به گزارش تابناک اقتصادی؛ بسیاری از ما برای تعطیلات به مقاصد گردشگری دلخواهمان سفر می‌کنیم و یا برای انجام یک مأموریت کاری سفری هوایی را تجربه می‌کنیم. البته با توجه به وضع فصلی اقتصاد که تا حدودی سفره ی معیشتی مردم را تنگ کرده است، بیشترین توجه مردم به نرخ آن معطوف است. هرچند وسایل جایگزین برای حمل و نقل می باشد.
ضربه کرونا به صنعت هوایی
در 28 مرداد ماه سال جاری رئیس سازمان فرودگاه ها در گفتگو با رسانه ها از تاثیر منفی کرونا بر صنعت هوایی در جهان خبر داد و مطرح کرد: بر اساس گزارش مراجع بین‌المللی، شیوع ویروس کرونا کاهش ۵۰ درصدی تعداد مسافران و کاهش ۶۰ درصدی درآمدهای فرودگاهی را نیز به دنبال داشته است و زیان وارد شده بردرآمد هوانوردی دنیا در ۶ ماه نخست سال ۲۰۲۰ را ۶ و ۲ دهم میلیارد دلار برشمرد که سهم ایران از این زیان، ۶۹ میلیون دلار است.
وی اضافه کرد: اتحادیه بین‌المللی فرودگاه‌ها (ACI) تجربه سفر سلامت از طریق مسافرت با کمترین تماس یا بدون تماس را برای جلب اعتماد مسافران شعار خود قرار داده و در کشور ما نیز با توجه به تاکید مسوولان، نمایندگان استانی، کاهش پروازها و مسافران، هیچ فرودگاهی ظرف این مدت که از شیوع ویروس کرونا می‌گذرد، غیرعملیاتی و تعطیل نشده است. بر همین اساس، سه سرفصل شامل، اقدمات بهداشتی و ارائه تسهیلات، ارائه خدمات بدون تماس یا با کمترین تماس و نیز فاصله‌گذاری فیزیکی در قالب برنامه هوشمندسازی فرودگاه‌ها را در کشور عملیاتی خواهیم کرد.
طبق اطلاعیه دو ایرلاین معروف (امریکن ایرلاین و یونایتد) ایالات متحده آمریکا حدود 32000 از کارکنان این شرکت ها اخراج شدند، در صورتی که طبق نظر کارشناسان صنعت هواپیمایی این کشور حدودا 70 درصد نسبت به قبل کرونا رکود داشته است و اکثر مسافرین فعلی را تفریحی و معمولی دانستند. در حالیکه مسافرین تجاری از زمان شیوع کرونا رفت و آمد بسیار ناچیزی داشته اند.
بنابر گزارش های میدانی و شنیده ها تمام ایرلاین ها از طرح فاصله گذاری فیزیکی پیروی نمی کنند، در نتیجه سلامت مردم، فدای سود ایرلاین ها می شود. قابل ذکر است برخی از رسانه ها از اجرایی شدن طرح فاصله گذاری تنها در 2 ایرلاین به صورت آزمایشی خبر داده اند. البته سایه شوم کرونا علاوه بر صنعت هوایی بر صنایع دیگر افتاده است که آسیب به اقتصاد جهانی رسانده است.
آزادسازی قیمت در صنعت هوایی
براساس قانون، ایرلاین‌ها حق دارند تا بلیت پروازهای داخلی و خارجی را بر اساس عرضه و تقاضا و با هر رقم که تمایل دارند به فروش برسانند.
از ابتدای دی ماه سال ۹۴ و همزمان با ورود علی عابدزاده، معاون عباس آخوندی وزیر وقت راه و شهرسازی و رئیس پیشین سازمان هواپیمایی کشوری به این سازمان، بند ۱۶۴ قانون برنامه ۵ ساله پنجم که در اردیبهشت ۹۳ به تصویب رسید، پس از حدود ۱۸ ماه رنگ اجرا به خود گرفت.
بر اساس این قانون، نرخ بلیت هواپیما از شمول قیمت گذاری توسط دولت خارج و مقرر شد نرخ‌ها بر مبنای عرضه و تقاضا تعیین شود.
در صورتی از آزادسازی قیمت سخن گفته می شود که تاریخ برنامه ۵ ساله پنجم منقضی شده و قانون مذکور نه در برنامه ششم تمدید شده و نه در قانون احکام دائمی برنامه‌های ۵ ساله درج شده است.
انجمن شرکت‌های هواپیمایی و نرخ گذاری بلیت هواپیما؛
حمل و نقل جهانی در رکود عجیبی به سر می برد چرا که تنها وظیفه آن ها جابه جایی افراد یا اجسام می باشد. در شرایطی به سر میبریم که کشور ها، مردم را از تجمعات دور کنند. مسئولین نرخ گذار در این صنعت راهکار خروج از بحران را افزایش قیمت می دانند. در هفته ی گذشته نرخ بلیت از سوی انجمن شرکت‌های هواپیمایی اعلام شد. بر این اساس سقف قیمت بلیت تهران-مشهد یک میلیون و ۳۵۴ هزار و کف آن ۶۴۷ هزار و ۵۰۰ تومان تعیین شده است.
همچنین حداقل قیمت بلیت نیز در چند مورد ۵۰۰ هزار تومان و در سایر موارد ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان و گران‌ترین قیمت بلیت برای مسیر تبریز-بندرعباس با حداکثر قیمت دو میلیون و ۶۷۴ هزار و ۲۰۰ تومان بوده، همچنین مسیر کرمانشاه- بندرعباس در حداکثر قیمت خود ۲ میلیون و ۶۰ هزار تومان تعیین قیمت شده است.
واکنش ها نسبت به افزایش قیمت
18/7/99- تورج دهقانی زنگنه، معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان هواپیمایی کشوری بلافاصله پس از انتشار خبر افزایش نرخ بلیت پروازهای داخلی، اعلام کرد: اقدام انجمن شرکت‌های هواپیمایی و هماهنگی ایرلاین‌ها با یکدیگر، ارتباطی با سازمان هواپیمایی کشوری و دولت ندارد.
19/7/99- عضو کمیسیون عمران مجلس، از ورود این کمیسیون به پرونده افزایش چشمگیر قیمت بلیت هواپیما خبر داد. اقبال شاکری نماینده مردم تهران در واکنش به افزایش قیمت 155 درصدی بلیت هواپیما گفت: قطعاً این اقدام به هیچ وجه قابل پذیرش نیست، زیرا مردم توان پرداخت چنین هزینه‌هایی برای خرید بلیت هواپیما را ندارند. همچنین این رویکرد موجب کاهش استقبال مردم برای استفاده از پروازهای هوایی را دانست.
19/7/99- محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی در گفت وگویی از لغو این نرخگذاری تا اطلاع ثانوی خبر داد، این درحالی است که وزیر راه و شهرسازی نظر او طبق قانون وجاهت ندارد و ایرلاین ها در تعیین نرخ بلیت آزادند.
20/7/99- معاون هوانوردی و امور بین الملل سازمان هواپیمایی کشوری در گفتگو با یکی از رسانه ها مطرح کرد، این سازمان صد درصد با نرخ جدید بلیت پروازهای داخلی مخالف است و آن را غیر منصفانه می داند.
20/7/99- امیرپویان رفیعی شاد رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی دفاتر سفر استان تهران در گفتگو با رسانه ای مطرح کرد، همیشه صحبت این بوده که سفر را به عنوان یک کالای لوکس نبینیم بلکه تلاش کنیم سفر در سبد خانواده‌ها قرار گیرد در دنیا نیز به این باور رسیده‌اند که سفر بر روند کاری و رشد جامعه تأثیر می‌گذارد حتی در کشورهای توسعه یافته امکاناتی برای آن اختصاص می‌دهند تا مردم بیشتر به سفر بروند. اما با توجه به افزایش نرخ پروازها که به تازگی اعلام شده، طبق معمول حتماً سایر وسایل حمل و نقل عمومی نیز افزایش نرخ خواهند داشت درحالیکه باید به این موضوع فکر کنیم تا چند وقت دیگر که کرونا از بین رفت، پروازهای خارجی نیز راه می‌افتد آن موقع چطور می‌خواهیم با قیمت پروازهای خارجی رقابت کنیم. چند سال پیش قیمت پروازهای خارجی ارزان‌تر از داخلی بود و مردم می‌گفتند وقتی قیمت پرواز تهران به مشهد به اندازه سفر تهران به سوریه است پس چرا برویم مشهد؟ من تصور می‌کنم بعد از کرونا و راه اندازی پروازهای خارجی ما دوباره با چنین موضوعی رو به رو می‌شویم. وی تاکید کرد اگر ایرلاینی در فشار است و باید هزینه‌هایش را تأمین کند می‌تواند از دولت سوبسید بگیرد نه از مردم.
20/7/99- اسلامی، وزیرراه در حاشیه بازدید از نمایشگاه تجهیزات ریلی گفت: به هیچ وجه اجازه نمی‌دهیم شرکت‌های هواپیمایی افزایش قیمت را اعمال کنند.
20/7/99- رضا شیوا رئیس شورای رقابت ازمتوقف شدن افزایش قیمت توسط این شورا سخن گفت، همچنین قیمتگذاری بلیت هواپیما را وظیفه انجمن هواپیمایی کشور ندانست.
21/7/99- ویزر راه و شهرسازی قیمتگذاری بلیت هواپیما را وظیفه دولت ندانست، بلکه طبق قانون، بر اساس عرضه و تقاضا باید تنظیم شود.
21/7/99- تورج دهقانی زنگنه، معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان هواپیمایی کشوری مطرح کرده است :قانونا سازمان دخالتی در تعیین نرخ ندارد اما اگر قیمت‌ها رهاسازی شود به آن ورود پیدا می‌کنیم و مخالف آن هستیم.
22/7/99- رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی، در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: هفته آینده وزیر محترم راه و شهرسازی را به کمیسیون عمران دعوت خواهیم کرد تا مخالفت مجلس و نارضایتی مردم از افزایش قیمت بلیت پروازهای داخلی را اعلام کنیم. نرخ‌های جدید نه تنها راهگشا نیست بلکه منجر به محرومیت قشر زیادی از مردم از خدمات پروازی و زیان بیشتر شرکت‌های هواپیمایی خواهد شد.
22/7/99- دبیر فراکسیون گردشگری مجلس، محمدصالح جوکارافزایش قیمت بلیت هواپیما سند ورشکستگی صنعت گردشگری دانست. همچنین وی معتقد است نباید افزایش قیمت بلیت هواپیما اعمال شود.
سرانجام افزایش نرخ بلیت هواپیما چیست؟
کاپیتان اصغر عبدالله پور نایب رئیس انجمن شرکت‌های هواپیمایی در گفتگو با یکی از رسانه ها، از لغو کامل نرخنامه جدید بلیت هواپیما خبر داد و هرگونه افزایش قیمت بلیت را تا اطلاع ثانوی باطل دانست.
بنابر صحبت وزیر راه و رئیس سازمان هواپیمایی، قانون اجازه ورود دولت به نرخگذاری را نداده است. از طرفی شورا رقابت داعیه دار قیمتگذاری می باشد، در صورتی که انجمن شرکت‌های هواپیمایی تا به امروز نرخ را تعیین میکرد.
بر این اساس مشخص نیست کدام روش، «تعیین قیمت بلیت هواپیما از سوی دولت» یا «ادامه روند آزادسازی نرخ آن» یا «حتی تدوین نرخ نامه توافقی میان ایرلاین ها» مورد قبول واقع شود؟
سخن پایانی
شایان ذکر است یکی از حاشیه های مطرح شده، افزایش قیمت افسار گسیخته و ناگهانی و عجولانه شائبه هایی ایجاد کرد در صورتی که در ماه خرداد سال جاری افزایش قیمت در بلیت را داشته ایم. این سوال پیش می آید که آیا با افزایش قیمت قبلی نیاز دوباره به افزایش است؟
یکی از دلایل این افزایش قیمت، گرانتر شدن نرخ ارز بوده است. اما جالب اینجاست که قیمت ارز ثباتی ندارد و به گفته مسئولین مربوطه قیمت ارز ها حباب دار است.
در حال حاضر بر اساس گفته های مسئولین، نرخگذار قیمت بلیت هواپیما مرجع رسمی ندارد، در نتیجه یکی از اقدامات فوری مجلس با توجه به دعوت از ویر راه، تعیین قیمتگذار این حوزه است. زیرا با عدم وجود نرخگذار میتوانیم شاهد افزایش قیمت های بیش از انتظار دیگری باشیم.
