فتاوای آیت الله العظمی گلپایگانی (قدس سره)
مسائل و احكام مسجد
سؤال 33 - تقام الصلاة في مسجد وفيه قسم خاص للنساء وقد يدرس في ذلك المسجد، وحين الدرس والبحث يخرجون النساء من المسجد فهذا الدرس يكون مانعا عن صلاتهن في المسجد فهل هذا المانع فيه اشكال وحرمة ام لا؟.
جواب: لا يجوز منع المصلى من الصلاة في المسجد رجلا كان او امرأة
.سؤال 34 - مسجدى است كه در اطراف آن، دكانهائى مربوط به خود مسجد هست و ديوار مسجد در اين دكانها قرار دارد و محراب آن يكى از همين دكانها است. بالاى دكانهاى مزبور، چند اطاق براى امام جماعت و طلاب و مؤذن ساخته شده و راه اين اطاقها نيز از خود مسجد است. اخيرا بالاى اطاقهاى اطراف،اطاقهائى نو ساخته‌اند كه درهاى آنها از طرف سقف مسجد باز مىشود هنگام تعمير مسجد، سقف مسجد را جزء مسجد، حساب نمىكردند حال آيا از سقف مسجد بايد مسجد حساب كرد يا نه؟ و آيا مسجد، از تخوم ارض تا آسمان محكوم به حكم مسجد است يا فقط آنجا كه نماز خوانده مى شود؟.
جواب: در فرض سؤال، اگر اول، زمين مسجد را براى نماز، وقف كرده‌اند و بعد اطاقها را ساخته و وقف كرده‌اند جاى نماز من تخوم الارض الى عنان السماء حكم مسجد را دارد و اگر مسجد و اطاقها را ساخته و بعد وقف كرده‌اند طبقه بالاى آن، حكم مسجد را ندارد.
سؤال 35 - اينجانب قصد دارم طبق سنت صدر اسلام مجلس عروسى و وليمه ازدواج پسرم را با حفظ تمام شعائر مذهبى در مسجد برگزار نمايم. استدعا دارم نظر شريف را در اين مورد مرقوم فرمائيد.
جواب: بر گزار نمودن مجلس عروسى در مسجد، در صدر اسلام به صورت يك سنت، معلوم نيست و بهتر اين است كه اين گونه مجالس را در منزل خود تشكيل دهيد و نسبت به مسجد اگر مزاحمت با نمازگزاران باشد حرام و الا سزاوار نيست زيرا مناسب وضع مسجد نيست و هتك است
سؤال 36 - صحن مسجد، در صورت جهل به كيفيت وقف، در حكم مسجد است كه جنب نتواند در آن، درنگ كند يا نه؟.
جواب: با جهل به كيفيت وقف و نبودن اماره يا ظاهر حال، احكام خاصه مسجد، بر آن مترتب نيست
سؤال 37 - مسجدى كه علاوه بر شبستان، داراى حياط و صحن و راهرو است و در عرف، همه آنها را مسجد مىخوانند آيا احكام مسجد بر آنها بار است يا نه و در صورتى كه قصد بانى معلوم نباشد، ساختن مستراح و امثال آن در يك طرف آن صحن، چه صورت دارد دليل و قرينه بر عدم مسجديت لازم است يا نه؟.
جواب: با شك در آن كه صحن را جزء مسجد قرار داده اگر اماره‌اى بر مسجد بودن نباشد محكوم به مسجديت نيست و اماره بر عدم، لازم نمىباشد
سؤال 38 - چنانچه قسمتى از مسجد، مردد باشد كه آيا مسجد است يا راهى
است كه براى رفتن زنها به مسجد قرار داده شده، جائز است در آن قسمت حوضخانه بنا نمود؟.
جواب: در صورتى كه معلوم نباشد كه براى نماز، وقف شده يا براى جهت مخصوصى كه حوض منافى با آن باشد، اشكال ندارد
سؤال 39 - هل يجوز دخول اليهودي والنصراني في مساجد المسلمين والجلوس على فراش المسجد ام لا لانهم مشركون به صريح القرآن او يجوز الدخول لاستماع الموعظة مثلا و لكن من دون جلوس على الفراش؟.
جواب: لا يجوز دخول الكافر في المسجد مطلقا سواء كان من اهل الكتاب ام لا.
سؤال 40 - تشكيل مجلس فاتحه و ترحيم، در مسجد، چه صورت دارد؟.
جواب: اگر مانع از نماز نباشد مانعى ندارد.
سؤال 41 - آيا حائض و يا جنب مىتواند پشت بام مسجد برود، يا نه؟.
جواب: پشت بام مسجد، حكم خود مسجد را دارد.
سؤال 42 - كسى موقع ساختمان مسجد، انگشتش خونى بوده به آجر ماليده و آن آجر را در بناى بالكن مسجد به كار برده بعد هم آن موضع، گچكارى شده، اكنون تكليف، چيست؟.
جواب: اگر آن آجر، معلوم و معين باشد بايد بكند و بجاى آن، آجر پاك، نصب نمايد - ولو اين كه چند آجر، خراب شود و بعد بسازد - و اگر نمىداند چه ناحيه‌اى به كار رفته تكليف، ساقط است
سؤال 43 - مسجد كوچكى در يكى از قراء، به مرور زمان ويران و سنگ و گل آن پراكنده شده اكنون جمعى از جوانان حزب الله براى حفاظت مكان مسجد از نجاسات و آلودگى، مسجدى مجددا بنا كرده‌اند كه در آن، مراسم نماز و دعاى كميل برقرار گردد، و مقدارى كتاب مذهبى در اين مسجد گذاشته شده، كه جوانها در ساعت فراغت مشغول مطالعه شوند، آيا چنين عملى، اشكال شرعى دارد يا خير؟ ضمنا پايگاه بسيج و تربيت نسل جوان خواهد بود.
جواب: مسجد، حتى بعد از خرابى مسجد است، و از مسجديت خارج نمىشود، و مراسم ديگر كه مزاحم نماز گزاران يا خلاف وضع مسجد باشد جائز نيست، و كتابخانه قرار دادن آن بر خلاف وضع مسجد است كه عبادتگاه مسلمين است و تمام احكام مسجد واجب است رعايت شود، حتى اگر چند طبقه هم بالا رود، تمام آن مسجد است
سؤال 44 - در روستاى ما امامزاده‌اى هست و جنب امامزاده، زمينى بوده به صورت سكو كه در فصل تابستان، بعضى از مؤمنين، در آنجا نماز مىخواندند، البته نه به اسم مسجد، تا اين كه بعضى افراد خير پولى جمع كرده و در آن زمين مسجدى ساخته‌اند كه مدتى است مردم بنام مسجد، در آنجا نماز مىخوانند بفرمائيد آنجا حكم مسجد دارد يا خير؟.
جواب: در فرض سؤال، اگر زمين مزبور، وقف براى جهت خاصى نبوده و بعنوان مسجد ساخته شده، تمام احكام مسجد بر آن مرتب است و نيز اگر از متعلقات حرم امام زاده بوده و محل اجتماع نماز گزاران باشد، حرمت تنجيس و اقامت جنب و حائض و وجوب ازاله نجاست بر آن مرتب است والله العالم
سؤال 45 - زمينى به مساحت دويست و پنجاه متر مربع واقع در جنب مسجدى، به منظور اضافه كردن وسعت حياط مسجد خريدارى شده، و بعدا ساختمانى در آن احداث گرديده كه بالاى آن به قسمت مسجد زنانه اضافه شده و از طبقه پائين و زير زمين جهت انبار و كتابخانه و شوفاژ و ساير نيازها استفاده خواهد شد، و چون ساختمان مذكور احتياج به دستشوئى و توالت دارد، آيا مىتوان در زير زمين اين ساختمان چاهى براى فاضل آب و توالت حفر نمود، و در روى آن دستشوئى و توالت ساخت يا خير؟.
جواب: در فرض سؤال اگر زمين مذكور را به قصد مسجديت وقف نكرده باشند، يا قصد مسجديت طبقه زير را نكرده باشند و فقط طبقه روى زير زمين را كه به قسمت زنانه اضافه شده مسجد قرار داده‌اند، جائز است در زير زمين كه مسجد نيست چاه فاضل آب حفر نمايند و توالت بسازند، و اگر تمام آن به قصد مسجديت وقف شده باشد زير زمين نيز مسجد است و حفر چاه فاضل آب و ساختمان توالت و دستشوئى در آنجا جائز نيست
