ویروس کرونا و تزلزل در بنیان‌های انسجام اتحادیه اروپا

بیماری همه‌گیر کرونا تاکنون جان هزاران تن را گرفته و باعث رکود جهانی شده، اما زخم‌های عمیقی را نیز بین اعضای اتحادیه اروپا باز کرده است.

ایتالیا، کشوری که سخت‌ترین آسیب را در بین کشور‌های اتحادیه اروپا از این ویروس دیده است، از بروکسل کمک می‌خواهد تا اقتصاد خود را پایدار نگه دارد. به طور خاص، جوزپه کنته، نخست وزیر ایتالیا در حال تلاش برای ایجاد سیستم وام‌های مشترک است که به ملل فقیرتر اتحادیه اروپا اجازه می‌دهد وام‌های ارزان قیمتی بگیرند که تضمین بازپرداخت آن با اعضای ثروتمندتر اتحادیه باشد. چندین کشور دیگر از جمله اسپانیا، پرتغال و یونان نیز حمایت خود را از این طرح اعلام کرده اند.

کنته در گفت‌وگو با روزنامه Il Sole ۲۴ Ore، از اتحادیه اروپا خواسته که فوراً در این خصوص اقدام کند، در غیر این صورت نسل‌های آینده باید هزینه عظیم یک اقتصاد ویران شده را تحمل کنند.

کنته به این روزنامه گفت: اگر اروپا به این چالش بی سابقه رسیدگی نکند، این خطر وجود دارد که اتحادیه اروپایی بنیان های خود را مقابل چشم شهرونداننش ویران ببیند.

درگیری سخت بین کنته و مرکل

با این حال، سایر کشور‌های عضو از جمله آلمان و هلند قبلاً صراحتاً از اجرای طرح به اصطلاح "اوراق قرضه کرونا ویروس" خودداری کرده اند. این موضوع در کنفرانس ویدئویی روز پنجشنبه ـ که شامل کنته و سایر رهبران ارشد اتحادیه اروپا بود ـ باعث ایجاد اختلاف شد.

به گفته نخست وزیر ایتالیا، وی و آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان در طول این مذاکرات، نه تنها اختلاف نظر جدی، بلکه یک رویارویی سخت و صریح نیز با یکدیگر داشتند. سرانجام، کنته تعهدات پیشنهادی سایر رهبران اتحادیه اروپا را رد کرد و گفت که پیشنهاد آن‌ها به اندازه کافی کاربردی نیست و علنی به اتحادیه اروپا مهلت ده روزه‌ای داد تا راه حلی جایگزین ارائه دهد.

ایده طرح وام قرض الحسنه اتحادیه اروپا در سال‌های پس از سقوط بازار‌ها در ۲۰۰۸ مطرح و البته سریع کنار گذاشته شد، و همچنان یک مساله چالشی است. در سال ۲۰۱۲ رئیس بانک مرکزی آلمان جنس ویدمن، نظر رهبران و بانکداران آلمانی در مورد این مساله را جمع بندی کرد.

ویدمن در آن زمان به نشریه لوموند گفت: وقتی کنترلی بر خرید‌های شخص دیگر ندارید، نمی توانید به کارت اعتباری آن‌ها اعتماد کنید.

پس از کنفرانس پنجشنبه، مرکل گفت که طرفدار راه حل اوراق قرضه برای کرونا نیست. در عوض، رهبر آلمانی استفاده از مکانیسم ثبات اروپا را پیشنهاد کرده که در واقع آژانس اتحادیه اروپا برای کمک به بهبود اقتصادی یونان است.

ماکرون خواهان حفظ انسجام

رئیس جمهور فرانسه، امانوئل ماکرون نیز بر فشار بر برلین و دیگر کشور‌های مخالف این طرح افزود و در مصاحبه مشترک با روزنامه‌های ایتالیایی Corriere de la Serra، La Stampa و La Repubblica گفت: ما نمیتوانیم بدون همبستگی اروپایی، از نظر بهداشت و بودجه، بر این بحران غلبه کنیم.

این انسجام می توان در قالب ظرفیتی برای پیشبرد بدهی مشترک ـ یا هر آنچه نامیده می‌شود ـ یا افزایش بودجه اتحادیه اروپا برای تأمین پشتیبانی واقعی از کشور‌هایی که بیشترین ضربه را دیده اند، باشد.

فشار به دولت مرکل از داخل نیز افزایش یافته است و رئیس جمهور آلمان، فرانک والتر اشتاین مایر نیز خواستار پیوستگی نیرو‌های این بلوک شده است.

اشتاین مایر در ویدئویی که روز پنجشنبه در رسانه‌های اجتماعی منتشر شد، گفت: ما باید فراتر از حصار‌های مرزی نگاه کنیم. این ویروس تابعیت ندارد و رنج ناشی از آن در مرز‌ها متوقف نمی‌شود.

وی از بیمارستان‌های آلمان به خاطر معالجه بیماران ایتالیایی و فرانسوی قدردانی کرد و افزود، دوست دارد بیشتر شاهد چنین همبستگی مشخصی در روح اروپایی باشد.

از سوی دیگر متحد دیرینه مرکل و وزیر دفاع پیشین آلمان، اورسولا فون درلاین، به عنوان رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا امکان ارائه اوراق قرضه را رد نکرده است. وی روز شنبه به آژانس خبری dpa آلمان گفت: کلمه وام کرونایی در واقع فقط یک کلمه است و افزود: پیش بینی‌ها در آلمان و سایر کشور‌ها در این خصوص توجیه دارد. هدف اتحادیه اروپا همیشه این بوده است که ما را از لحاظ اقتصادی با هم یکپارچه کند.

وی افزود: ایتالیا بدون هیچ تقصیری در این بحران ایستادگی می کند؛ بحرانی که درست از طریق قلب صنعتی این کشور به آن ضربه زده است، از کسب و کار‌های بزرگ و مشاغل متوسط در شمال این کشور. این شرکت‌ها و مشاغل باید حفظ شوند.

فون در لاین در خصوص نظراتش پیرامون طرح وام‌های مشترک، خاطرنشان کرد، مقامات اتحادیه اروپا در تلاش برای ایجاد یک بسته سیاستی هستند که در چهارده روز آینده به رهبران کشور‌های اتحادیه اروپا ارائه شود.