گزینه‌های ترامپ و بن سلمان برای پاسخ به حملات علیه تأسیسات آرامکو! / تهدید ترامپ برای حمله به ایران

خبرها، تحلیل‌ها و واکنش‌ها به حملات پهپادی روز شنبه به تأسیسات نفتی عربستان سعودی، در حالی همچنان ادامه دارد که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا ضمن رد درخواست برای مذاکره با ایران، عنوان کرده که آماده اقدام نظامی علیه عامل حمله به تأسیسات نفتی عربستان است.

به گزارش «تابناک»؛ در همین رابطه، واکنش آمریکایی ها توجهات زیادی را به خود جلب کرده است، به گونه ای که ترامپ در حساب توییترش مدعی شد، ما مقصر این حملات را می شناسیم، ولی آمریکا منتظر است تا از پادشاهی سعودی بشنود که به نظر آنها چه کسی این حمله را انجام داده و اینکه چگونه باید جلو برویم.

رئیس جمهوری آمریکا در توئیتی که روز یکشنبه منتشر کرد، درباره این حمله نوشت: «دلایلی هست که از طریق آن ما می‌دانیم چه کسی پشت آن [حمله] بوده، ما بسته به تأیید موضوع آماده اقدام نظامی هستیم، اما منتظریم از خود کشور پادشاهی سعودی بشنویم که به باور آنها چه کسی عامل این حمله بوده و ما تحت چه شرایطی اقدام خواهیم کرد.»

رئیس جمهوری آمریکا در اقدام دیگری برای تأمین نفت مورد نیاز کشورش پس از حمله پهپادی به عربستان، اجازه داد تا از بخشی از ذخیره‌های استراتژیک نفتی در این کشور استفاده شود. ترامپ در این توییت نامی از ایران نبرده است، اما مقام‌های آمریکا از آغاز اعلام حمله حوثی‌های یمن به تأسیسات نفتی عربستان، انگشت اتهام را به سوی ایران نشانه رفتند. دولت واشنگتن با متهم ساختن ایران به حمایت از شیعیان حوثی، دست تهران را در پشت حملات مکرر این گروه یمنی به خاک عربستان می‌بیند.

در مقابل، سناتور و نامزد انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، به ترامپ برای آغاز جنگ فاجعه بار دیگر در خاورمیانه هشدار داد و گفت، تنها به گفته دیکتاتوری سعودی نمی توانید جنگ دیگری را آغاز کنید.

برنی سندرز شامگاه یکشنبه در واکنش به توئیت ماجراجویانه دونالد، ترامپ رئیس جمهوری آمریکا، نوشت: آقای ترامپ، قانون اساسی ایالات متحده کاملا روشن است. تنها کنگره، نه رئیس جمهوری، می تواند اعلام جنگ کند.

وی تصریح کرد: کنگره به تو اجازه نخواهد داد تا جنگ فاجعه بار دیگری را در خاورمیانه تنها به این دلیل که دیکتاتوری وحشی سعودی به تو گفته است، آغاز کنی.

دونالد ترامپ پس از آنکه نیروهای یمنی، پالایشگاه نفتی آرامکو را آماج قرار دادند، ابتدا مجوز عرضه نفت از ذخایر استراتژیک آمریکا را صادر کند تا به گفته او بتواند قیمت این محصول را تحت کنترل درآورد.

در یادداشت توئیتری دیگری، پیشنهاد مذاکره بدون پیش شرط با مقامات جمهوری اسلامی ایران را خبر جعلی خواند و منکر آن شد.

رئیس جمهوری آمریکا که سیاست های کشورش را در جملات توئیتری تعیین می کند، یادداشت بعدی خود را با لحن خوشایند رژیم سعودی طراحی کرد و مدعی شد که آماده حمله نظامی است؛ اما منتظر است تا سعودی ها، تأیید کنند که این حمله کار چه کسی بوده است.

پیشتر مسئولان ارشد دولت آمریکا ادعا کرده بودند که تصاویر ماهواره ای دامنه حملات پهپادها به تأسیسات نفتی عربستان سعودی نشان می دهد، پهبادها از جهت غرب و شمال غربی به سمت عربستان حمله کرده اند؛ یعنی جایی که ایران و عراق وجود دارند نه جنوب و سمت یمن.

به نقل از رویترز، مقامات آمریکا با استناد به این تصاویر ماهواره ای، بار دیگر ایران را محکوم کردند و مدعی شدند، مدارک دیگری دارند که در روزهای آینده فاش می کنند که بر اساس آنها ادعای حوثی ها در انجام این حملات صحت ندارد.

آنها در این اتهام عنوان کردند، شکی نیست ایران مسئول این حملات است و هیچ فراری از آن وجود ندارد و همه شواهد نشان دهنده نقش ایران است.

بنا بر این گزارش، یک مقام مسئول آمریکایی که خواست نامش فاش نشود، گفت: با توجه به جهت حملات، فقط دو گزینه وجود دارد که ما هر دو را بررسی می کنیم.

گزینه های پیش روی بن سلمان از نگاه بلومبرگ

بلومبرگ در یک گزارش تشریحی گزینه های پیش روی بن سلمان، پس از حمله حوثی ها به ذخایر نفتی عربستان سعودی را بررسی می کند.

به گزارش بلومبرگ، حملات نظامی شدیدتر در یمن، حملات سایبری و عملیات پنهانی، مذاکرات صلح و درگیری نظامی علنی از جمله این گزینه هاست.

۱- حملات نظامی شدیدتر در یمن

افزایش حملات در یمن اولین گزینه احتمالی پیش روی بن سلمان است. عربستان سعودی هنوز اتهامی علیه کسی مطرح نکرده، ولی ساعاتی پس از این حملات، جنگنده های سعودی، مواضع شبه نظامیان حوثی را در استان های شمالی یمن، سعدا و الجوف، بمباران کردند. عربستان سعودی از سال ۲۰۱۵ درگیر جنگ ویرانگری در یمن بوده است که این حملات تاکنون بیشتر هوایی بوده است.

امیلی هاوتورن تحلیلگر مسائل خاورمیانه در این باره معتقد است، اگر حوثی ها مسئول این حملات باشند، اکنون کار سعودی ها سخت تر می شود، چون مجبورند هواپیماهای بدون سرنشین و موشک های حوثی ها را هدف قرار دهند و حملات خود را تشدید کنند، در صورتی که استراتژی آنها کاهش این حملات بود.

۲. حملات سایبری و عملیات پنهانی

راین بول، تحلیلگر مسائل خاورمیانه در این باره می گوید: عملیات پنهانی و جنگ سایبری محتمل ترین پاسخ سعودی ها در کوتاه مدت خواهد بود. به گفته وی، به دلیل محدود بودن سلاح های سایبری عربستان، احتمالاً این تغییر زمین بازی طولانی نخواهد بود.

فواز گرجس، استاد سیاست خاورمیانه هم در این باره مدعی است: مدت هاست که آمریکا و عربستان سعودی به طور جدی سعی دارند برنامه های امنیتی، اطلاعاتی و موشکی ایران را تضعیف کنند، ولی هیچ گونه نشانه ای از موفقیت این تاکتیک ها در کاهش توانایی های جمهوری اسلامی، یافت نشده است.

بنا بر این گزارش، ممکن است عربستان سعودی فناوری ضد هواپیماهای بدون سرنشین اسرائیلی مانند رافون را در تأسیسات نفتی و زیرساخت های حساس خود مستقر کند. هرچند این دو کشور ظاهرا روابط دوستانه ای ندارند، برای رویارویی با ایران و تلاش برای گسترش نفوذ در خاورمیانه، سعی می کنند از نظر نظامی به هم نزدیک شوند.

درگیری نظامی علنی

رایان بول با اشاره به اختلافات علنی میان عربستان سعودی و ایران، این اقدامات را مقدمه ای برای رویارویی کشورهای منطقه دانست و ادعا کرد: حتی یک سناتور جمهوریخواه، لیندسی گراهام موضوع حمله به پالایشگاه های نفتی ایران را مطرح کرده است؛ هرچند هنوز معلوم نیست، آیا ترامپ این گزینه را علیرغم احتمال راه افتادن جنگی با ابعاد بیشتر در خاورمیانه، بررسی می کند یا خیر! هر چند بول معتقد است، ایالات متحده، شریک اصلی ائتلاف منطقه ای عربستان سعودی، به احتمال زیاد به چنین واکنشی تن نمی دهد و پادشاهی عربستان را هم از چنین اقدامی منصرف خواهد کرد.

در همین حال، روزنامه آمریکایی «واشنگتن پست» از دیدار «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا و «مارک اسپر» وزیر دفاع این کشور برای بحث پیرامون حادثه آرامکو خبر داد. این رسانه همچنین مدعی شد دولت ترامپ به دنبال پاسخ نظامی جدی در واکنش به این قضیه است، حال آنکه برخی از مقامات پنتاگون دولت را به خویشتنداری ترغیب می‌کنند. این بدان معناست که ایالات متحده آمریکا به دنبال ترغیب عربستان سعودی و تهییج آن به اتخاذ تصمیمات حماقت‌بار علیه طرف های منطقه ای از جمله جمهوری اسلامی ایران است.

اتهام زنی های غیر مستند و بی پایه مقامات ارشد ایالات متحده آمریکا به ایران در مسأله حمله به تأسیسات نفتی عربستان سعودی، خود به تنهایی مؤید این مدعاست؛ اتهاماتی که «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا بدون ارائه هیچ گونه سند و مدرکی آنها را مطرح کرده است؛ بنابراین، واضح به نظر می رسد که آمریکایی ها به دنبال تحمیل هزینه نظامی و سیاسیِ اهداف ضد ایرانیِ خود به عربستان سعودی هستند.

این تلاش های واشنگتن برای وارد کردن عربستان به فاز تقابل مستقیم با ایران در حالی است که عربستان سعودی پس از نزدیک به پنج سال نبرد با گروه های مقاومت یمن متحمل شکست های فراوانی شده و ضعف مفرط آن در حوزه های امنیتی و پدافندی آن دیگر بر هیچکس پوشیده نیست. از همین روی، خودِ مقامات سعودی نیز مایل به تقابل مستقیم با جمهوری اسلامی ایران به عنوان قدرت نظامی اول در منطقه نیستند و در نتیجه، تلاش های ترامپ نیز به نتیجه نخواهد رسید.

در حقیقت این اعلام آمادگی پس از تحقیرهای قبلی ملک سلمان توسط ترامپ بشکلی مکرر و توصیف حکومت سعودی به "حکومتی دوهفته ای" از سوی ترامپ نشان می دهد رئیس جمهور امریکا بیش از آنکه نگران حکومت سلمانی و آینده بن سلمان و ثبات و امنیت سعودی باشد نگران منافعی است که در سایه تزلزل در سعودی از کف خواهد داد.

دیگر نگرانی ترامپ در خصوص عربستان متوجه وعده های بن سلمان به ترامپ مبنی بر تامین نفت در بازار جهانی در صورت حذف ایران از این بازار است. بدیهی است به فرض محال و در شرایط حذف نفت ایران از یک سو و لطمه دیدن بازار نفت جهانی در شرایط کم رنگی حضور ونزوئلا و لیبی همه امید ترامپ به سعودی جهت جبران این بازار و البته فرار از خشم عمومی جهانیان در صورت بروز آشفتگی در این بازار خواهد بود.

در ماجرای حمله سوم و اخیر هوایی انصارالله به آرامکو هرچند ترامپ کوشید تا عاقلانه تر عمل کند و زبانش را پشت عقلش قرار دهد و رسما ایران را متهم نکند؛ اما پامپئو این نقیصه را جبران کرد و حملات موفق و اثرگذار انصارالله را به ایران منتسب کرد، این اعلام موضع در کنار دلجویی ترامپ از بن سلمان و در شرایطی که با رفتن جان بولتن در واقع یکی از پایه های اساسی "تیم ب" شکسته و ناکارآمد شده، بدان معناست که کاخ سفید همچنان درصدد است تا از "وادادگی" دیگر پایه های باقی مانده این مربع جلوگیری کند.

بدیهی است در این راه همه تلاش ها همچنان متوجه گونه ای "اجماع سازی" علیه ایران است و به همین خاطر است که پمپئو در صحبت های اخیرش نسبت به تهدیدات ایران درخصوص بازار بین المللی انرژی هشدار داده و تلاشش برای ایجاد اجماعی جهانی علیه ایران را مضاعف کرده است.

حملات مستقیم به آرامکو به عنوان قلب تپنده اقتصاد عربستان سعودی و ستون فقرات چشم انداز 2030 ولیعهد جوان، بن بستی استراتژیک به شمار می‌رود که تنها راه خروج از آن، مذاکره مستقیم با مقاومت یمن و به رسمیت شناختن آن است؛ امری که در حقیقت معنایی ندارد، جز فروپاشی پدیده‌ای به نام توفان قاطعیت (عملیات نظامی عربستان سعودی علیه جنبش انصارالله که قرار بود ظرف چند ماه تمام اهداف خود را محقق کند). به یاد داشته باشیم این عملیات نظامی در کنار چشم انداز توسعه 2030 و مبارزه با فساد، یکی از سه ضلع مثلثی به حساب می‌آید که تصویر امیر محمد بن‌سلمان برای جامعه سعودی و جهان را ساخته بود؛ مثلثی که بیش از هر زمان دیگری در معرض خطر نابودی قرار گرفته است.