امروزه یکی از جدیدترین شیوهی بازاریابی روز دنیا، پیامک تبلیغاتی است؛ پیامک تبلیغاتی آن دست پیامکهایی هستند که به منظور تبلیغات کسب و کار و برند در غالب اس ام اس انبوه ارسال میشوند. پیامک تبلیغاتی با اصول درست خود، راه وسیعی را برای کسب و کار باز میکند.
به گزارش «تابناک» همانطور که پیامک تبلیغاتی اثرات مثبتی برای ارائه دهندگان کالا و خدمات دارد، میتواند برای دریافت کنندگان این پیامکها موجب برهم زدن آرامش و مزاحمتهای پی در پی به علت کثرت تعداد این پیامکها باشد تا جایی که حتی بعضی از این پیامکها هزینهای برای مشترکین در بردارد. مثلا زمانی که افراد در کشورهای خارجی هستند و پیامکهای تبلیغاتی برای آنها ارسال میشود، این امر سبب ایجاد هزینه گزاف برای مشترکین خواهد بود. سامانه پیام کوتاه نیز مانند تمامی محصولات دیگر دارای شرایط و قوانینی است که در صورت رعایت نکردن هر یک از این قوانین، موجب انسداد سامانه و انجام پروسههای مورد نیاز برای بازگشایی مجدد (در صورت امکان) خواهد شد.
شرایط عمومی ارسال پیامک تبلیغاتی
بر اساس ماده ۲۱ قانون جرایم رایانه ای، رعایت موارد زیر در محتوای پیامک الزامی خواهد بود.
الف) محتوای پیامک نباید خلاف عفت و اخلاق جامعه باشد
هرگونه اشاعه فحشا، تحریک، تشویق و یا دعوت به فساد، انتشار و توزیع هرگونه محتوای مبتذل و مستهجن و تحقیر و توهین به زنان از جمله خط قرمزهای محتوای پیامک میباشد.
هرگونه راه اندازی مراکز همسریابی به صورت آنلاین در فشای مجازی، الزاما باید با مجوز دریافتی از وزارت ورزش و جوانان صورت پذیرد.
ب) محتوای پیامک نباید علیه مقدسات اسلامی باشد
هر گونه محتوای خلاف موازین اسلامی، توهین به دین و مقدسات، اهانت و توهین به هر یک از انبیا و ائمه طاهرین، تبلیغات برای گروه و یا حزب مخالف اسلام و اهانت به رهبری، از جمله مواردی است که مشاهده هر یک از آنها در متن پیامک، تبعات بعدی در بر خواهد داشت.
ج) محتوای پیامک نباید خلاف امنیت و آسایش عمومی جامعه باشد
تشکیل گروه در فضای مجازی برای بر هم زدن نظم و امنیت، انتشار محتوا علیه قانون اساسی، اخلال در وحدت ملی، انتشار غیرمجاز اسرار دولتی و نیروهای مسلح از جمله مواردی است که رعایت نکردن آنها تبعات بعدی در بر خواهد داشت.
د) محتوای پیامک نباید علیه مقامات و نهادهای دولتی و عمومی باشد.
ه) محتوای پیامک نباید شامل موارد زیر باشد
انتشار و توزیع نرم افزاریهایی که صرفا برای ارتکاب اعمال مجرمانه استفاده میگردد.
انتشار رمز عبور و اطلاعاتی که امکان دسترسی غیرمجاز به دادههای سازمانی را فراهم میکند.
انتشار و آموزش هرگونه محتوای مربوط به چگونگی نفوذ، شنود و … از مراکز رایانهای و مخابراتی
انتشار فیلترشکن وراههای عبور از فیلترینگ
انتشار و تبلیغ مراکز قمار در فضای مجازی
انتشار و تبلیغ پایگاههای اینترنتی بانکها و سازمانها
و) محتوای پیامک نباید تحریک، ترغیب و یا دعوت به ارتکاب جرم نماید.
این مواردی است که کسانی که میخواهند پیامک تبلیغاتی ارسال کنند باید رعایت کنند.
حال اگر همه این شرایط رعایت و پیامک تبلیغاتی ارسال و منجر به سلب آسایش گیرندگان یا همان مشترکین شد، آنها چه اقدام قانونی میتوانند در این خصوص انجام دهند؟ آیا مصوبه یا قانونی در خصوص ارسال پیامکهای تبلیغاتی وجود دارد؟در پاسخ به سوال باید بگوییم مصوبهای در آیین نامه ساماندهی و نظارت بر خدمات پیامکی شبکههای ارتباطی در تاریخ ۲۱ بهمن ماه سال ۹۳ در جلسه شورای عالی فضای مجازی به تصویب رسید.
مصوبه ممنوعیت ارسال پیامک تبلیغاتی
اپراتورهای موبایل باید ارسال پیامک به مشترکان خود را ساماندهی کرده و با رضایت مشترکان نسبت به ارسال این پیامکها اقدام کنند. مصوبه ممنوعیت ارسال SMSهای انبوه، تمامی پیامهای تبلیغاتی، اطلاع رسانی و خبری و حتی پیامکهای مسابقات را نیز شامل میشود. اپراتورها برای تفکیک پیامکهای تبلیغاتی و خبری از اطلاع رسانی مشترکان باید راهکارهای لازم را تعریف کرده و دسته بندی دریافت پیامکهای انبوه را به عهده مشترک بگذارند تا تنها پیامهایی که مورد نیاز مشترک است به وی ارسال شود.
رعایت حریم خصوصی اشخاص و جلوگیری از مزاحمتهای ناشی از ارسال پیامکهای تبلیغاتی و اطلاع رسانی از جمله دلایل تصویب این مصوبه اعلام شده است، چون شیوه ارسال پیامکهای تبلیغاتی به تلفنهای همراه مشترکان و افزایش روزافزون تعداد این پیامکها بدون اجازه مشترکان در تمامی ساعات شبانه روز و حتی نیمههای شب، مورد انتقاد بسیاری از مشترکان بوده است.
ضمانت اجرای مصوبه ممنوعیت ارسال پیامک تبلیغاتی
اپراتورها بر این عقیده هستند که یکی از مقررات تکمیلی آنها، مصوبه ممنوعیت ارسال پیامکهای تبلیغاتی بدون اجازه مشترکین است.آنها موظفند آن را رعایت کنند و در صورت نقص خاطی هستند و چون وارد حریم خصوصی افراد شده اند پس امکان شکایت کیفری در این موارد وجود خواهد داشت. پیامکهای تبلیغاتی که برای مشترکین ارسال میگردد از نظر محتوای آنها به پیامکهای اخلاقی و غیر اخلاقی تقسیم میشود.
پیامکهای اخلاقی همان پیامکهای تبلیغاتی هستند که یا توسط خود اپراتورها برای مشترکین ارسال میگردد یا توسط افراد خصوصی و شرکتهای تبلیغاتی که برخی امکانات را خریداری نموده و از طریق آن این پیامکها را برای مشترکین ارسال مینمایند.در صورتی که پیامکهای دریافتی جزو گروه اول باشند، یعنی اپراتورها آنها را ارسال کرده باشند مشترک میتواند درخواست لغو آنها را داده و اپراتور موظف است تا از ارسال آن پیامکها برای مشترک مورد نظر خودداری نماید و در صورتی که مجددا برای وی پیامک ارسال شود، او می تواند از مخابرات و شرکت تبلیغاتی شکایت و خسارت دریافت نماید.
ولی در صورتی که پیامکها از جانب افراد خصوصی ارسال گردد، براساس ماده ۶۴۱ قانون مجازات اسلامی، افراد میتوانند شکایت خود را مطرح نمایند، چون در این ماده بیان شده در صورتی که شخصی به وسیله تلفن یا دستگاههای مخابراتی دیگر برای اشخاص، مزاحمت ایجاد نماید، علاوه بر اجرای مقررات خاص شرکت مخابرات مرتکب به حبس از یک ماه تا شش ماه محکوم خواهد شد. با این توضیحات باید گفت ارسال پیامکهای تبلیغاتی از مصادیق مزاحمت تلقی می گردد و اپراتورها در این زمینه مقصر هستند؛ بنابراین میتوان علیه آن و شرکتهای تبلیغاتی طرح شکایت نمود.
نحوه شکایت در خصوص پیامکهای تبلیغاتی
برای شکایت ابتدا باید در سامانه الکترونیکی رسیدگی به شکایات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در راستای اجرای ماده ۲۵ قانون ارتقای نظام سلامت اداری و مقابله با فساد شکایت و شماره پیگیری دریافت کرد. اداره کل بازرسی شرکتها و سازمانهای تابعه مسئولیت پاسخگویی و رسیدگی به شکایات در این موارد را دارند. پذیرش هر شکواییه منوط به رسیدگی اولیه موضوع از جانب ابن اداره و دریافت پاسخ میباشد.
پس در انتها می توان گفت، دریافت کنندگان پیامکهای تبلیغاتی علاوه بر اینکه می توانند به عنوان مزاحمت از ارسال کنندگان، شکایت نمایند، بلکه در صورت غیر اخلاقی بودن محتوای پیامکها میتوانند آن را به لحاظ محتوا مورد رسیدگی قرار دهند که در این زمینه می توانند به مواد ۱۶ قانون جرایم رایانهای و ماده ۶۹۸ و ۶۹۹ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی و ۶۶۹قانون مجازات اسلامی استناد نمایند.