چه کسی «دارادوم» را از بورس دور کرد؟ / دژپسند: وزارت نفت آماده نبود / شرکت ملی پالایش و پخش: تصمیم وزیر اقتصاد بود / پای دعوای بزرگ در مدیریت پالایشگاه‌ها در میان است؟

چهاردهم اردیبهشت ماه سال جاری بود که نخستین دوره واگذاری سهام شرکت‌های دولتی از طریق صندوق‌های سرمایه گذاری قابل معامله (ETF) آغاز و آخرین مهلت فروش این صندوق ها، پایان روز ۳۱ اردیبهشت ماه اعلام شد.

به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ این اولین صندوق ETF دولت بود که با نام صندوق سرمایه گذاری قابل معامله واسطه گری‌های مالی شناخته می‌شد. دلیل این نامگذاری سهامی بود که در داخل این صندوق جهت فروش قرار گرفته بود. این صندوق شامل سهام باقی مانده دولت یا شرکت‌های دولتی در شرکت‌های بیمه البرز، بیمه اتکایی امین، بانک صادرات، بانک ملت و بانک تجارت بود.

علاوه بر صندوق ETF اول که با نماد دارایکم در بورس معامله می‌شود، قرار بود دولت دو صندوق دیگر را نیز با نام‌های صندوق سرمایه گذاری قابل معامله خودروسازی و صنایع فلزی که شامل سهام باقی مانده دولت یا شرکت‌های دولتی در ایران خودرو، سایپا، شرکت ملی صنایع مس ایران و فولاد مبارکه بود و صندوق سرمایه گذاری قابل معامله صنایع پالایش و پتروشیمی که شامل سهام باقی‌مانده دولت یا شرکت‌های دولتی در شرکت پالایش نفت تبریز، پالایش نفت بندرعباس، پالایش نفت اصفهان و پالایش نفت تهران، در تاریخ‌های دیگری عرضه کند.

در ابتدا خبر‌ها حکایت از آن داشت که دومین صندوق ETF دولت به نام دارادوم در تیرماه سال جاری و سومین صندوق ETF دولت به نام داراسوم نیز در مرداد ماه سال جاری برای فروش عرضه خواهند شد، اما به هر دلیل این امر اتفاق نیفتاد.

با توجه به سوددهی بالای صندوق ETF اول، سهامداران بسیاری منتظر عرضه صندوق ETF دوم بودند.

اوایل شهریور؛ تاریخی که برای پذیره نویسی ETF دوم اعلام شد

همان گونه که گفته شد صندوق ETF دوم شامل باقی‌مانده سهام دولت یا شرکت‌های دولتی در شرکت پالایش نفت تبریز (شبریز)، پالایش نفت بندرعباس (شبندر)، پالایش نفت اصفهان (شپنا) و پالایش نفت تهران (شتران) است.

علیرضا صالح رئیس سازمان خصوصی سازی در همین باره، دومین صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله با نام صنایع پالایش نفت را متشکل از شرکت‌های پالایش نفت تبریز، پالایش نفت بندرعباس، پالایش نفت اصفهان و پالایش نفت تهران دانست و افزود: ۱۵ درصد از سهام چهار پالایشگاه تبریز، بندرعباس، اصفهان و تهران از طریق این صندوق عرضه می‌شود.

شایان ذکر است، پیش از این قرار بود دو شرکت پالایش نفت تبریز و پالایش نفت بندرعباس که ابتدا در قالب صندوق‌های دولتی قرار داشتند، از این صندوق‌ها خارج شده و به صورت بلوکی عرضه شوند.

همچنین عباس معمارنژاد، معاون امور بیمه و بانک وزارت امور اقتصادی و دارایی در مورد رقم دارا دوم نیز گفت: سقف خرید در این صندوق‌ها پنج میلیون تومان خواهد بود. این صندوق از سوی دولت عرضه شده و ثبت نام در این صندوق نیز مانند صندوق دارا یکم، برای همه افراد که دارای کد ملی هستند، آزاد است و خریداران، دو هفته پس از ابلاغ زمان دقیق پذیره‌نویسی، برای خرید آن زمان دارند.

در مورد زمان آغاز پذیره نویسی این صندوق نیز شب گذشته، نوزدهم مرداد ماه ۱۳۹۹ خبر شبانگاهی شبکه سه از قول رئیس سازمان خصوصی سازی اعلام کرد که این زمان اوایل شهریور ماه سال جاری است.

زمان و نحوه عرضه صندوق ETF دوم تکذیب شد!

امروز بیستم مرداد ماه ۱۳۹۹ روابط عمومی سازمان خصوصی سازی به دنبال انتشار برخی اخبار مبنی بر آغاز پذیره نویسی دومین صندوق سرمایه گذاری قابل معامله به نام ETF از اوایل شهریورماه سال جاری، روابط عمومی این سازمان ضمن تکذیب خبر فوق اعلام کرد: بر اساس اعلام قبلی سازمان خصوصی سازی قرار بود سهام دولت در چهار پالایشگاه در قالب دومین صندوق سرمایه گذاری قابل معامله (ETF) عرضه شود، لیکن با توجه به عدم اقدام وزارت نفت در تاسیس صندوق مذکور، هیات واگذاری در آخرین جلسه خود و با توجه به عرضه قبلی سهام شرکت پالایش نفت تبریز، عرضه باقی مانده بلوک سهام متعلق به دولت در سه شرکت پالایش نفت بندرعباس، تهران، و اصفهان را نیز مصوب نمود؛ بنابراین، آگهی عرضه عمده و بلوکی سهام این شرکت ها هفته گذشته منتشر شده که پس از هماهنگی با بورس، تاریخ دقیق عرضه آن در بازار سرمایه مشخص خواهد شد.

این گزارش می افزاید: سازمان خصوصی سازی مجری مصوبات هیات محترم واگذاری است و چنانچه در این خصوص مصوبه جدیدی به این سازمان ابلاغ شود، بر آن اساس اقدام خواهد شد. لذا تاکید می شود اخبار منتشره در سایت سازمان خصوصی سازی مبنا و ماخذ اقدامات مربوط به عرضه سهام دولت در بازار خواهد بود و شایسته است با مراجعه به پایگاه اینترنتی سازمان خصوصی سازی به نشانی www.ipo.ir اطلاع رسانی صحیح انجام گیرد.

تکذیبیه ای که بازار سرمایه را به هم ریخت!

بازار سرمایه امروز در حالی آغاز شد که شاخص کل سبزپوش بود و خود را آماده تثبیت در کانال دو میلیون و هشتاد هزار واحدی می کرد. با تکذیب خبر فوق یکباره شوکی به بازار سرمایه وارد شد و شاخص با اُفت مواجه شد و نقشه بازار لباس قرمز بر تن کرد. فشار عرضه ها بیشتر شد و بسیاری از سهامداران متضرر شدند.

دلیل لغو صندوق ETF دوم چه بود؟

فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد در حاشیه اختتامیه مسابقه آثار کوتاه رادیویی، کار و تولید در پاسخ به این که چرا سازمان خصوصی سازی عرضه دارادوم را منتفی اعلام کرده است، گفت: دستگاه مربوطه (وزارت نفت) در روز‌های اخیر اعلام کرد آمادگی نداریم؛ بر این اساس، دارادوم به صورت بلوکی عرضه و اگر هم نتوانستیم، آن را شناور می‌کنیم.

اطلاعیه پالایش و پخش فرآوردهای نفتی درباره صندوق ETF دوم

روابط عمومی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران در پاسخ به اظهارات آقای صالح رییس محترم سازمان خصوصی سازی در خصوص عدم همراهی وزارت نفت برای واگذاری سهام پالایشگاه‌ها با اظهار تعجب از مطالب اظهار شده توسط ایشان، اعلام کرد طبق آخرین نظر جناب آقای دژپسند وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی، قرار شد سهام پالایشگاه ها  بلوکی فروخته شود و لذا با انتخاب این روش عرضه، دیگر لزومی به تشکیل صندوق ETF نبوده است.

در هر حال در صورت تغییر این نظر و تصمیم برای تشکیل صندوق ETF، این شرکت و وزارت نفت آماده بوده و هستند که تمامی اختیارات خود را در این خصوص به وزیر و وزارت محترم امور اقتصادی و دارایی واگذار کنند.

پای دعوای بزرگ در مدیریت پالایشگاه ها در میان است؟

در این باره، تسنیم نوشت: یکی از گمانه‌زنی‌های جدی به موضوع مدیریت سهام پالایشگاه‌های در معرض عرضه اشاره دارد؛ بنابراین، گویا در مورد پالایشگاه‌ها دعوای اصلی بر سر مدیریت این صندوق باشد. اگر سهام موجود به‌ صورت ETF عرضه شوند به‌ نظر می‌رسد مدیریت صندوق به‌عهده وزارت اقتصاد باشد و اگر عرضه بلوکی انجام شود احتمالاً با انجام خرید از سوی زیرمجموعه‌های وزارت نفت مدیریت در نهایت در وزارت‌خانه مذکور بماند.

سخن پایانی و چند نقد

اولین نقد این است که چرا صدا و سیما بعد از تکذیبیه سازمان خصوصی سازی در مورد خبر صدا و سیما، هیچ واکنشی در این باره نشان نداد و توضیحی در این باره ارائه نکرد تا مشخص شود این خبر پذیره نویسی صندوق ETF دوم از اوایل شهریور ماه بر چه اساسی تهیه، تنظیم و منتشر شده است؟

دومین نقد این است که مقصود از فراهم نبودن زیرساخت ها برای عرضه صندوق ETF دوم چیست؟ چه زیرساخت هایی نیاز بوده که فراهم نشده است؟ مگر دولت چند ماه نیست که به دنبال عرضه این صندوق هاست؛ چرا باید زیرساخت ها فراهم نباشد؟

سومین نقد این است که چرا دولت در این گونه موارد یک سخنگوی واحد ندارد و نهادها و دستگاه های مختلف در این رابطه اظهارنظری گوناگونی می کنند؟ چرا باید سهامداران ضربات مهلک این ناهماهنگی دستگاه های دولتی را تحمل کنند؟

چهارمین نقد به صحبت های وزیر اقتصاد در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو سیما در چهاردهم اردیبهشت ماه سال جاری بازمی گردد. وزیر اقتصاد در این برنامه در پاسخ به این پرسش که چرا مدیریت دولت بر صندوق‌ها ادامه خواهد داشت و چرا این مدیریت به مردم واگذار نشد، گفت: پارسال شش شرکت را بدون واسطه و بلوکی عرضه کردیم، اما با این حال تقاضای مردمی برای آن وجود نداشت، اما در روش کنونی، مردم تقاضای زیادی دارند و هدف ما هم مردمی کردن اقتصاد و توزیع ثروت است و این موضوع به روش عرضه بلوکی، امکان پذیر نیست. حالا این نقد به وزیر اقتصاد وارد است که چطور شد در عرض حدود سه ماه نظر ایشان عوض شد و عرضه بلوکی پالایشگاه ها را در دستور کار قرار دادند؟ مگر عنوان نکردند که تقاضای مردمی برای عرضه های بلوکی نبوده و با عرضه بلوکی مردمی کردن اقتصاد و توزیع ثروت اتفاق نمی افتد؟

به هر صورت هر آنچه بود، امروز سهامداران بسیاری از این ناهماهنگی ها متضرر شدند و با قرمز پوش شدن بازار سرمایه ضررهای هنگفتی به سهامداران وارد شد.