ایالات متحده آمریکا در حالی به صورت یکجانبه به دنبال فعال شدن مکانسیم ماشه است که در صورت وقوع از آن به عنوان پایان برجام یاد می شود. در نتیجه احتمال قادر بودن دولت ترامپ به عملیاتی کردن این مکانیسم در دنیای واقع ضعیف است. چرا که فعال شدن مکانیسم ماشه خط قرمز ایران است و در دیگر سو و بالتبع آن، به منزله خط قرمز اروپا، روسیه و چین نیز محسوب می شود.
به لحاظ حقوق بین الملل فعال شدن مکانسیم ماشه اختیاری است که برجام تنها در اختیار اعضای آن قرار داده است، در حالی که آمریکا به صراحت اعلام کرده است که از برجام خارج شده است. با این وجود آمریکا سعی دارد بدون وجود هیچ استدلال محکم حقوقی و تنها مبتنی بر منطق زور حرف خود را در این زمینه به کرسی بنشاند که گمان می رود برای عملیاتی کردن اراده خود در این خصوص مسیر بسیار دشواری در پیش داشته باشد.
دولت ترامپ در حالی بر استفاده از مکانیسم ماشه برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران پای می فشارد که اروپا نیز به صراحت اعلام کرده است که آمریکا به دلیل خروج از برجام قادر به استفاده از مکانیسم ماشه نیست. با این وجود در صورت اصرار دولت ترامپ برای کاربرد مکانیسم ماشه، ممکن است تنش بسیار بالایی در شورای امنیت بوجود آید و به همین دلیل است که روسیه به دنبال برگزاری نشست مجازی هفت کشور شامل اعضا به اضافه ایران و آلمان است.
در عین حال به نظر می رسد اروپا، روسیه و چین این بار در برابر زورگویی آمریکا مقاومت نمایند، چرا که فعال شدن مکانیسم ماشه به معنای پایان و سقوط برجام است و این چیزی است که حداقل کشورهای اروپایی نسبت به وقوع آن بسیار بیمناک هستند. الیته اروپا در زمینه مسائل اقتصادی، مبحث اینستکس و نیز تلاش برای بهره مند شدن ایران از مزایای اقتصادی برجام ناکام ماند که دلیل آن عدم توفیق برای جلب رضایت شرکت های اروپایی برای تداوم تجارت با ایران، از ترس تحریم آمریکا بود. ولی به نظر می رسد در خصوص مکانیسم ماشه که یک موضوع سیاسی است، اروپا حداکثر مقاومت را انجام خواهد داد.
البته اروپا نیز به هیچ عنوان موافق حذف تحریم های تسلیحاتی ایران نیست و ممکن است به دنبال راه بینابینی برای برون رفت از شرایط فعلی باشد، اما در هر صورت به سمت تلاش برای حفظ برجام حرکت خواهد کرد.
ترامپ در تلاش است در ماه های پایانی تا انتخابات ریاست جمهوری با انجام اقدامات اینچنینی، ناکامی خود در عرصه سیاست خارجی را جبران کند، به ویژه اکنون که برای رسیدن به توافق با ایران تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری ناکام مانده است.
در عین حال ترامپ هنوز برای رسیدن به توافق با ایران تا پیش از انتخابات امیدوار است و از آنجا که آن را یک برگ برنده در عرصه سیاست خارجی برای خود می داند حاضر به انجام هر هزینه ای در این زمینه می باشد.
البته در سوی دیگر ترامپ تمام تلاش خود را برای عملیاتی کردن مکانیسم ماشه به کار خواهد بست که به نظر می رسد در این صورت اروپا، روسیه و چین تلاش خواهند کرد تا بحران را مدیریت نمایند.
کارشناس مسائل بین الملل
