فتاوای آیت الله العظمی مظاهری (مدظله)
مقدمات دفن
پرداخت پول به پرسنل غسالخانه
سؤال:مبالغي كه بعضي از بستگان جسد پس از انجام كارشان به پرسنل سالن مي‌پردازند، چه حكمي دارد؟
جواب: اگر خلاف قانون پزشكي نباشد اشكال ندارد.
تهيه کفن و قبر
سؤال:در دوران حيات، تهيه كفن و آماده كردن قبر، براي يك مسلمان واجب است يا خير؟
جواب: واجب نيست.
تدفين بدون حنوط
سؤال:اگر فراموش كنند ميّتي را حنوط نمايند و ميّت را دفن كنند، وظيفه چه مي‌باشد؟
جواب: اگر اشكال در نبش قبر نباشد بايد نبش قبر شود و حنوط شود ولي اگر ممكن نباشد و يا وهن ميّت باشد لازم نيست.
دفن در زمين غصبي
سؤال:شخصي زمين غصبي را خريده و وصيّت كرده كه در همين زمين دفن شود، تكليف چيست؟
جواب: بايد او را جاي ديگر دفن كنند و وصيّت او الزام آور نيست بللكه جايز نيست طبق وصيّت عمل شود.
زدن طبل و ... در مراسم تشييع
سؤال:در محل ما مرسوم است كه هنگام تشييع جنازه از منزل تا غسّال خانه، جلوي جنازه اقدام به زدن طبل و شيپور و سنج مي‌كنند، لطفاً خواشمنديم نظر شرعي خود را در اين مورد اعلام فرماييد.
جواب: اشكال ندارد.
شرکت در تشييع فردي که خودکشي کرده
سؤال:آيا كسي كه خود كشي مي‌كند مي‌شود به تشييع جنازه‌اش رفت؟
جواب: اشكال ندارد.
جابجايي جنازه پس از دفن
سؤال:حدود سي و پنج روز قبل برادرم فوت كرد و در غياب ما او را در جايگاه دور از محدوده ما كه زمين آن مربوط به كسان ديگر مي‌باشد، دفن كرده‌اند و چون خودمان و آن مرحوم زمين داريم، اگر از نظر شرع اشكالي ندارد، ميل داريم كه جنازه برادرمان را در زمين و جاييگاه خودمان دفن شود، حال براي جا به جا كردن ميّت از نظر شرع و عرف استدعا و تقاضا دارم ك دستور و فتواي حضرت عالي را اعلام بفرماييد.
جواب: اين كار شرعاً و عرفاً جايز نيست و صلاح شما هم نيست و ميّت هم راضي به اين كار نيست.
مقدمات خاک کردن عضو قطع شده
سؤال:اگر عضوي از بدن انسان قطع شود، آيا غسل و كفن و دفن و نماز آن واجب است؟
جواب: فقط دفن آن لازم است.
برطرف کردن نجاست از ميت
سؤال:اگر به علّت نبودن آب و يا به جهتي امكان غسل ميّت نباشد و ميّت را عوض غسل تيمّم بدهند، آيا موجب برطرف شدن نجاست از بدن ميّت مي‌شود يا نه؟
جواب: نجاستي كه در اثر موت آمده است، زائل مي‌گردد.
غسل مادر و بچه فوت شده
سؤال:زني در حال وضع حمل، در حالي كه مقداري از بدن بچّه از بطن مادر خارج شده، فوت مي‌كند آيا در اين صورت واجب است هم به نيّت مادر و هم به نيّت بچّه غسل داده شود يا غسل ميّت به نيّت مادر از هر دو كفايت مي‌كند؟
جواب: يك غسل به نيّت هر دو كفايت مي‌كند.
غسل ميت بدون صورت و سر
سؤال:شخصي در اثر تصادف سر و صورتش از بين رفته، غسل لازم است يا تيمّم؟
جواب: اگر صورت مجروح دارد و ممكن باشد كه روي زخم‌ها را ـ و لو نجس ـ تيمّم داد، بايد انجام شود و در غير اين صورت غسل و تيمّم هر دو ساقط است، ولي اگر سر و صورت دارد، و لو مجروح، و امكان شستن دارد، بايد شستشو داده شود و سپس غسل داده شود.
رعايت نشدن ترتيب غسل بر ميت دفن شده
سؤال:اگر در غسل ميّت ترتيب رعايت نشود و غسل كافور را بر سدر مقدّم بدارند، آيا واجب است نبش قبر نموده و ميّت را به ترتيب غسل دهند يا نه؟
جواب: نبش قبر جايز نيست.
کافي نبودن آب براي چند آب
سؤال:در صورتي كه سدر و كافور باشد و آب موجود، بيشتر از يك غسل را كفايت نكند، وظيفه چيست؟
جواب: غسل با آب خالص مقدم است.
خارج کردن دندان طلا از دهان ميت
سؤال:آيا جايز است دندان طلا از دهان ميّت خارج نمود؟
جواب: اشكال ندارد.
غسل اشرار کشته شده
سؤال:اشخاص شروري كه در درگيري كشته مي‌شوند، آيا غسل و تكفين براي آنها لازم است يا نه؟
جواب: غسل مسلمان واجب است گر چه بسيار شرور باشد و يا محكوم به اعدام شده باشد، بلكه غسل مسلماني كه شيعه نباشد نيز واجب است.
غسل ميت با دستگاه
سؤال:حكم غسل ميّت به وسيله دستگاه چگونه است؟ چون با توجّه به تراكم جمعيّت، همه روزه عدّه كثيري فوت مي‌كنند و با محدوديّتي كه غسّالخانه دارد گاهي سبب مي‌شود جنازه‌ها چند روز در نوبت براي غسل نگهداري شوند، اگر دستگاهي ساخته شود كه خود دستگاه همه كارهاي غسل را انجام دهد و يا اين كه با زدن كليد برق براي هر قسمت از بدن ميّت، دستگاه كارها را انجام بدهد، آيا اين نحوه غسل كفايت از غسل ميّت مي‌كند يا نه؟
جواب: بهترين راه اين است كه ميت را اوّلاً با دستگاه تميز كنند و بعد از شستشو، توسّط يك شخص مسلمان، به طور متعارف غسل داده شود.
دفن بچه اي که صورتش به پشت است
سؤال:بچّه‌اي متولّد شده كه صورتش كاملاً به طرف پشت است، كيفيّت دفن او چگونه است؟
جواب: در دفن بايد مراعات بدن بشود نه صورت.
از بين بردن بدن ميت
سؤال:آيا از بين بردن بدن ميّت به وسيله پودر و اسيد جايز است يا نه؟
جواب: جايز نيست گرچه اولياء او راضي باشند.
اموات زير آوار مانده
سؤال:احتراماً مستدعي است مرقوم فرماييد چنانچه زلزله‌اي ويرانگر رخ دهد، در ارتباط با دفن قربانيان اين گونه حوادث و مسائلي كه ذيلاً مطرح مي‌گردد چگونه بايد عمل نمود؟
1) جنازه هايي كه در زلزله از زير آوار خارج مي‌شود، آيا هر كدام را جداگانه بايد غسل داد و كفن و دفن نمود؟
2) اگر ولي‌ّ ميّت براي اجازه دادن، حضور نداشته باشد يا دسترسي به او امكان نداشته باشد يا اين كه ميّت ولي‌ّ نداشته باشد، مؤمنين چه وظيفه‌اي دارند؟
3) چنانچه آب براي غسل دادن، نباشد وظيفه چيست؟ و اگر سدر و كافور نباشد، چگونه بايد عمل كرد؟ و در صورت لزوم تيمّم، چند تيمّم لازم است؟
4) اگر اموات زياد باشند و امكان غسل دادن و كفن كردن، به خاطر ضيق وقت، نباشد، چه وظيفه‌اي داريم؟
5) در صورت نبودن زن براي غسل دادن جنازه زن، وظيفه چيست؟
6) اگر عضوي از بدن پيدا شود و معلوم نباشد متعلّق به جنازه مرد است يا جنازه زن، در اين صورت چه بايد كرد؟
7) اگر تطهير بدن ميّت مشكل باشد و پس از تطهير، مجدّداً از بدن خون خارج شود، چه وظيفه‌اي داريم؟ و اگر خون بند نيايد چه بايدئ كرد؟
8) جسدي را پس از چند روز پيدا كرده‌اند و متعفّن شده، به طوري كه غسل دادن آن موجب اذيت غسل دهنده يا مستلزم متلاشي شدن جسد است، در اين صورت وظيفه مؤمنين چيست؟
9) در مواردي كه بايد ميّت را تيمّم بدهند، اگر مواضع تيمّم از بين رفته باشد، وظيفه چيست؟
10) در موردي كه تيمّم واجب است، اگر مواضع تيمّم نجس و خون آلود باشد و امكان تطهير نباشد يا نتوان از خارج شدن خون جلوگيري كرد، وظيفه مؤمنين را بيان فرماييد.
11) اگر بعد از غسل و قبل از دفن، بدن يا كفن ميّت به واسطه خون يا بول خود ميّت نجس شد، چه تكليفي داريم؟
12) اگر در اثناء غسل، خون خارج شد، آيا بايد غسل‌ها را اعاده نمود؟
13) در مواردي كه تيمّم ميّت لازم است، چگونه بايد ميّت را تيمّم داد؟
14) آيا مي‌شود بر چند ميّت، يك نماز خواند؟ چگونه؟
15) قطعاتي از بدن ميّت پيدا شده است، براي غسل و حنوط وظيفه چيست؟
جواب: 1) اگر ممكن باشد هر كدام از آنها غسل و كفن و دفن دارد.
2) اجازه ساقط مي‌شود.
3) در صورت فقدان سدر و كافور، بايد با آب خالص سه غسل داد و اگر آب نباشد، سه تيمّم بايد داد.
4) اگر ممكن است تيمّم مي‌دهند و گر نه، آنها را بدون تيمّم دفن مي‌كنند و اگر ممكن است همه آنها را كفن مي‌كنند و اگر ممكن نيست با همان لباسشان دفن مي‌كنند.
5) آنها را بدون غسل دفن مي‌كنند.
6) آن را بدون غسل دفن كنند.
7) با همان حالت نجس او را دفن كنند.
8) بايد بدون غسل و كفن او را دفن كنند.
9) تيمّم ساقط است.
10) او را بدون تيمّم دفن مي‌كنند.
11) اگر ممكن است تطهير مي‌كنند و الاّ او را دفن مي‌كنند.
12) محل را تطهير كنند كفايت مي‌كندو اگر ممكن نيست با همان نجاست دفن كنند.
13) اگر ممكن باشد با دست ميّت، و گر نه با دست ديگري نظير زنده تيمّم مي‌دهند.
14) اشكال ندارد.
15) نظير اصل بدن است اگر ممكن باشد غسل، و گر نه در پارچه مي‌گذارند و دفن مي‌كنند.
نماز ميت براي ميت شرور
سؤال:اشخاص شرور يا لاابالي يا اشخاصي كه خودكشي مي‌كنند، بعد از تكبير چهارم، گفتن «اللهم انّا لا نعلم منه الاّ خيراً» جايز است يا نه؟
جواب: به طوري كه براي عموم، نماز مي‌خوانند، بايد براي او هم نماز خوانده شود
