زنگ خطر باز هم به صدا درآمد؛ افزایش سهم پول در نقدینگی طی یک سال اخیر

نقدینگی از دو بخش پول و شبه پول تشکیل شده است. رشد نقدینگی از سمت رشد پول می تواند به عنوان زنگ خطری برای اقتصاد محسوب شود. آمارها نشان می دهند در یک سال اخیر سهم پول در نقدینگی در حال افزایش بوده است. همچنین رشد پول در مرداد ماه 1397 در مقایسه با اسفند ماه 1396 حدود 19 درصد و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته حدود 39.7 درصد بوده است.

به گزارش تابناک اقتصادی، رشد عجیب نقدینگی که کارشناسان اقتصادی از آن به عنوان بمب ساعتی اقتصاد ایران یاد می کنند، باعث شده است تا رهبر انقلاب در دیدارهای اخیر خود به رشد نقدینگی اشاره کند و به آن نقدهایی را وارد نماید. به عنوان نمونه در دیدار اعضای هیات دولت با رهبر انقلاب در مورخه 24 تیر ماه 1397 وی در این زمینه فرمودند: این نقدینگی نعمت بزرگی بود، الان یک بلای بزرگی است، واقعاً یک چیز خیلی خطرناکی است.  این رقم نقدینگی خیلی رقم فوق ‌العاده ‌ای است، هم رقمش خیلی بالا است، هم رشدش زیاد است، ۱۵۰۰ هزار میلیارد یک چیز افسانه ‌ای است.  یا رهبر انقلاب در دیدار دوم خود با اعضای هیات دولت در مورخه 7 شهریور ماه 1397 با تأکید بر امکان مهار نقدینگی، افزودند: نقدینگی سرگردان به هر سو که برود (سکه، ارز، مسکن یا هر زمینه‌ی دیگر) ویرانگر خواهد بود و باید مجموعه ‌ای تمام‌ وقت، فعال و جهادی مسئول کنترل و مدیریت آن شود.

به تازگی گزیده آمارهای اقتصادی مرداد ماه 1397 توسط بانک مرکزی منتشر شده است. آمارهای منتشر شده در بخش گزارش پولی و بانکی نشان می دهند که میزان نقدینگی در مرداد ماه 1397 به یک هزار و 647 هزار میلیارد تومان رسیده است. این میزان نقدینگی در مقایسه با اسفند ماه 1396 رشد 7.6 درصدی و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشد 20.5 درصدی را داشته است.

نقدینگی خود از دو بخش تشکیل شده است: بخش پول و بخش شبه پول. پول شامل سپرده های دیداری بخش غیردولتی نزد بانک ها و اسکناس و مسکوک در دست اشخاص و شبه پول شامل سپرده های سرمایه گذاری مدت دار، قرض الحسنه پس انداز و سپرده های متفرقه می باشد. با توجه به این تعاریف می توان این گونه عنوان نمود که رشد نقدینگی از سمت بخش پول بسیار خطرناک تر از رشد نقدینگی از سمت بخش شبه پول می باشد.

آمارهای مرداد ماه 1397 نشان می دهند که از یک هزار و 647 هزار میلیارد تومان نقدینگی، سهم پول 232 هزار میلیارد تومان و سهم شبه پول یک هزار و 415 هزار میلیارد تومان بوده است. میزان رشد پول در مقایسه با اسفند ماه 1396، 19 درصد و در مقایسه با مدت زمان مشابه سال گذشته 39.7 درصد بوده است. همچنین میزان رشد شبه پول در مقایسه با اسفند ماه 1396، 6 درصد و در مقایسه با مرداد ماه 1397، 17.9 درصد بوده است. نتیجه آن که رشد پول نسبت به شبه پول در یک سال گذشته بسیار بیشتر بوده است.

اگر نقدینگی به هر دلیلی از حالت شبه پول به پول تبدیل شود و یا به عبارتی سهم شبه پول از نقدینگی کم و سهم پول از نقدینگی زیاد شود، این می تواند برای اقتصاد خطراتی را به همراه داشته باشد. در شهریور ماه سال گذشته این اتفاق رخ داد و با تصمیم بانک مرکزی مبنی بر کاهش نرخ سود بانکی برخی از سپرده گذاران تصمیم گرفتند، سپرده های خود را از بانک ها خارج کنند و به بازارهایی با سوددهی بیشتر ببرند. همین موضوع باعث بر هم ریختن بازارهای ارز، سکه، طلا و مسکن شد. آمارها نشان می دهند در حالی که در مرداد ماه 96 سهم پول از کل نقدینگی 12.1 درصد بوده است، این سهم در مرداد ماه 97 با افزایشی 1.9 درصدی به 14 درصد رسیده است. همین میزان افزایش در سهم پول از نقدینگی طی یک سال گذشته کافی است تا بازارها دچار بهم ریختگی شوند.