اوضاع و احوال اقتصاد کشور نه فقط مردم که مسئولان را نیز نگران کرده است. آقایان به فکر افتاده و دنبال راهکار مناسب برای بهبود وضعیت هستند، اما راهکارهایی مورد اشاره آنها چنگی به دل نمیزند و مورد پسند کارشناسان و فعالان اقتصادی نیست. مثلا همین چند روز قبل بود که اسحاق جهانگیری در جریان بازدید از نمایشگاه کتاب دو راهکار مورد نظر دولت را طرح کرد و خواست که کارشناسان نظر خود را بیان کنند.
به گزارش
«آزادی»، آقای معاون اول از احتمال بازگشت کوپن و پرداخت یارانه نقدی سخن گفت. وی با اشاره به اینکه «به سمت محدودیتهای بیشتری پیش میرویم» گفت که «شاید مجبور شویم در برخی کالاها به سمت سهمیهبندی و کوپنی شدن پیش برویم». همچنین به به آزادکردن اقتصاد و برداشتن قید و بندها پرداخت و گفت: «به جای اینکه کالای مورد نظر اقشار ضعیف را با سهمیه بندی تأمین کنیم اقتصاد را آزاد کنیم و یارانههای پنهان را به صورت نقد در اختیار مردم بگذاریم».
جهانگیری از از همه صاحبنظران خواست که «راجع به این دو نظریه شفاف صحبت کنند و نقد کنند؛ ما باید به زودی تصمیمی بگیریم که آینده کشور را تحت تأثیر قرار میدهد». صاحبنظران، اما هیچ یک از این دو راه مناسب نمیدانند. ابراهیم نکو، عضو کمیسیون اقتصادی در مجلس نهم یکی از این افراد است که در گفتگو با
«آزادی» گفت: «در شرایط عادی هیچ یک از این دو روش پسندیده نیست و به اقتصاد ما آسیب میزند. به نظر من این دو روش نوعی برگشت به عقب است. به خصوص بحث کوپنی شدن کالاها. باید بپذیریم که ما باید خیلی قبلترها از این مرحله عبور میکردیم و اکنون نباید به سیستمی برگردیم که میتوان آن را آسیبپذیری اقتصاد تلقی کرد.»
وی افزود: «این روشها برای کشوری که میخواهد رتبه ممتاز و اول منطقه را در افق سند چشم انداز به دست آورد، پسندیده و معقول نیست. حتی میتوان گفت که این نوعی توهین به کشور است. قرار بود کشور به کجا برسد و به کجا رسیده است؟! این روش در شرایط عادی اصلا و ابدا پذیرفته نیست، اما شاید تزریق یارانه پنهان به صورت نقدی کمی منطقیتر به نظر برسد. البته آن روش هم موجب رشد نقدینگی میشود و در نهایت به بحرانهایی که پرداخت یارانه نقدی آفرید، دامن میزند. در واقع تزریق نقدینگی در هر شرایطی بدون کنترل آثار منفی آن معنا و مفهومی ندارد.»
نماینده پیشین مجلس ادامه داد: «در شرایطی که عرضه و تقاضا همخوانی ندارند و عرضه با چالشهایی مواجه است، افزودن نقدینگی به جامعه موجب ایجاد بحران تورم و از سوی دیگر رکود شود. در نهایت آنچه که باید موجب پویایی اقتصاد و رشد و توسعه اقتصاد شود را با مانع مواجه میکند.»
نکو در پاسخ به اینکه آیا در شرایط فعلی اقتصاد که چندان عادی نیست، نمیتوان از این روشها بهره برد؟ گفت: «در شرایط فعلی که متاسفانه شرایط نگران کننده و نامطلوبی است نیز اگر با احتیاط عمل نکنیم حتما شاهد پیامدها و آثار منفی روشهای خود خواهیم بود. مثلا اگر در این وضعیت با تزریق نقدینگی به جامعه تقاضا را تقویت کنیم و عرضه همچنان با مشکلاتی مواجه باشد، باز هم با تورم و مشکلات معیشتی بیشتر مواجه خواهیم بود. در چنین شرایطی نباید یارانههای پنهان را به صورت نقدینگی به جامعه تزریق کرد. به نظر من این گزینه در شرایط فعلی باید کاملا مردود اعلام شود، زیرا در زمینه عرضه با چالشهای جدی مواجه هستیم. اگر عرضه با چالش مواجه نبود شاید میشد تا حدودی با این روش بین عرضه و تقاضا ارتباط ایجاد و تولید را تشویق کرد. اما این زمینه در فضای کنونی مهیا نیست.»
این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه «کوپنی کردن برخی کالاها را توصیه نمیکنم، اما در شرایط پیش آمده شاید بتوان با احتیاط عمل کرد و برای عرضه برخی کالاهای معدودی که نمیشود از سفره مردم حذف شود، از این روشن استفاده کرد.» گفت: «دقت داشته باشید که همین هم در طولانی مدت موجب بدنامی اقتصاد میشود. انتظاراتی که در اسناد بالادستی نظام و برنامههای مهم اقتصادی وجود دارد با این روشها برآورده نخواهد شد.»
وی خاطرنشان کرد: «نکتهای که سیاستمداران و هم اقتصاددانان باید به آن توجه داشته باشند، علائم و نشانههایی از بدتر شدن بحرانهای اقتصادی است. اگر الان برای این نشانهها راه درمانی یافت نشود حتما موجب مشکلات گستردهتری خواهد بود. به نظر ما عبور از این شرایط نیازمند ایجاد اصلاحاتی در تیم اقتصادی دولت است. افراد تنبلی در تیم اقتصادی دولت هستند که به درد این تیم نمیخورند لذا رئیس جمهور باید اقدام فوری کرده و از افرادی استفاده کند که میتوانند در شرایط خاص تصمیمات خاص بگیرند. همچنین بایداز نظرات صاحب نظران، نخبگان و دانشگاهیان بهره گیرد.»