وزیر نیرو که بعد از فروکش کردن سطح آب جمع شده پشت سدهای چند استان، کمتر در بطن اخبار حضور داشت، طی ساعات اخیر با اظهارنظری به صدر اخبار رفت؛ اظهارنظری که احتمالا حاشیههای ناشی از آن به زودی گریبان وزیر را رها نخواهد کرد.
به گزارش «تابناک»، اگر از جمله علاقمندان شبکههای اجتماعی و پیگیری کننده اخبار ریز و درشتی باشید که در کانالهای تلگرامی یا توییتر یا حتی اینستاگرام و دیگر شبکههای اجتماعی منتشر میشود، بعید است توصیه وزیر نیرو به تاسی به چینیها در کم خوری به چشمتان نخورده باشد!
مطالبی که در آن به نقل از رضا اردکانیان، ایرانیان بد عادت شده اند و روزی چند وعده غذا میخورند و آمریکاییها و دیگر دشمنان با اطلاع از این عادت بد است که تحریمها را تشدید کرده و به دنبال نتیجه گرفتن از این دست اقداماتشان هستند! عادتی که باید تغییر کند و به مانند عادت غذاخوردن چینیها شود که روزی یک وعده غذا میخورند؟!
این جملات به قدری عجیب و غریب هستند که احتمالا هر مخاطبی در مواجهه اول باور نمیکند از زبان وزیر جاری شده باشند، اما ظاهرا قواعد دنیای مجازی چیز دیگریست؛ قواعدی نانوشته که بر اساس آن، وزیر حرفی را زده که بازتاب وسیعی در شبکههای اجتماعی داشته و نکوهشها و سرزنشها و حتی واکنشهای تندی را به دنبال داشته است.
اگر در خصوص این قواعد تردید دارید، بهتر است ابتدا اصل سخنان وزیر را که در گفتگو با خبرگزاری ایلنا بوده، مرور کنید؛ مرور قسمتهای شائبه برانگیز این گفتگو که تعبیر برخی کاربران فضای مجازی از آن، بالاتر آمد:
«اردکانیان با اشاره به افزایش تعرفه آب و برق از ابتدای اردیبهشت سال جاری گفت: تعرفهها ۷ درصد افزایش یافته که کمتر از نرخ تورم است. به این ترتیب که به افرادی که الگوی مصرف را رعایت میکنند افزایش ۷ درصدی، به کسانی که زیر الگو مصرف میکنند یک پاداش (اشانتیون) داده میشود... این افزایش نرخ آب بها و قبض برق برای پرمصرفها به این خاطر است که اگر به آنها فشار وارد شد، مصرف را کم کنند. البته تعداد این مشترکین کم است... .
ما میخواهیم در استانهای گرمسیر هم شرایطی مثل اسکاندیناوی یا قطب شمال داشته باشیم یعنی چند تا کولر گازی روشن باشد، در حالی که دمای آسایش ۲۴ درجه است بعضا داخل ساختمانها درجه حرارت روی ۱۶ یا ۱۷ است. این الگو یعنی وضع مصرف در کشور خراب است... علت اینکه تحریم شدیم همین بد عادتی در مصرف است، تحریم کنندگان فهمیدهاند نقطه ضعف ما «مصرف» است. ما جامعهای مصرفی هستیم؛ چرا چین اینگونه تحریم نمیشود؟ چون با یک وعده غذا هم رفع گرسنگی میکنند.
۴۰ سال فرصت داشتهایم خودمان را از شیر نفت جدا کنیم و نکردیم، آنها نقطه ضعف ما را فهمیدهاند و دائم از همان ناحیه فشار وارد میکنند. چون بیشتر از متوسط کشورهای صنعتی و توسعه یافته غذا میخوریم، بیشتر میپوشیم و سرانه مسکونی بالاتری داریم، در مقابل احساس رضایتمندی و خوشبختیمان هم یک صدم است، باید چارچوبهای ذهنی را اصلاح کنیم.»
ناگفته پیداست که تکیه وزیر در گفت و گویش با این خبرگزاری، بر الگوی نامناسب مصرف در کشورمان و ضرورت اصلاح آن است. تکیه بر این گزاره که جامعه مان مصرف گرا شده و این مصرف گرایی عاملی است که در مواقع سختی و دشواری مانند تحریم ها، مشکلات در ابعاد بزرگتر خودنمایی میکنند و نارضایتی افزایش چشمگیری نشان میدهد. نکات مهمی که البته اردکانیان نخستین گوینده و یادآوری کننده شان نیست و به کرات بازگو شدهاند.
اشکالی بزرگ که البته بسیاری مان -با شدت و ضعف- به آن واقف و حتی معترفیم و میدانیم که در صورت رفع آن، هم زندگی راحت تری خواهیم داشت و هم رضایتمندی بیشتری نصیب مان خواهد شد. امری که در آموزههای دینی و فرهنگی مان نیز مورد تاکید قرار گرفته و پرهیز از اسراف و تبذیر یا اندازه نگه داشتن یا مردم دار بودن و قناعت پیشه کردن و امثال اینها، همه توصیههایی در راستای پایبندی به آن و منتفع شدن از منافع آن هستند.
نگاهی که در سالهای اخیر، از منظر محیط زیستی نیز مورد تاکید قرار گرفته و بارها شنیده ایم که دور شدن از مصرف گرایی در مصرف آب نیز تاثیرگذار خواهد بود و در نتیجه، ضرورتی غیرقابل انکار برای عبور از شرایط خشکسالی شدید حاکم بر کشورمان است. رویکردی که برخی در بسط آن به ضرورت حذف سبزه از هفت سین نوروزی و بازگشت به آیینهای باستانی در امثال چهارشنبه سوری و پرهیز از خرید ترقهها و فشفشههای وارداتی هم رسیده اند.
پس با این حساب، چرا سخنان وزیر نیرو اینقدر عجیب جلوه کرده است؟ مگر نه آنکه وی مصرف گرایی را نکوهش کرده و تاکید کرده که نیازمند اصلاح الگوی مصرف هستیم؟ گزارههایی که مورد وثوق بسیاری مان هست و از آن فراتر، میدانیم که راه برون رفتمان از مشکلات اقتصادی، پرهیز از مصرف گرایی و روی آوردن به صرفه جویی است؛ الگویی که اگر به آن عمل هم نکنیم، مفید بودنش را زیر سوال نمیبریم.
اینجاست که دیگر گزارههای مطرح شده در سخنان وزیر خودنمایی میکند. تاکید وی بر این نکته که عامل تحریم کشورمان، اطلاع دشمن از مصرف گرایی مان است یا آنچه چین را از تحریم مصون داشته، الگوی صحیح مصرف آنهاست و تاب آوری شان با خوردن یک وعده غذا در روز و اظهارات دیگر وی در این خصوص که موجب شده تاکید وی بر آفت آفرینی مصرف گرایی و ضرورت رفع این اشکال مهم، به حاشیه برود.
ایرادی که به سخنان وزیر وارد است و دلیل حاشیههای شکل گرفته پیرامون گفت و گوی وی با یک خبرگزاری. حاشیههایی که بعید است به این زودیها گریبان وی را رها کند و احتمالا وی را مجبور به توضیحات تکمیلی متعدد و حتی عذرخواهی خواهد کرد؛ عذرخواهی بابت اشتباهاتی که در مثال زدن داشته، نه مذمت مصرف گرایی و تاکید بر رفع این اشکال بزرگ و فراگیر. عذرخواهی بابت دیکتهای که «همه» در آن غلط نوشته شده، اما نمره ۱۹ را برای وی به ارمغان آورده است.*
*اشاره به چیستانی معروف که میپرسد چگونه حسنی در املا همه را غلط نوشت، اما ۱۹ شد؟؛ چیستانی که تاکید دارد حسنی تنها لغت «همه» را اشتباه نوشته بود!