فقدان سلیمانی، مشکلی برای ایران در سوریه ایجاد نکرده است

نقش تعیین کننده را در تهاجم اخیر در سوریه علیه هیات تحریرالشام، گروه سابقا وابسته به القاعده، نه ارتش سوریه بلکه شبه نظامیان شیعه تحت حمایت ایران بر عهده داشتند. مشارکت آن‌ها در این عملیات فقط به خاطر ایدئولوژی‌های سیاسی یا مذهبی نبود و فقط برای این هم نبود که بشار اسد متحد ایران، قادر به بازپس گیری بخش‌هایی از خاک سوریه باشد. این عملیات طراحی شده بود تا به ایالات متحده و روسیه اهمیت ایران در منطقه را یادآوری کند.

به گزارش تحریریه تابناک جهان؛ نشریه فارین پالیسی در مطلبی عنوان کرده است، از زمان اقدام آمریکا به ترور قاسم سلیمانی، ژنرال سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که باعث تقویت اسد شد و سوریه را به حیاط خلوت استراتژیکی برای تهران بدل کرد، تردید‌هایی در مورد مسیر ایران در سوریه و فرماندهی و کنترل آن بر یک گروه‌های متفرق شبه نظامیان در صحنه نبرد وجود داشته است. همه گیری ویروس کرونا نیز به ویژه به ایران ضربه زده و باعث ایجاد حدس و گمان‌هایی در ایالات متحده مبنی بر تضعیف دولت ایران شده.

ایران، اما مصمم است تا در مقابل همه این مسائل، تعهد خود مبنی بر باقی ماندن در منطقه با هر هزینه‌ای را به همه بینندگان نشان دهد. در حالی که ایالات متحده امیدوار بود که ترور سلیمانی در ماه ژانویه، فعالیت‌های ایران در سوریه را کندتر کند، در عوض ایران سرعت و حجم فعالیت‌های خود را دو برابر کرده است.

به گفته این نشریه یحیی العریدی، سخنگوی کمیته مذاکره کننده مخالفان سوری، گفته: از زمان کشته شدن سلیمانی، ایران همواره به دنبال این بوده که نشان دهد هنوز تاثیرگذار است... آمریکایی‌ها و ترک‌ها در مورد سوریه صحبت می‌کنند، ترک‌ها و روس‌ها صحبت می‌کنند، روس‌ها و آمریکایی‌ها صحبت می‌کنند، اما کسی به ایرانی‌ها توجه نمی‌کند. آن‌ها انگار در حاشیه قرار گرفته اند. ایران می‌خواست این نگرش را از نظر نظامی در ادلب و حلب جبران کنند. آن‌ها می‌خواستند این را بگویند که ما هنوز اینجا هستیم. ما در مورد آنچه در سوریه اتفاق می‌افتد، حرف‌هایی برای گفتن داریم.

اندکی پیش از آن که روسیه و ترکیه توافق نامه‌ای برای آتش بس امضا کنند، ژنرال اسماعیل قانی، جانشین سلیمانی، به عنوان نمایشی از تصمیم ایران برای تحکیم دستاورد‌های که سلیمانی مدت‌ها برای آن جنگیده بود، از حلب بازدید کرد. حلب که یک دژ سنی و موتور محرک اقتصادی سوریه است، از نظر تاریخی و اقتصادی به ترکیه وابسته است. ایران اکنون می‌خواهد قدرت شیعیان خود را در آنجا به رخ بکشد، تا هم اسد را تقویت کند و هم نشان دهد منطقه شامات اکنون قمر‌هایی در مدار ایران هستند.

فارین پالیسی در ادامه با اشاره به این که ایران به غیر از حلب در منطقه دیرالزور نیز نفوذ قابل توجهی دارد، بیان کرده که برنامه‌های ایران در سوریه، تنها نظامی نیست و ایران در پی ایجاد مراکزی فرهنگی برای آشنایی مردم محلی با فرهنگ و تمدن ایرانی نیز هست.

به گفته این نشریه تاکنون هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که نشان دهد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و حزب الله قصد ترک مناطق جنوبی سوریه را در مرز با اسرائیل داشته باشند، حتی با وجود اینکه مدام مورد حمله ارتش اسرائیل قرار می گیرند. اما یک دیپلمات غربی که مرتب به سوریه سفر می‌کند، به فارین پالیسی گفته که ایران توافق کرده بود، در نهایت این منطقه را به ارتش عربی سوریه تحویل دهد؛ البته تنها تحت یک شرط. وی گفته: شبه نظامیان ایرانی در واقع منطقه را ترک نخواهند کرد: آن‌ها به بخشی از ارتش اسد که دارای مواضع کلیدی است، تبدیل می‌شوند و پس از آن هیچ کس نمی‌تواند به حضور آن‌ها به عنوان نیرو‌های خارجی اعتراض کند.

این دیپلمات ادامه داد: کلید شکست یا موفقیت ایران در سوریه، روسیه است. این دو کشور درمورد جنگ با دیدگاه‌های کاملاً متفاوتی از آینده سوریه درگیر هستند. روسیه می‌خواهد خود را یک بازیگر در سطح جهانی معرفی کند و از یک قطعنامه سیاسی دفاع می کند. این کشور درک صریحی با اسرائیل دارد که در صورت حملات اسرائیل به انبار‌های تسلیحاتی ایران در این کشور مداخله‌ای نخواهد کرد. دنیس میرگورود، تحلیلگر روسی می گوید: مسکو ساکت است، زیرا از توازن نظامی فعلی در منطقه، یعنی از اینکه اسرائیل تسلیحات هسته‌ای در اختیار دارد، راضی است.

وی گفته: ایران از نظر نظامی از اسرائیل عقب‌تر است. در نتیجه تلاش می‌کند با تشکیل پروژه‌های سیاسی و جغرافیایی ضد اسرائیلی، از جمله هلال شیعه، و همچنین باز نگه داشتن شانس ازسرگیری برنامه هسته‌ای خود، این عقب ماندگی را جبران کند.

فارین پالیسی در پایان مطلب خود نتیجه میگیرد که در حال حاضر، ایران در سوریه در حال زمان خریدن است تا بتواند کسی را پیدا کند که نقشی را که یک بار توسط سلیمانی بازی شده بود، به انجام برساند و با هماهنگی و استفاده از قدرت منطقه‌ای رو به رشد خود در منطقه به مسیر خود ادامه دهد. ایران انتظار دارد به مرور زمان فرمانده دیگری ظهور کند؛ و حتی در حالی که تحریم‌های اقتصادی و ویروس کرونا در این میان دست این کشور را بسته است، ایران به سوری‌ها و آمریکایی‌ها همزمان نشان داده است که برنامه هایش برای دستیابی به قدرت برتر در منطقه بدون تغییر می‌ماند.