فتاوای آیت الله العظمی تبریزی (قدس سره)
مهریه
سؤال 1648 ـ در بـعـضـی جاها شیر بها می گیرند ، و پول را پدر دختربرمی دارد و در بعضی از کشورها دختر را در مقابل پول هنگفتی شوهر می دهند ، گرفتن این مبالغ چه صوری دارد ؟
جواب: بسمه تعالی اگر بخشی از مهر را برای غیر دختر قرار دادن همانند پدر دخترو غیره اعتباری ندارد ، لیکن اگر بـه صورت شرط ضمن عقدبرای غرض صحیح دیگری شرط هبه کنند برای پدر دختر وغیره یا در مـقـابـل عـمل مباح برای غیر دختر مالی را به عنوان جعاله و مانند آن قرار دهند جایز است ، واللّه العالم .
سؤال 1649 ـ زن که به عقد کسی درآمده هنوز دخول نشده ، مرد فوت کرده یا شهید می شود .مهر زن تمام است یا نصف ؟
جواب: بسمه تعالی در مورد مزبور زن حق نصف مهر را دارد ، واللّه العالم .
سؤال 1650 ـ اگـر مرد مقلد مجتهدی باشد که می فرماید قبل از دخول نصف مهر ، و زن مقلد شخصی است که می فرماید تمام مهر ،و مرد قبل از دخول فوت شد ، تکلیف مهریه زن چیست ؟
جواب: بسمه تعالی اگر سایر ورثه راضی باشند می تواند تمام مهر را بگیرد ، و الا باید با هم تراضی کنند ، واللّه العالم .
سؤال 1651 ـ مقدار مهرالسنه را بیان نمایید ؟
جواب: بسمه تعالی مهر السنه پانصد درهم است ، درهم به وزن 6/12 نخود نقره مسکوک است ، که ارزش ان بر حسب سکه ها و قیمت نقره ، درازمنه مختلف متفاوت می شود ، واللّه العالم .
سؤال 1652 ـ مهر بانوان که از سالیان پیش بر گردن شوهران است ، واینک ارزش ریال سقوط کرده ، آیا به همان مبلغ نوشته شده حساب می شود یا نه ؟
جواب: بسمه تعالی اگـر از قبیل اسکناس و مانند آن است ، همان را که تعیین کرده اندبر حسب تومان یا ریال و غیره بـدهـکـار اسـت .و اگر از قبیل سکه ،طلا و نقره است ، مثل آن بر ذمه شوهر مستقر شده و آن را بایدبپردازد ، واللّه العالم .
سؤال 1653 ـ بـدون عـقـد پـسر و دختری با هم نامزد شده اند ـ البته پدرراضی است ـ ولی هنوز مهر را مشخص نکرده اند .آیا در غیاب پدر ، دختر را می توان با مهر معمولی مثلا صد تومان به عقد آن پسر درآورد ؟
جواب: بسمه تعالی رضا یا اذن پدر بر نامزدشدن کافی نیست و باید عقد نکاح به اذن یا اجازه پدر باشد ، واللّه العالم .
سؤال 1654 ـ زن و مرد یا اولیا و بزرگانشان میان خود قراردادی امضامی کنند ، مهرالمسمی هم تعیین می نمایند مثلا مبلغ دویست هزار تومان نقد داده می شود و بقیه در ذمه زوج باشد که پس ازانجام مـراسـم عـروسی زوجه می تواند مطالبه نماید .و مرد هم در صورت توان بپردازد، همان طور که عـلـمـا گـذشـته درعقدنامه ها می نوشتند : (( فلها المطالبه بشرط التمکین التام و له الاداء عند القدرة والامکان )) ، ولی اینک دفاتر رسمی ازدواج بنای مذکور را در نظر نگرفته و می نویسند که : (( زوج باید عندالمطالبة پرداخت نماید )) ، و روی این اصل وقتی که اختلافی بین آنها پدید می آید ، زن مـی گـویـد : مـادامـی کـه شـوهر مهریه رانقدا نپردازد حاضر به تمکین نخواهد شد بلکه از زوج مـی خواهد که مهریه را نقدا بپردازد تا راضی به عروسی شود .همچنین می گوید : تا هنگامی که مهر را نپرداخته است بایدنفقه او را هم بدهد ، آیا زوجه چنین حقی را دارد یا نه ؟
جواب: بسمه تعالی حق امتناع زوجه از زفاف در مورد مهر حال است و اگر اجل تعیین نشود در حکم حال می باشد ، و زوج عـنـد الـمطالبة و القدرة باید بپردازد ، و اگر نپرداخت زوجه می تواند از زفاف امتناع کند ،و بـعید نیست که نقد گرفتن بعضی و بقیه را در ذمه نهادن ظاهردر اسقاط حق امتناع باشد ، واللّه العالم .
سؤال 1655 ـ مـخـارجـی را کـه قـبـل و بعد از عقد خرج شده ، می توان بارضایت زن ، آن را جزء مهریه درآورد ؟
جواب: بسمه تعالی آنچه قبل از عقد نکاح خرج شده است ، مهر نیست ، و آنچه بعد ازعقد خرج می شود ، چنانچه دختر در عقد بپذیرد که مهر او باشد ،مانعی ندارد ، واللّه العالم .
سؤال 1656 ـ با دختری به شرط صحت و سلامتی کامل ازدواج شده ،اما در شب زفاف ، شوهر دریافت از نـاف تـا بالای زانوها وعورتین زن در زمان کودکی سوخته و به صورت منقبض درآمده و اینک هم دخول ممکن نیست .پزشک می گوید : احتیاج به عمل جراحی دارد .شوهر نیز عقد را فسخ کرده آیا این حق راداشته ؟آیا زن می تواند درخواست مهریه کند ؟
جواب: بسمه تعالی در فرض مزبور زوج حق فسخ نکاح را داشت و چنانچه نکاح رافسخ کرده زوجه حق مطالبه مهر را ندارد ، واللّه العالم .
سؤال 1657 ـ اگـر مهریه زوجه حال باشد ، آیا زن می تواند از وظایفی که در برابر شوهر دارد خودداری نـماید تا مهر به وی تسلیم شود ؟همچنین پس از عروسی ، زن که به خانه شوهر رفت و خود رادر اخـتیار وی گذاشت ، ولی مرد نتوانست با وی نزدیکی کند ،زن می تواند پس از آن مطالبه مهریه را به شرح مذکور مطالبه نماید و قبل از تسلیم مهریه از ایفای وظایف خودداری نماید یااین که حق استنکاف با تسلیم تام از دستش می رود و فقطزوجه حق مطالبه مهریه را دارد ؟
جواب: بسمه تعالی اگـر زوجـه بـا تـسلیم خود قصد اسقاط حق خودش را نموده ، دیگرنمی تواند امتناع نماید ، واللّه العالم .
سؤال 1658 ـ اگـر مـهـریـه زنـی بـه این شرط باشد که در صورت توانایی مالی ، آیا این صحیح است ؟چنانچه صحیح باشد ، زن می تواند در حال ناداری تقاضا کند ؟
جواب: بسمه تعالی مـهـر در ذمه قرار داده شود و شرط کند که عند الاستطاعة بپردازد صحیح است ، و زن نمی تواند در صورت عدم الاسطاعة مطالبه کند ، حتی در شب زفاف ، واللّه العالم .
سؤال 1659 ـ اگر زن مهریه خود را به شوهر ببخشد بعد پشیمان شود ،می تواند آن را از شوهر طلب کند ؟
جواب: بسمه تعالی اگـر مهریه در ذمه شوهر بوده و ابراء کرده ، نمی تواند مطالبه کند .و همچنین اگر عین خارجی بوده و بخشیده و در اختیار اوقرار داده است بنابر احتیاط نمی تواند پس بگیرد ، واللّه العالم .
سؤال 1660 ـ مهریه ای که 50 سال پیش 100 تومان بود آیا اکنون همان مقدار بر عهده زوج است یا این که ارزش افزوده 100 تومان در50 سال پیش را به حساب آورند ؟
جواب: بسمه تعالی اگر به پول نقره معین نشد ، مهریه او همان 100 تومان است .واللّه العالم .
سؤال 1661 ـ کسی شرط کند ، اگر همسرم باکره باشد به او مهر المسمی تعلق می گیرد اگر نباشد به مهر اختیاری که خود مرد تعین می کند بدهد ، آیا این شرط درست است ؟
جواب: بسمه تعالی اگر مهر باکره را معین کند و شرط کند اگر باکره نبود مهر المثل باشد ، مانعی ندارد ، واللّه العالم .
سؤال 1662 ـ چـنـانـچـه غـیر از شوهر ، شخص دیگری مهریه زن را به گردن بگیرد ، ایا درست است و پرداخت آن الزام آوراست
جواب: بسمه تعالی قـبـول مـهـر از طرف زوج و غیر زوج فرقی نمی کند .هر کس قبول کرد باید پرداخت نماید ، واللّه العالم .
سؤال 1663 ـ دخـتـری را یک بار با 150 هزار تومان و یک جلد کلام اللّه و پس از چند ماه عقد دومی را با مـهریه سی سکه بهار آزادی بدون انحلال عقد اول شوهر می دهند ، اینک کدام مهریه برعهده پسر است ؟
جواب: بسمه تعالی در فـرض مـزبور که عقد نکاح به نحوی که نوشته اید اجرا شده ،مهریه همان مقدار معین شده در عقد اول است ، و نوشتن سی سکه در قباله حقی برای زن ایجاد نمی کند و عقد صوری اثری ندارد ، ولـی اگـر در ضـمـن عقد لازم دیگری شرط کنند که سی سکه نیز بر آن مهر اضافه کنند مانعی ندارد ، واللّه العالم .
سؤال 1664 ـ آیا زن می تواند هنگام اجرای عقد با شوهر شرط کند که کلاس داری را همچنان ادامه بدهد و در جلسات مختلف شرکت کند ؟
جواب: بسمه تعالی شرط عمل مباح در ضمن عقد ، صحیح و نافذ است ، واللّه العالم .
سؤال 1665 ـ زن در عـقـد مـوقـت شـرط کند که مرد فقط حق نزدیکی داشته باشد ، و حق بوسیدن و بازیهای دیگر را نداشته باشد ،اگر مرد قبول کند درست است ؟
جواب: بسمه تعالی اگـر شرط کند که مرد این کار را نکند مانعی ندارد ولی شرط این که شوهر حق نداشته باشد این کار را بکند اشکال دارد ، واللّه العالم .
سؤال 1666 ـ با توجه به این که قوانین مدنی از احکام شرعی استخراج می شود ، به استحضار می رساند در مـسـائل و احکام عقد دائم آقایان مراجع تقلید ، مثلا در مساءله 2420 توضیح المسائل حضرت امام خـمینی ، قید شده ، قبل از اخذ مهریه ، زن می تواند از نزدیکی کردن شوهر جلوگیری نماید ، در صـورتـی که در قوانین 1085 و 1086 مدنی که خود از مساءله فوق نتیجه می شود قید شده که زن مـی تـوانـد قـبـل از اخـذ مـهریه از ایفاءوظایفی که در مقابل شوهر دارد ، امتناع کند .حال سؤال این است که آیا منظور از ایفاء وظایف تمام وظایفی ست که زن دربرابر شوهر دارد و یا فقط منظور همان مساءله نزدیکی کردن می باشد ؟
جواب: بسمه تعالی بـه حـسب حکم شرعی زن می تواند قبل از گرفتن مهر از نزدیکی کردن شوهر جلوگیری کند و محتمل است آنچه در قانون آمده اشاره به همان باشد ، واللّه العالم .
سؤال 1667 ـ چـهـل سـال پیش مهریه زنی فقط پنجاه تومان بود اکنون می خواهد طلاق دهد ، باید چه مقدار مهریه بپردازد ؟
جواب: بسمه تعالی اگر اسکناس مهر قرار داده شده همان پنجاه تومان را شوهربدهکار است و چنانچه از قبیل پولهای نقره بوده ، نقره بایدبپردازد ، واللّه العالم .
سؤال 1668 ـ اگـر مـردی از هـمـسـرش به کمک فشار و ضرب و شتم ،خواست که مهر را به شوهرش ببخشد و طلاق بگیرد ، آیارواست و گرفتن آن پول حلال است ؟نیز آیا طلاق رجعی است یا خلع ؟
جواب: بسمه تعالی این کار جایز نیست و مالی را که زن به اکراه به او بخشیده مال او نمی شود .و تصرف در آن برای او جایز نیست .و طلاق مزبوررجعی حساب می شود ، واللّه العالم .
سؤال 1669 ـ اسـتحضار دارید ، مهریه بسیاری از زنهای سابق معادل دوازه ریال و یا کمتر و بیشتر بوده است ایا در موقع طلاق مهریه همان مبلغ درج شده در سند ازدواج است یا معادل قیمت ان ؟
جواب: بسمه تعالی چـنـانـچه مهر را ریال نقره قرار داده و فعلا دسترسی به ان نیست قیمت روز اداء را باید بپردازد و اگـر پـولـهـای اعتباری ماننداسکناس و امثال ان را مهر قرار داده اند همان را باید بپردازند ،واللّه العالم .
سؤال 1670 ـ بـعـد از شیرینی خوران و حلقه زدن چیزهایی از قبیل غلا ت و اشیاء مرسوم را مرد به خانه نـامـزد مـی بـرد .
اندک زمانی که می گذرد و هنوز ازدواج صورت نگرفته اگر زن بمیرد ، آیامرد می تواند خواستار آنها شود ؟
جواب: بسمه تعالی آنچه از اجناس باقی ماند ، می تواند پسر آن را مطالبه کند ، وآنچه صرف شده قابل مطالبه نیست ، واللّه العالم
