پیش از آنکه درباره این سخنان عجیب توضیحی دهیم، بهتر است یادآوری کنیم که منظور رئیس جمهور، میزان کالری متوسطی است که ایرانیان در هر روز دریافت میکنند. با این توضیح که کالری، واحدی از انرژی است که اگر گرمایی باشد، میتواند یک گرم آب را در فشار هوای یک اتمسفر، یک درجه سانتیگراد (سلسیوس) بالا ببرد.
البته کالری واحد نسبتا منسوخی در فیزیک است و چندین دهه است، جایش را به «ژول» داده، ولی در برخی مباحث و حوزهها مانند پزشکی هنوز کاربرد دارد و به طور ویژه، در مبحث مهم این روزهای بشر یعنی میزان توده بدنی ـ که بر اساس آن چاقی یا لاغری و تناسب تعریف میشوند ـ بسیار پرکاربرد است؛ به این معنا که برای فرار از لاغری و چاقی، باید کالری مصرفی تان را افزایش یا کاهش دهید.
با این مقدمات، میتوان به نمودارهایی اشاره کرد که بر اساس برخی شاخصها مانند سن یا جنسیت یا شاخص توده بدنی، میزان فعالیت روزانه و...، تعیین میکند که کالری مصرفی مورد نیاز هر فرد چقدر باید باشد تا از لاغری و چاقی و آسیبهای آن در امان بماند و سلامتی اش آسیب نبیند. نمودارهایی که نشان میدهند هر فرد از چه میزان کالری کمتر در روز دریافت کند، به سوءتغذیه مبتلا خواهد شد.
نکته مهم دیگر در این خصوص، اشاره به عوامل مؤثر در سوءتغذیه است که کالری دریافتی، یکی از مواردی است که در آن نقش ایفا میکند و جز آن، میزان مواد مغذی مورد نیاز هر فرد و برخی عوامل دیگر هم نقش دارند؛ به این معنا که شاید فردی کالری مورد نیاز در روز را دریافت کند، اما به سوءتغذیه مبتلا باشد.
با یادآوری همه این موارد، بد نیست اشاره کنیم بر اساس یکی از آمارهایی که وزارت بهداشت کشورمان در سالهای گذشته منتشر کرده (و از قضا از زبان سخنگوی وقت وزارت بهداشت روی خروجی پایگاه اطلاع رسانی دولت هم در دسترس است)، متوسط میزان کالری مطلوب برای زنان، ۲۰۰۰ کیلوکالری و برای مردان، ۲۳۰۰ کیلوکالری در روز است!
به تعبیر بهتر، با تعریف رئیس جمهور کشورمان، دست کم در زمان قبل از انقلاب، زنان ایرانی کالری موردنیاز در هر روز را دریافت میکرده اند و به مردان ۲۰۰ کیلوکالری کمتر از میزان مورد نیاز در روز، کالری میرسید. ۲۰۰ کیلوکالری یعنی معادل دو لیوان نوشابه سیاه یا صد گرم برگه زردآلو یا ۴۰ گرم پسته یا حتی ۸۰ گرم آلوی خشک شده.
نکته عجیبتر اینکه بر اساس آمار مورد اشاره از وزارت بهداشت، ایرانیان ۴۰ درصد بیشتر از میزان متوسط مورد نیاز و مطلوب در روز، یعنی بالغ بر ۳۰۰۰ کیلو کالری در روز دریافت میکنند و این موضوع موجب شده که چاقی و اضافه وزن، عاملی تهدید کننده برای سلامت ایرانیان باشد. عاملی که البته سلامت بخشی از ایرانیان را تهدید میکند و هیچ کسی با اتکا به آن آمار نتیجه نگرفته که سوءتغذیه ریشه کن شده است!
اشتباهی که رئیس جمهور کشورمان مرتکب شد تا نشان دهد از مباحث مربوط به ریاضیات، اطلاعات زیادی در خاطرش نمانده، که اگر مانده بود، با اتکا به یک آمار میانگین (ولو ۱۰۰ درصد درست باشد) به چنین نتیجه گیری نمیرسید و سوءتغذیه برخی هموطنانمان در مناطق محروم را انکار نمیکرد. امثال مادران و کودکانی که چندین سال است مجموعههای مختلف در تلاشند با تدابیری مانند توزیع ارزاق حمایتی، از سوءتغذیه نجاتشان دهند.
همان سوءتغذیهای که دانشمندان تأکید دارند اگر فردی در هزار روز نخست زندگی اش در معرضش قرار داشته باشد، برخی آثار سوء ناشی از آن تا ابد گریبانگیرش خواهد بود و رهایی از آنها برایش غیرممکن است؛ موضوعی بسیار مهم که موجب شده برخی کمپینها برای مقابله با سوءتغذیه در کشورمان شکل گیرد و دولت هم جسته و گریخته با آنها همسو و همگام شود؛ ظاهرا دولت منهای رئیس جمهور!