3- نوري: اگر در اثناء روز از مستي بيرون آيد، بنابراحتياط واجب بايد روزه را تمام و نيز قضا نمايد و اگر در حال مستي روزه را تمام كرده باشد قضا نمايد.

4- اراكي: بايد قضا نمايد.

*****

مظاهری: مسأله- انسان بايد روزه‏اى را كه به واسطه بيهوشى يا مستى از او فوت شده، قضا نمايد ولى اگر قبل از اذان صبح نيّت كند و بعد بى‏هوش يا مست شود و يا در روز از بيهوشى يا مستى بيرون آيد و قبل از ظهر نيّت روزه كند روزه او صحيح است و قضا ندارد.

مسأله 1697- اگر براي عذري چند روز روزه نگيرد و بعد شك كند كه چه وقت عذر او برطرف شده مي تواند مقدار كمتر را كه احتمال مي دهد روزه نگرفته قضا نمايد1، مثلاً كسي كه پيش از ماه رمضان مسافرت كرده و نمي داند پنجم رمضان از سفر برگشته يا ششم2، مي تواند پنج روز روزه بگيرد و نيز كسي هم كه نمي داند چه وقت عذر برايش پيدا شده، مي تواند مقدار كمتر را قضا نمايد، مثلاً اگر در آخرهاي ماه رمضان مسافرت كند و بعد از رمضان برگردد و نداند كه بيست و پنجم رمضان مسافرت كرده، يا بيست و ششم، مي تواند مقدار كمتر يعني پنج روز را قضا كند3

اين مسأله در رساله آيت الله بهجت نيست

1- مظاهری: [پایان مسأله]

گلپايگاني، خوئي، صافي، تبريزي، سيستاني: واجب نيست مقدار بيشتري را كه احتمال مي دهد روزه نگرفته قضا نمايد...

2- خوئي، گلپايگاني، سيستاني، تبريزي، صافي: و يا اين كه مثلاً در اواخر ماه رمضان مسافرت كرده و بعد از رمضان برگشته و نمي داند كه بيست و پنجم رمضان مسافرت كرده يا بيست و ششم، در هر دو صورت مي تواند مقدار كمتر – يعني پنج روز – را قضا كند اگر چه احتياط مستحب آن است كه مقدار بيشتر يعني شش روز را قضا نمايد.

3- سبحانی: ولى اگر قبلاً عدد را مى دانست و بعداً فراموش كرده در اين صورت بايد احتمال بيشتر را بگيرد.

*****

فاضل: مسأله- اگر در تعداد روزه هايي كه نگرفته و بايد قضا كند شك دارد بايدبه مقداري كه يقين دارد روزه نگرفته قضا كند، مثلاً اگر شك كند كه پنج روزه قضا بر عهده اوست يا هفت روزه بايد پنج روز را قضا كند، بلي اگر زمان حدوث عذر را مي داند ولي نمي داند چند روز طول كشيده است مثلاً مي داند روز بيستم ماه بيمار شده يا به سفر رفته و نمي داند تا بيست و پنجم ماه ادامه داشته يا بيست و هفتم به احتياط واجب بايد حداكثر را قضا كند.

زنجاني: مسأله- اگر برای عذری چند روز روزه نگیرد و بعد شک کند که چه وقت عذر او برطرف شده بنابراحتياط واجب بايد مقداربيشتري را كه احتمال مي دهد روزه نگرفته قضا نمايد مثلاً كسي كه پيش ازماه رمضان مسافرت كرده و نمي داند عصر پنجم ماه رمضان از سفر برگشته يا عصر ششم، به احتياط واجب بايد شش روز روزه بگيرد، ولي كسي كه نمي داند چه وقت عذر برايش پيدا شده، مي تواند مقدار كمتر را قضا نمايد، مثلاً اگر در آخرهاي ماه رمضان مسافرت كند و بعد از ماه رمضان برگردد و نداندكه شب بيست و پنجم ماه رمضان مسافرت كرده، يا شب بيست و ششم، مي تواند مقدار كمتر را - يعني پنج روز (با فرض كامل بودن ماه) – قضا كند، اگر چه احتياط مستحب آن است كه مقدار بيشتر، يعني شش روز، را قضا نمايد.

وحید: مسأله- اگر براى عذرى چند روز روزه نگیرد ، و بعد شكّ كند كه چه وقت عذر او بر طرف شده ، بنابر احتیاط واجب مقدار بیشترى را كه احتمال مى دهد روزه نگرفته قضا نماید ، مثلا كسى كه پیش از ماه رمضان مسافرت كرده و نمى داند پنجم ماه از سفر برگشته یا ششم ، بنابر احتیاط واجب شش روز روزه بگیرد ، ولى كسى كه نمى داند چه وقت عذر برایش پیدا شده ، مى تواند مقدار كمتر را قضا نماید ، مثلا اگر در آخر ماه رمضان مسافرت كرده و بعد از ماه رمضان برگشته و نمى داند كه بیست و پنجم ماه رمضان مسافرت كرده یا بیست و ششم ، مى تواند مقدار كمتر یعنى پنج روز را قضا كند ، اگر چه احتیاط مستحبّ این است كه مقدار بیشتر را قضا نماید.

مكارم: مسأله- روزه هايي كه به خاطر مسافرت يا بيماري و مانند آن ترك شده بايد قضا كند، اما اگر نداند تعداد روزه هاي فوت شده چه اندازه بوده، كافي است مقداري كه يقين دارد قضا كند و اضافه بر آن واجب نيست هر چند احتياط مستحب است.

مسأله 1698- اگر از چند ماه رمضان روزه قضا داشته باشد، قضاي هر كدام را كه اول بگيرد مانعي ندارد، ولي اگر وقت قضاي رمضان آخر تنگ باشد1، مثلاً پنج روز از رمضان آخر2 قضا داشته باشد و پنج روز هم به رمضان مانده باشد بايد اول، قضاي رمضان آخر را بگيرد3.

1- مكارم: بايد بنابراحتياط اول قضاي رمضان آخررا بگيرد.

2- بهجت: از رمضان گذشته...

3- زنجانی: ولی اگر قضای ماه رمضان های قبل را بگیرد معصیت کرده ولی روزه اش صحیح است.

اراكي، وحید: احتياط واجب آن است كه اول، قضاي رمضان آخررا بگيرد.

گلپايگاني، صافي، نوري: احتياط مستحب آن است كه اول، قضاي رمضان آخر را بگيرد.

خوئي، تبريزي، سيستاني: بهتر آن است كه اول، قضاي رمضان آخر را بگيرد.

مسأله 1699- اگر قضاي روزه چند رمضان بر او واجب باشد1، و در نيّت معيّن نكند2 روزه اي را كه مي گيرد قضاي كدام رمضان است قضاي سال اول حساب مي شود3.

اين مسأله در رساله آيات عظام: مكارم، سبحانی و بهجت نيست

1- گلپايگاني: كه تأخير يكي كفّاره دارد و تأخير ديگري ندارد بايد در نيّت معيّن كند روزه اي را كه مي گيرد، قضاي كدام رمضان است.

2- صافي: كه قضاي سال آخري است قضاي آن سال حساب نمي شود و كفّاره تأخير آن از او ساقط نمي گردد.

3- خوئي، تبريزي: قضاي سال آخري حساب نمي شود .

زنجاني: قضای سال آخر حساب نمی شود بلکه از سالهاي قبل حساب مي شود.

سيستاني: قضاي آخرين سال حساب نمي شود كه كفّاره تأخير از او ساقط شود.

*****

وحید: مسأله- اگر قضاى روزه چند ماه رمضان بر او واجب باشد ، واجب نیست معین كند روزه اى را كه مى گیرد قضاى كدام ماه رمضان است ، مگر اینكه بین آن دو در اثر اختلاف باشد

مسأله 1700- كسي كه قضاي روزه رمضان را گرفته، اگر وقت قضاي روزه او تنگ نباشد مي تواند پيش ازظهر روزه خود را باطل نمايد1.

1- مكارم: ولي بعد از ظهر جايز نيست، همچنين اگر قضاي روزه غیر معيّني (مانند قضاي روزه نذر) را گرفته باشد، احتياط واجب آن است كه بعد از ظهر روزه را باطل نكند.

*****

خوئي، سيستاني: مسأله- در قضاي روزه رمضان مي تواند پيش از ظهر روزه خود را باطل نمايد، ولي اگر وقت قضا تنگ باشد بهتر آن است كه باطل ننمايد.

. وحید: بنابر احتیاط واجب نمى تواند باطل نماید.

زنجاني: مسأله- در قضاي روزه ماه رمضان، اگر ازشب نيّت روزه را داشته باشديا وقت قضا تنگ باشد، جايز نيست روزه خود را باطل كند، خواه پيش از ظهر باشد خواه بعد ازظهر، و اگر از شب نيّت نكرده باشد و وقت هم داشته باشد مي تواند پيش از ظهر روزه خود را باطل نمايد ولی بعد از ظهر نمي تواند.

بهجت: مسأله- كسي كه قضاي روزه ماه رمضان گرفته است، در صورت وسعت وقت پيش از ظهر مي تواند افطار كند و آن قضا را در وقت ديگري انجام دهد ولي افطار بعد از ظهر حرام است ، و اگر بعد از ظهر افطار كند بايد كفّاره بدهد و كفّاره او اطعام ده فقير و در صورت عدم توانايي سه روز روزه گرفتن است.

مسأله 1701- اگر قضاي روزه ماه رمضان شخص ديگري را گرفته باشد1، احتياط واجب آن است كه2 بعد از ظهر روزه را باطل نكند.

اين مسأله در رساله آيات عظام مظاهری و بهجت نيست.

1- خوئي، گلپايگاني، صافي، زنجاني، تبريزي، سيستاني، وحید: اگر قضاي روزه ميِّتي را گرفته باشد...

فاضل: اگر قضاي روزه شخص ديگر را گرفته باشد...

نوري، سبحانی: اگر قضاي روزه معيّني را (سبحانی: مانند قضای روزه نذر) گرفته باشد...

2- خوئي، تبريزي، سيستاني: بهتر است...

گلپايگاني، صافي، زنجاني، وحید: احتياط مستحب است...

مکارم: رجوع کنید به ذیل مسأله 1700.

مسأله اختصاصی

سبحانی: مسأله1355- اگر قضای روزه معینی را (مانند قضای روزه نذر)گرفته باشد احتیاط واجب آن است که بعد از ظهر روزه را باطل نکند.

مسأله 1702- اگر به واسطه مرض ، يا حيض، يا نفاس، روزه رمضان را نگيرد1 و پيش از تمام شدن رمضان بميرد، لازم نيست روزه هايي را كه نگرفته براي او قضا كنند2، اگر چه مستحب است.

اين مسأله در رساله آيت الله بهجت نيست.

1- سيستاني: و پيش از گذشت زماني كه بتواند آن روزه هايي را كه نگرفته قضا كند بميرد، آن روزه ها قضا ندارد.

وحید: و پیش از تمام شدن ماه رمضان یا بعد از تمام شدن ماه و قبل از تمكّن از قضا بمیرد ، روزه هایى را كه نگرفته قضا ندارد.

2- گلپايگاني، خوئي، فاضل، تبريزي، مكارم، صافي، زنجاني، نوري، سبحانی، مظاهری: [پايان مسأله]

مسأله 1703- اگر بواسطه مرضي روزه رمضان را نگيرد و مرض او تا رمضان سال بعد طول بكشد، قضاي روزه هايي را كه نگرفته بر او واجب نيست و بايد براي هر روز يك مد كه تقريباً ده سير است طعام يعني گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد1، ولي اگر بواسطه عذر ديگري مثلاً براي مسافرت روزه نگرفته باشد و عذر او تا رمضان بعد باقي بماند، روزه هايي را كه نگرفته بايد قضا كند2 و احتياط مستحب 3 آن است كه براي هر روز يك مد طعام هم به فقير بدهد.

اين مسأله دررساله آيت الله بهجت نيست.

1- سيستاني: بايد براي هر روز يك مد (750 گرم تقريباً) طعام يعني گندم يا جو يا نان و مانند اينها به فقير بدهد...

وحید: باید براى هر روز یك مُد طعام به فقیر بدهد...

زنجاني: بايد براي هر روز يك مد – كه به احتياط واجب حدود 900 گرم است- طعام به فقير بدهد...

سبحانی: بايد براى هر روز يك مدّ كه تقريباً 750 گرم است، طعام يعنى آرد گندم به فقير بدهد...

2- مكارم: احتياط واجب آن است كه روزه هايي را كه نگرفته، بعد از ماه رمضان قضا كند و براي هر روز يك مد طعام به فقير دهد، همچنين اگر ترك روزه به خاطر بيماري بوده، بعد بيماري رفع شده و عذر ديگري مانند مسافرت پيش آمده است.

3- خوئي، اراكي، فاضل، سيستاني، تبريزي، صافي، وحید، سبحانی: احتياط واجب...

زنجاني: احتياط...

*****

مظاهری: مسأله- اگر به واسطه عذرى نظير مرض، نداشتن قدرت، مسافرت يا شير دادن و مانند اينها، روزه رمضان را نگيرد و تا رمضان سال بعد به واسطه هر عذرى نتواند قضا كند، قضاى روزه‏هايى را كه نگرفته است بر او واجب نيست و بايد براى هر روز معادل 750 گرم گندم يا جو و مانند اينها يا قيمت اينها را در صورت تمكّن به فقير بدهد.

مسأله 1704- اگر بواسطه مرضي روزه رمضان را نگيرد و بعد از رمضان مرض او برطرف شود ولي عذر ديگري پيدا كند كه نتواند تا رمضان بعد قضاي روزه را بگيردبايد روزه هايي را كه نگرفته قضا نمايد1 و نيز اگر در ماه رمضان، غيرمرض عذر ديگري داشته باشد و بعد از رمضان آن عذر برطرف شود و تا رمضان سال بعد بواسطه مرض نتواند روزه بگيرد2 روزه هايي را كه نگرفته بايد قضا كند3.

اين مسأله در رساله آيت الله بهجت نيست

1- اراكي، سيستاني: و بنابراحتياط واجب، براي هر روز يك مد طعام به فقير بدهد...

2- سيستاني: [پايان مسأله].

3- اراكي، خوئي، فاضل، تبريزي: و بنابراحتياط واجب براي هرروز يك مد طعام به فقير بدهد.

وحید: و در هر دو صورت احتیاط واجب این است كه براى هر روز نیز یك مُد طعام به فقیر بدهد.

صافي: و بنابراحتياط مستحب كفّاره نيز بدهد.

زنجاني: و در هر دو صورت بنابراحتياط براي هر روز يك مد طعام نيز به فقير بدهد.

مكارم، مظاهری: رجوع كنيد به ذيل مسأله 1703.

مسأله 1705- اگر در ماه رمضان به واسطه عذري روزه نگيرد و بعد از رمضان عذر او برطرف شود و تا رمضان آينده عمداً قضاي روزه را نگيرد1 بايد روزه را قضا كند و براي هر روز يك مد گندم يا جو و مانند اينها هم به فقير بدهد2.

اين مسأله دررساله آيت الله بهجت نيست

1- زنجاني: تا ماه رمضان آينده بدون عذر قضاي روزه را نگيرد...

2- خوئي، تبريزي، سيستاني، زنجاني، وحید: براي هر روز يك مد طعام هم به فقير بدهد

سبحانی: براى هر روز يك مدّ آرد گندم هم به فقير بدهد.

مظاهری: براى هر روز 750 گرم گندم يا جو و مانند اينها يا قيمت اينها را به فقير بدهد.

مسأله 1706- اگر در قضاي روزه كوتاهي كند تا وقت تنگ شود و در تنگي وقت عذري پيدا كند بايد قضا را بگيرد1، و براي هر روز يك مد گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد2 بلكه اگر موقعي كه عذر دارد تصميم داشته باشد كه بعد از برطرف شدن عذر روزه هاي خود را قضا كند و پيش از آن كه قضا نمايد در تنگي وقت عذر پيدا كند بايد قضاي آن را بگيرد، و احتياط واجب3 آن است كه براي هر روز يك مد غذا به فقير بدهد.

اين مسأله در رساله آيات عظام بهجت و مظاهری نيست

1- خوئي، تبريزي، سيستاني: و (سيستاني: بنابراحتياط واجب) براي هر روز يك مد طعام به فقير بدهد و همچنين است ( خوئي، تبريزي: بنابراحتياط واجب) اگر بعد از برطرف شدن عذر تصميم داشته باشد كه روزه هاي خود را قضا كند ولي پيش از آن كه قضا نمايد در تنگي وقت عذر پيدا كند.

وحید: براى هر روز یك مُد طعام به فقیر بدهد.

گلپايگاني، صافي: در تنگی وقت عذری پیدا کند که پیش از ماه مبارک نتواند قضا نماید باید قضا را بعد بگیرد.

فاضل: بايد قضا را در سال بعد بگيرد...

2- گلپایگانی، صافی: هر چند موقعي كه عذر دارد ، تصميم داشته باشد كه بعد از برطرف شدن عذر روزه هاي خود را قضا كند.

مكارم: اما اگر كوتاهي نكرده و اتّفاقاً در تنگي وقت، عذري پيدا شده فقط قضا لازم است.

سبحانی: براى هر روز يك مد آرد گندم هم به فقير بدهد.[پایان مسأله]

فاضل: براي هر روز يك مد طعام به فقير بدهد...

3- فاضل: احتياط مستحب...

*****

زنجاني: مسأله- اگر در قضاي روزه سستي و مسامحه كند تا وقت تنگ شود و در تنگي وقت عذري پيدا كند كه موجب ترك روزه شود، بايد براي هر روز يك مد طعام به فقير بدهد و بعد از برطرف شدن عذر، قضارا بگيرد و اگر مسامحه نكند و تصميم داشته باشد كه روزه هاي خود راقضا كند ولي پيش از آن كه قضا نمايد، در تنگي وقت عذر پيدا كند، پس از برطرف شدن عذر بايد قضا را گرفته بنابراحتياط براي هر روز يك مد طعام به فقير بدهد.

مسأله 1707- اگر مرض انسان چند سال طول بكشد ، بعد از آن كه خوب شد1 اگر تا رمضان آينده به مقدار قضا وقت داشته باشد بايد قضاي آخر را بگيرد و براي هر روز از سالهاي پيش يك مد كه تقريباً ده سير است، طعام يعني گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد2.

اين مسأله در رساله آيات عظام: بهجت و مظاهری نيست

1- گلپايگاني، خوئي، تبريزي، سيستاني، صافي، وحید: بايد قضاي رمضان آخر را بگيرد و براي هر روز از سالهاي پيش يك مد طعام (گلپايگاني، صافي: يك مد گندم يا جو و مانند اينها) به فقير بدهد.

زنجاني: هر مقداري كه تا ماه رمضان بعد براي گرفتن روزه قضاي ماه رمضان آخر، زمان داشته باشد بايد روزه بگيرد و اگر نگرفت درسالهاي بعد بگيرد و قضاي روزه سالهاي قبل و بقیه روزهای سال آخر لازم نيست بلكه براي هر روز ازآن يك مد طعام به فقير بدهد.

2- فاضل: طعام به فقير بدهد.

سبحانی: برای هر روز یک مد آرد گندم هم به فقیر بدهد.

مسأله 1708- كسي كه بايد براي هر روز يك مد طعام 1به فقير بدهد مي تواند كفّاره چند روز را به يك فقير بدهد2.

اين مسأله دررساله آيت الله بهجت نيست

1-مظاهری: 750 گرم طعام...

2- مكارم: و اگر مقداري نان دهد كه گندم آن به اندازه يك مد باشد كافي است، ولي پول آن را نمي تواند بدهد مگر اين كه اطمينان داشته باشد آنرا براي خريد نان مصرف مي كند.

مسأله 1709- اگر قضاي روزه رمضان را چند سال تأخير بيندازد بايد قضا را بگيرد1 و براي هر روز يك مد طعام به فقير بدهد2.

اين مسأله دررساله آيت الله بهجت نيست

1- خوئي، تبريزي، سيستاني، وحید: و از جهت تأخير در سال اول براي هر روز يك مد طعام به فقير بدهد و اما از جهت تأخير چند سال بعدي، چيزي بر او واجب نيست.

زنجاني: و از جهت تأخير سالهاي بعد چيزي بر او واجب نيست.

2- مكارم: و با گذشت سالها كفّاره متعدد نمي شود.

سبحانی: برای هر روز یک مد آرد گندم هم به فقیر بدهد.

*****

مظاهری: مسأله- اگر قضاى روزه رمضان را يك سال يا چند سال تأخير بيندازد بايد قضا را بگيرد و در صورتى كه ممكن باشد براى هر روز 750 گرم طعام به فقير بدهد، و از جهت تأخير يك سال يا چند سال چيزى بر او واجب نمى‏شود.

مسأله 1710- اگر روزه رمضان را عمداً نگيرد1، بايد قضاي آن را بجا آورد و براي هر روز دو ماه روزه بگيرد يا به شصت فقير طعام بدهد، يا يك بنده آزاد كند2 و چنانچه تا رمضان آينده قضاي آن روزه را بجا نياورد براي هر روز نيز دادن يك مد طعام لازم است3.

اين مسأله در رساله آيات عظام: بهجت و مکارم نيست

1- زنجاني: بدون عذر نگيرد...

2- زنجاني: به تفصيلي كه در مسأله [1660] گذشت...

3- گلپايگاني، صافي: براي هر روز، دادن يك مد بنابراحتياط، لازم مي شود.

خوئي، تبريزي: (سيستاني: بنابراحتياط لازم) براي هر روز يك مد طعام نيز كفّاره بدهد.

زنجاني: بنابراحتياط (علاوه بر کفّاره پیشین )براي هر روز يك مد ديگر طعام به فقير بدهد.

وحید: باید برای هر روز يك مد طعام به فقير بدهد.

*****

سبحانی: مسأله- اگر روزه رمضان را عمداً نگيرد، ـ علاوه بر كفّاره ـ بايد قضاى آن را به جا آورد و چنانچه تا رمضان آينده قضاى آن روزه را به جا نياورد، و براى هر روز نيز يك مدّ بايد به فقير بدهد.

مسأله 1711- اگر روزه رمضان را عمداً نگيرد و در روز كاري كه روزه را باطل مي كند انجام دهد1، مثلاً چند مرتبه جماع كند يك كفّاره كافي است.

اين مسأله در رساله آيات عظام: مكارم، فاضل ، بهجت، سبحانی و مظاهری نيست.

1- اراكي: يك كفّاره كافي است ولي اگر چند مرتبه جماع كند بايد براي هر مرتبه يك كفّاره بدهد.

*****

خوئي: مسأله- اگر روزه رمضان را عمداً نگيرد، و در روز مكرر جماع يا استمناء كند كفّاره هم مكرر مي شود. ولي اگر* چند مرتبه كار ديگري كه روزه را باطل مي كند انجام دهد، مثلاً چند مرتبه غذا بخورد. يك كفّاره كافي است.

. گلپايگاني، صافي، نوري: اگر روزه رمضان را عمداً نگيرد و در روز مكرر جماع كند (گلپايگاني، صافي: بنابراحتياط واجب) كفّاره هم مكرر مي شود...

.وحید: اگر روزه ماه رمضان را عمداً نگیرد ، و در روز مكرّر جماع یا استمناء كند ، بنابر احتیاط واجب كفّاره هم مكرّر مى شود...

.سيستاني: كفّاره مكرر نمي شود...

* سيستاني: و همچنين اگر...

.زنجاني: يا هم غذا خورده و هم با مايع روان اماله كند...

مسأله 1712- بعد از مرگ پدر پسر بزرگتر بايد قضاي نماز و روزه او را به تفصيلي كه درمسأله 1390 گفته شد بجا آورد ولي قضاي روزه مادر، بر پسر واجب نيست1.

اين مسأله در رساله آيت الله بهجت نيست

1- فاضل: بنابراحتياط واجب قضاي روزه مادر را نيز بجا آورد.

مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله 1390.

*****

اراكي، نوري: مسأله- بعد از مرگ پدر و مادر، پسر بزرگتر بايد قضاي نماز و روزه آنان را به تفصيلي كه در مسأله [1390] گفته شد بجا آورد.

گلپايگاني، صافي: مسأله- بعد از فوت پدر و همچنين بنابراحتياط واجب مادر، پسر بزرگتر بايد قضاي نماز و روزه آنان را به تفصيلي كه در مسأله [1390] گفته شد بجا آورد.

خوئي، تبريزي، وحید: مسأله- بعد از مرگ پدر، پسر بزرگتر بايد قضاي روزه او را به تفصيلي كه در نماز قضاي پدر، مسأله [1390] گفته شد بجا آورد.

سيستاني: مسأله- بعد از مرگ پدر، پسر بزرگتر بنابراحتياط لازم بايد قضاي روزه رمضان او را به تفصيلي كه در نماز ، در مسأله [1390] گفته شد، بجا آورد و مي تواند بجاي هر روز (750 گرم) طعام به فقيري بدهد، هر چند از مال ميت، اگر ورثه راضي باشند.

زنجاني: مسأله- بعد از مرگ پدر، پسر بزرگتر بايدقضاي روزه او را ، به تفصيلي كه در بخش احكام نماز در مسائل [1390 به بعد] گفته شد، بجا آورد.

مكارم: مسأله- بعد از مرگ پدر يا مادر بايد پسر بزرگتر قضاي نماز و روزه او را به شرحي كه در مسأله قضاي نماز گفته شد بجا آورد.

سبحانی: مسأله- بعد از مرگ پدر; پسر بزرگتر بايد قضاى نماز و روزه او را به تفصيلى كه در مسأله[1390] گفته شد، به جا آورد ولى قضاى روزه مادر بر پسر واجب نيست.

مسأله 1713- اگر پدر1 غير از روزه رمضان، روزه واجب ديگري را مانند روزه نذر نگرفته باشد2 بايد پسر بزرگتر قضا نمايد3.

اين مسأله در رساله آيات عظام: مكارم، مظاهری و بهجت نيست.

1- گلپايگاني، صافي، نوري، سبحانی: و مادر...

2- سيستاني: يا اجير شده و نگرفته باشد، قضاي آن بر پسر بزرگتر لازم نيست.

3- اراكي، نوري: بنابراحتياط واجب بايد پسر بزرگتر قضا نمايد (نوري: ولي اگر براي روزه اجير شده و نگرفته باشد، بر پسر بزرگ لازم نيست).

گلپايگاني، صافي: احتياط واجب آن است كه پسر بزرگتر قضا نمايد.

خوئي، زنجاني، تبريزي: احتياط واجب آن است كه پسر بزرگتر قضا نمايد ولي اگر براي روزه اي اجير شده و نگرفته باشد قضاي آن بر پسر بزرگتر لازم نيست . (تبريزي: و نيز اگر قضاي روزه جد برپدر واجب بوده و پدر آنها را نگرفته بر پسر قضاي آنها لازم نيست).

وحید: واجب است كه پسر بزرگتر قضا نماید ، ولى اگر براى روزه اجیر شده و نگرفته باشد قضاى آن بر پسر بزرگ لازم نیست.

سبحانی: قضاى آن بر پسر بزرگ واجب نیست.

*****

فاضل: مسأله- اگر كسي كه مرده غير از روزه رمضان روزه واجب ديگري را مانند روزه نذر نگرفته باشد، بنابراحتياط واجب آن را نيز پسر بزرگتر قضا نمايد.

مسأله اختصاصي

مكارم: مسأله 1439- اگر ولي ميت نداند كه ميت قضاي روزه بر ذمه دارد يا نه، واجب نيست براي او قضا بگيرد و اگر اجمالاً بداند مقداري قضاي روزه بر ذمه اوست بايد به اندازه اي كه يقين دارد بجا آورد و بيش از آن لازم نيست.