سیاست چماق و هویچ بر سر ایران. این روز‌ها پیام‌های مختلف و به شدت متضادی از سوی ایالات متحده به ایران مخابره می‌شود؛ روزی دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا صحبت از گفت: وگو با ایران بدون هیچ گونه پیش شرطی سخن می‌گوید و روزی دیگر، مشاور امنیت ملی و وزیر امور خارجه اش، تحولات منطقه‌ای اخیر در منطقه را به گردن ایران می‌اندازند.
به گزارش «تابناک» به نقل از روزنامه همدلی از یک سو، آمریکایی‌ها پسغام پس از پیغام برای ایران ارسال می‌کنند و با فرستادن میانجی، می‌خواهند تهران را برای انجام گفت: وگو با کاخ سفید ترغیب کنند و از سوی دیگر، آمریکایی‌ها همچنان در حال پیگیری سیاست فشار حداکثری هستند. در خصوص سیاست‌های آمریکا گفت: وگویی با نادر انتصار، استاد ایرانی علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه آلابامای جنوبی آمریکا داشته‌ایم که مشروح آن در ادامه می‌آید.
پس از انفجار چند نفتکش در نزدیکی بندر الفجیره امارات، واشنگتن، ریاض و ابوظبی کوشیدند این اتفاق را به گردن ایران بیاندازند. آیا جامعه جهانی می‌پذیرد که این اتفاقات از سوی ایران صورت گرفته است؟
تاکنون آمریکا موفق به قانع کردن جامعه جهانی در این مورد نشده است. دلیل این مسئله هم آن است که مدرکی قابل قبول به کشوری نشان نداده است و فقط به شعار بازی بسنده کرده است.
جان بولتون از احتمال بررسی موضوع بندر الفجیره در شورای امنیت سازمان ملل خبر داده است. آیا امکان دستیابی به موفقیت و ایجاد اجماع علیه ایران وجود دارد؟
جان بولتون یکی از منفورترین و بی اعتبارترین سیاستمداران آمریکا است. او تاکنون نه تنها در مورد ایران بلکه در هیچ مورد دیگر کشور‌ها نتوانسته به موفقیت و ایجاد اجماع به نفع آمریکا دست یابد. اگر جان بولتون به شورای امنیت سازمان ملل برود، بهترین کاری که می‌تواند بکند این است که یک دلقک بازی مثل آنچه نتانیاهو یا نیکی هیلی سفیر و نماینده سابق آمریکا در سازمان ملل انجام داد، به نمایش بگذارد. در این مورد به جز چند کشور معلوم الحال هچ کشور دیگری به دام آمریکا نیفتاد. البته این را باید تذکر بدهم که ایران باید با آمادگی تمام و با مدارک کامل در مقابل بولتون بایستد نه اینکه کوتاه بیاید و جواب‌های محکمی در رد اتهامات بولتون ندهد. دیپلماسی قوی در این صحنه سیاسی برای ایران بسیار مهم خواهد بود.
مایک پمپئو در سفر اخیر خود به اروپا خواستار افزایش فشار‌ها به ایران از جانب اروپایی‌ها شده است. آیا آمریکا می‌توانند اروپایی‌ها را در ایجاد فشار سیاسی به ایران با خود همراه کند؟
من فکر می‌کنم که اروپا همین روشی را که تاکنون پیش گرفته، ادامه دهد یعنی سیاست یک بام و دو هوای خود را بازی کند. اروپا مایل نیست که به دام دارودسته ترامپ، پمپئو و بولتون بیافتد و کاملاً تسلیم این جماعت شود، ولی اروپا این را هم می‌داند که قدرت بازدارندگی محدودی در مقابل فشار سیاسی آمریکا دارد و نقش اصلی او دنباله روی از سیاست‌های جهانی آمریکا است.
ایجاد فشار‌های سیاسی غیر برجامی چه تأثیری می‌تواند در کنش‌های آتی ایران نسبت به مسائل منطقه‌ای و برجامی داشته باشد؟
متأسفانه طرف‌های مقابل به خصوص آمریکا، کنش‌های احتمالی ایران نسبت به مسائل منطقه‌ای و برجامی را تاکنون جدی نگرفته‌اند و به این باور هستند که ایران در موقعیتی نیست که بتواند عکس الملی دندان شکن به فشار‌های برجامی یا غیر برجامی انجام دهد و به همین خاطر، دست به اقداماتی علیه می‌زنند. همین خاطر، لازم است ایران ضمن حفظ آرامش خود و عدم دست به اقداماتی که می‌توانند منجر به پرونده سازی اش شود، نشان دهد که صبر و خویشتنداری اش همیشگی نیست و از توان لازم برای رویارویی با طرف‌های مقابل برخودار است.
برخی گمانه زنی‌ها حاکی از تلاش ایالات متحده برای ترغیب به مذاکره تهران با آمریکا از طریق واسطه‌گری اروپایی‌هاست. آیا اروپا می‌تواند موجب ترغیب تهران برای گفتگو با واشنگتن شود؟
گفتگو برای گفتگو بدون برنامه ریزی دقیق وقت تلف کنی است. تا کنون آمریکا به جز یکی، دو حرف‌های لپی ترامپ هچ عمل دیگری را انجام نداده است که نشان دهد مایل به مذاکره جدی با ایران است. در این شرایط اروپایی‌ها در موقعیتی نیستند که نقش واسطه‌گری بی طرفانه‌ای را میان آمریکا و ایران بازی کنند.
در روز‌های آینده نخست‌وزیر ژاپن به تهران سفر می‌کند. یکی از مسائل مورد گفتگو در این سفر تلاش توکیو برای ایجاد گفتگو میان تهران و واشنگتن است. هدف ژاپنی‌ها از این تلاش چیست؟
ترامپ در سفر اخیرش به ژاپن گویا از آن کشور خواسته است که برای ایجاد گفتگو میان تهران و واشنگتن اقداماتی انجام دهد. ژاپن نیز با توجه به روابط نزدیکش به آمریکا و تمایل دولت کنونی آن کشور در تقویت روابط واشنگتن و توکیو به این درخواست ترامپ جواب مثبت داده است، ولی من نمی‌توانم دورنمای چندان مثبتی در این مورد ببینم. ژاپن نیز در عمل مانند اروپا دنباله رو سیاست‌های آمریکا در مورد ایران بوده است و بهترین امیدی که به ژاپنی‌ها می‌توان داشت این است که آن‌ها پیام‌های را بین واشنگتن و تهران رد و بدل کنند که البته کشور‌های دیگری هم هستند که این نقش را می‌توانند بازی کنند و در گذشته هم کرده‌اند.
با توجه به مناسبات دوستانه ژاپن هم با آمریکا و هم ایران، آیا ژاپنی‌ها قادر به کاهش تنش و ایجاد گفتگو میان تیران و آمریکا هستند؟
گرچه ژاپن روابطی دوستانه با ایران داشته است، روابط توکیو و واشنگتن هم از نظر اقتصادی و هم از نظر سیاسی قابل مقایسه با روابط تهران و توکیو نیستند. همانگونه که گفتم بهترین امیدی که در این مورد می‌توان داشت این است که ژاپن پیغام‌هایی بین ایران و آمریکا رد و بدل کند. به طور کلی قدرت مانور سیاسی ژاپن به عنوان واسطه بین تهران و واشنگتن محدود است.
ترامپ در پی گفتگو با ایران، چه اهدافی را دنبال می‌کند؟ این اهداف تا چه اندازه متفاوت با اهداف افرادی، چون بولتون و پمپئو است؟
هدف ترامپ تسلیم ایران به خواسته‌های آمریکا است. برای ترامپ معنی گفت: وگو و مذاکره یعنی تسلیم به آنچه او می‌خواهد. این همان هدفی است که بولتون و پمپئو دارند. اینکه برخی چه در ایران و چه در خارج ایران می‌گویند که ترامپ با بولتون و پمپئو در مورد ایران اختلاف نظر دارد حرفی درست نیست. ترامپ در دوران ریاست جمهوری خود بار‌ها نشان داده است که اگر تضادی بین او و یکی از افراد کابینه‌اش وجود داشته باشد او وزیر کابینه‌اش را به راحتی اخراج می‌کند یا مجبور می‌کند که استعفا بدهد؛ لذا اگر اختلافی بین استراتژی ترامپ از یک طرف و استراتژی بولتون و پمپئو از طرف دیگر در مورد ایران وجود داشت ترامپ این دو نفر را تا کنون کنار گذشته بود. تا زمانی که این دو نفر و همپیمانان آن‌ها در عربستان و اسرائیل سرنخ را در دست دارند امیدی که ترامپ مایل به بهبود رابطه ایران و آمریکا دارد را باید کنار گذاشت.
همش بازی است تا ما هیچ منافعه ای نداشته باشیم مثل هیمشه بدبخت باشیم