فتاوای آیت الله العظمی گلپایگانی (قدس سره)
ترك معاشرت بعنوان نهى از منكر يا امر به معروف
سؤال 38 - صله رحم و رفت و آمد با همسايه مسلمان كه قرآن مجيد و شارع مقدس و پيشوايان عظيم الشأن امر و سفارش به آن فرموده‌اند. با وضع بى بند و بارى و پرده‌درى و بى اعتنائى و سركشى كه بعضىها دارند و آنچه نصيحت و كناره گيرى مى شود اثر نمىبخشد چگونه مىشود و آيا در چنين شرائطى بايد به كلى قطع رابطه كرد يا اين كه سالى مثلا يك مرتبه، معاشرت با ايشان، لازم است؟.
جواب: صله رحم منحصر به رفت و آمد نيست اگر اين طريق معاشرت موجب فساد است به طريق ديگر از قبيل مكاتبه و احسان، صله نمائيد، و ضمنا از موعظه و نصيحت، تا ممكن است خوددارى نكنيد كه بزرگترين صله و احسان در حق آنها، باز داشتن آنها از معصيت است.
سؤال 39 - بعضى از بستگان ما به كلى، توجه به نماز و روزه و ساير واجبات، ندارند و موعظه و نصيحت هم در آنها اثر نمىكند، اكنون صله رحم با آنها چه صورت دارد؟.
جواب: اگر ترك صله، موجب تنبه و ارتداع آنها از معصيت مىشود ترك نمائيد و اگر به معاشرت و نصيحت، احتمال ارتداع آنان از معصيت بدهيد معاشرت و صله رحم نمائيد تا آنان را وادار به اطاعت خداوند سبحان نمائيد.
سؤال 40 - آيا قطع رابطه از ارحامى كه تجاهر به گناهان مىكنند جائز است يا نه؟
جواب: اگر قطع مراوده، موجب تنبه و ارتداع آنها از معصيت باشد لازم است قطع مراوده نمايد.
سؤال 41 - معاشرت انسان با اشخاصى كه نسبت به احكام الهى و امور دينى اعتنائى ندارند چه صورت دارد؟.
جواب: اگر بداند كه با ترك معاشرت، آنها از معصيت، مرتدع مىشوند لازم است از باب نهى از منكر ترك معاشرت كند و اگر احتمال مىدهد كه با معاشرت و نصيحت و موعظه، مىتواند آنان را از معصيت باز دارد، معاشرت نمايد.
سؤال 42 - رفتن به منزل شخص تارك الصلاة، و آميزش با شارب الخمر، چه صورت دارد؟.
جواب: كسى را كه مىدانيد مرتكب معصيت مىشود اگر احتمال دهيد به معاشرت با او و موعظه و نصيحت، متنبه مىشود و ترك معصيت مىكند معاشرت، اشكال ندارد و اگر بدانيد ترك معاشرت با او موجب تنفر و ارتداع او از معصيت نمىشود معاشرت با او را ترك نمائيد.
سؤال 43 - معاشرت با خويشاوندى كه آلات لهو دارد، جائز است يا نه؟.
جواب: اگر ترك معاشرت، موجب تنبه و ارتداع او از معصيت شود، جائز بلكه لازم است.
سؤال 44 - نشستن من - يك زن مسلمان - در مجلسى كه داماد محرم من است ولى زنهاى بى حجابى هم نشسته‌اند جائز است يا نه؟.
جواب: اگر مىتوانيد آنان را نهى از منكر نمائيد و اگر نمىتوانيد خود شما در مجلس معصيت آنها شركت نكنيد.
سؤال 45 - پسرى دارم بيست و سه ساله كه دانشجوى دانشكده پزشكى تبريز است ولى از خواندن نماز و گرفتن روزه خوددارى مىكند، در صورتى كه تا حدودى پند و اندرز به او داده و نصيحت كرده‌ام و احيانا با خشونت و پرخاش با او روبرو شده‌ام و متأسفانه مؤثر واقع نشده و اينك مدتى است كه ارتباط را با خانواده قطع كرده است اكنون تكليف بنده با او چيست آيا مىتوانم به ديدارش بروم و كمك مالى به او بكنم يا نه؟.
جواب: اگر ترك معاشرت و ترك پرداخت كمك، در عمل او به وظائف شرعى و نماز و روزه، اثر دارد، ترك كنيد و اگر اثر نمىكند به مقدارى كه قطع رحم نشود با او معاشرت كرده و كمكش كنيد و از هدايت و نصيحت و اندرز به او كوتاهى ننمائيد و مأيوس از هدايت او نشويد اميد است خداوند متعال او را به راه راست هدايت و نصائح شما را مؤثر فرمايد. ضمنا چون در بين دانشجويان، افراد روشن و متدين و ملتزم به احكام اسلام، زياد مىباشند اگر مىتوانيد سعى كنيد كه با افراد صالح، معاشرت، پيدا كند.
سؤال 46 - بنده برادرى دارم، شصت ساله كه تاكنون نماز نخوانده و هروئين فروش و اهل مشروب و قمار است و هر چه فعاليت كردم به راه راست هدايت نشد حال آيا ترك معاشرت با او بكنم يا نه؟.
جواب: اگر ترك معاشرت موجب تنبه او شود ترك آن لازم است و اگر اثر ندارد به مقدارى كه ترك صله رحم نشود و خودتان از روش او متأثر نشويد با او معاشرت نمائيد.
سؤال 47 - اگر اقوام و خويشان نزديك و متعلقين از قبيل پسر و دختر و عروس و برادر زاده و خواهر زاده به دستورات مذهبى عمل نكنند و به اوامر و نواهى الهى وقعى نگذارند مىتوان از آنان دورى و كناره گيرى كرد يا نه؟ و آيا اين اجتناب، قطع رحم شمرده مىشود يا نه؟.
جواب: تا مأيوس نشده‌ايد معاشرت كنيد و نصيحت نمائيد اميد است مؤثر واقع شود.
سؤال 48 - مجالست با كسى كه كارخانه شراب دارد و يا سينما ساخته و يا در آنجا كار مىكند چگونه است؟.
جواب: ترك مجالست با اهل معصيت، اگر موجب تنبه و ترك معصيت آنها بشود واجب است و كمك و تعاون آنها در معصيت، حرام است
