شروط ایران پیش‌ روی «جو بایدن» برای بازگشت آمریکا به برجام/ آمریکا باید «تضمین بدهد» و «غرامت بپردازد»

آمریکایی ها تقریبا یک سال بعد از پیروزی «دونالد ترامپ» در انتخابات این کشور، در اقدامی یکجانبه تصمیم به خروج از برجام گرفتند و با شعار رسیدن به توافقی بهتر تلاش زیادی کردند که فشارهای هرچه بیشتری به جمهوری اسلامی ایران وارد کرده تا کشور ما را وادار به نشستن مجدد پای میز مذاکره کنند؛ اما ایران نه تنها به خواسته غیر عقلانی آمریکایی ها پاسخ مثبت نداد، بلکه به واسطه عدم انجام تعهدات برجامی از سوی اعضای باقی مانده در این قرارداد، اقدام به کاهش تعهدات خود کرد.

به گزارش «تابناک»؛ جمهوری اسلامی ایران یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام اقدامات خود در جهت کاهش تعهدات برجامی اش را آغاز کرد؛ بنابراین، ایران در چند مرحله برخی تعهدات خود را کنار گذاشت و بعضی فعالیت‌های هسته‌ای خود را از سر گرفت. ایران تعهد مبتنی بر عدم افزایش ذخایر اورانیوم خود از یک سطح مشخص را کنار گذاشت، اقدام به شروع دوباره غنی‌سازی در تاسیسات اتمی زیرزمینی فردو کرد و استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته‌ که برجام ممنوع کرده بود و سرعت غنی‌سازی را افزایش می داد، در دستور کار قرار داد.

پانزدهم دی ۱۳۹۸ ایران گام‌ پنجم و آخر خود در کاهش تعهدهای برجامی را آغاز کرد و رسما اعلام کرد با توجه به افزایش سطح فشارها علیه جمهوری اسلامی و عدم تحقق تعهدات برجامی طرفین باقی مانده در برجام، دیگر هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه) برای خود قائل نخواهد بود؛ بنابراین، محدودیت در تعداد سانتریفیوژها را کنار خواهد گذاشت.

ترامپ در این مدت با بهره گیری از واسطه های متعدد و همچنین تلاش برای گفت و گوی مستقیم با رئیس جمهور ایران در اجلاس عمومی سال گذشته سازمان ملل متحد، تلاش کرده است موضوع ایران را به یک برگ برنده در سیاست خارجی خود تبدیل کند، اما هیچ گاه در این عرصه موفق نبوده و با پاسخ محکم ایران برای عدم انجام مذاکره با او مواجه شده است. همچنین شروطی برایش تعیین شده که تنها در صورت تحقق آنها می تواند به مذاکره با ایران فکر کند. حالا بیش از یک ماه دیگر تا انتخابات ریاست جمهوری آمریکا فرصت بیشتر باقی نیست و ترامپ نتوانسته در این مدت به نتیجه ای درباره ایران برسد.

از طرفی رقیب ترامپ یعنی «جو بایدن» نامزد دموکرات انتخابات ریاست جمهوری آمریکا اقبال نسبتا خوبی برای پیروزی بر رقیب خود یعنی رئیس جمهور مستقر در این کشور دارد و با توجه به اینکه این قرارداد در زمان ریاست جمهوری اوبامای دموکرات که بایدن را تحت عنوان معاون رئیس جمهور در کنار خود می دید به امضا رسیده است. خیلی ها پیش بینی می کنند که اگر معاون سابق اوباما پیروز انتخابات آبان ماه آمریکا باشد، آمریکایی ها به برجام بازخواهند گشت و فشارهای بی سابقه نیز از روی ایران برداشته خواهد شد.

«تونی بلینکن» مشاور سیاست خارجی جو بایدن، نامزد حزب دمکرات در انتخابات ریاست جمهوری ماه نوامبر، روز سه شنبه در مصاحبه با شبکه سی‌بی‌اس گفت: اگر آقای بایدن به قدرت برسد و ایران به اجرای کامل تعهداتش بازگردد، آمریکا هم به برجام بازخواهد گشت. او در عین حال یادآور شد: اما ما از آن (برجام) به عنوان یک سکو استفاده خواهیم کرد، با متحدان و شرکای خود همکاری خواهیم کرد تا آن را تقویت کرده و بلندمدت‌تر کنیم.

این موضوعات با واکنش ایران مواجه شده است. محمد جواد ظریف پیشتر در این خصوص گفته بود که ایران تمایلی برای مذاکرات مستقیم با دولت آمریکا ندارد و از دیگر دولت‌ها نظیر سوئیس استفاده می‌کند تا «نقشی مثبت را در این مساله ایفا» کنند.

به فاصله کمتر از یک هفته از این موضع گیری سفت و محکم رئیس دستگاه دیپلماتیک جمهوری اسلامی در خصوص اعلام شرایط بازگشت آمریکا به برجام، حالا «مجید تخت روانچی» نماینده ایران در سازمان ملل، در مصاحبه ای با بخش جهانی بی‌بی‌سی سخنان ظریف را تکرار کرده و گفته است که در صورت پیروزی «جو بایدن» در انتخابات آمریکا و تمایل واشنگتن برای بازگشت به برجام، ایران شرایطی خواهد داشت.

او در خصوص شروطی که ایران برای بازگشت آمریکا به برجام دارد، گفت که اولین شرط ایران این است که دولت جدید آمریکا تعهد کند «نقض برجام» تکرار نخواهد شد. شرط دوم هم رسیدگی به خساراتی است که ایران از نظر مالی و رنج انسانی به خاطر تحریم های ظالمانه آمریکا از سال 96 تاکنون متحمل شده است. البته درخواست غرامت از آمریکا بدون ذکر جزئیات بیشتر بیان شده است.

موضع سفت و سخت ظریف؛ وزیر امور خارجه ایران و روانچی نماینده ایران در سازمان ملل متحد نشان می دهد که حتی پیروزی «جو بایدن» در انتخابات آبان ماه ایالات متحده، تضمینی برای روبه راه شدن همه موضوعات بین ایران و این کشور نخواهد بود و  آمریکایی ها تنها می توانند با محقق کردن این شروط، قول بازگشت به اجرای کامل برجام را بدهند. در این صورت ایران هم مجددا آماده اجرای کامل توافق هسته ای خواهد بود.

پس حتی اگر بایدن پیروز انتخابات آتی ریاست جمهوری آمریکا لقب بگیرد، نباید انتظار داشت که اوضاع بین ایران و آمریکا به همین راحتی رو به راه شود. دموکرات های آمریکایی بازگشت به برجام را ابزاری برای کنترل قدرت هسته ای، نظامی و نفوذ منطقه ای ایران می دانند و در طرف مقابل ایران که به جهت اقتصادی طی سه سال اخیر و به دلیل فشارهای آمریکا یک جنگ تمام عیار را شاهد بوده است، خواهان گرفتن تضامینی برای جلوگیری از تکرار این وضعیت است.