بازار غیررسمی ارز در معاملات هفته جاری خود کاهش تا پنج هزار تومانی قیمت دلار را شاهد بود که البته دوباره مسیر صعودی یافت. سقوط قیمتی شدید که به اعتقاد گروهی از کارشناسان کلید آغاز آن از هفته پیش و توسط بانک مرکزی زده شد.
از جمله این کارشناسان «میثم رادپور» بود که هفته گذشته در گفت‌وگو با ایرنا، اقدام بانک مرکزی برای اعلام شفاف عرضه روزانه ۵۰ میلیون دلار اسکناس در بازار ارز همزمان با افزایش سقف خرید روزانه صرافی‌ها و کارگزاری‌های بانکی تا ۵۰۰ هزار دلار را را اقدامی مفیددر زمانی موثر دانسته و ضمن این که پیش‌بینی کرده بود قیمت ارز به زودی کاهش پیدا خواهد کرد. وی تاکید داشت: این اقدام بانک مرکزی با توجه به پیچیدگی‌ها و عدم تطابق هایی که بازار ایران شاهد آن است در کنار سایر اقدامات این نهاد، برای تاثیرگذاری نیاز به زمان دارد.
تحولات روزهای اخیر بازار ارز نشان می‌دهد که زمان مورد نیاز برای شکسته شدن قیمت ها در بازار حدود یک هفته بوده است و به همین مناسبت دوباره به سراغ این کارشناس اقتصادی رفته تا شرایط امروز بازار ارز کشور را بررسی کرده بشیم. رادپور در در این گفت‌وگو با ایرنا در توضیح علل بروز چنین نوسانات شدیدی بازار ارز در هفته ای که گذشت، گفت: امسال ما شاهد هستیم که قیمت‌های تمامی بازارهای داخلی رشد شدیدی داشته‌اند که توضیح دلیل این افزایش قیمت‌ها آسان نیست. ما مشکلاتی مانند کرونا و تحریم‌های آمریکا را داریم که باعث مشکلاتی مانند کاهش شدید درآمدهای ارزی، مشکل تامین ارز مورد نیاز بازار و همچنین افزایش حجم نقدینگی شده است. اما این یک واقعیت علمی است که با این عوامل نمی‌شود این حجم از گرانی را مطابق با تئوری‌های موجود توجیه کرد.
این کارشناس بازارهای مالی ادامه داد: با اطمینان می‌توان گفت بخش زیادی از دلایل این افزایش بسیار زیاد قیمت‌ها و تورم، ریشه پولی ندارد یا به عبارتی تحت تاثیر عوامل روانی همچون انتظار تورمی است. بنابراین پیش‌بینی می‌شد و می‌شود این روند پایدار نباشد و شکسته شود. شرایط اقتصادی ما در ماه‌های اخیر به گونه‌ای شده است که مردم مشاهده می‌کنند، همه اجناس در حال گران شدن هستند. بنابراین انتظاری در عموم جامعه شکل گرفته است که اگر امروز خرید نکنی، ضرر کرده‌ای. این انتظار متاسفانه یک واکنش غیرطبیعی را در بازارهای داخلی ایجاد کرده است. در ماه‌های اخیر ما شاهد هستیم علاوه بر بازار ارز در بازارهای طلا، خودرو، مسکن، کالای دیجیتال و غیره نیز تورمی شدیدی حکم فرماست که برای توجیه آن‌ها هم نمی‌توان تنها به ریشه پولی‌های پولی تورم اکتفا کرد. بنابراین همان‌گونه که در تحولات هفته جاری بازار ارز دیده می‌شود، انتظار می‌رود این تورم دوام نداشته باشد و در نهایت تمام این بازارها به مرحله اصلاح و تعدیل قیمت برسند.
وی علاوه بر اقدامات بانک مرکزی از دیگر دلایل شکسته شدن قیمت‌ها در بازار ارز را بازگشت درآمدهای ارزی غیرنفتی کشور به سطح دوران پیش از کرونا دانست و افزود: بحران کرونا و بسته شدن مرزها درآمد ارزی غیرنفتی کشور را هم تحت تاثیر خود قرار داده بود، اما آمارهای ماه‌های اخیر نشان می‌دهد که شرایط اقتصادی کشور در حال بازگشت به مرحله پیش از کرونا است. به عنوان مثال در شش ماه ابتدای امسال کشور ما ۱۳ میلیارد دلار صادرات داشته است که حدود ۳۷ درصد کمتر از صادرات سال قبل است، اما میزان صادرات شهریورماه تنها ۵ درصد کمتر از مدت مشابه سال قبل است. این روند، این امید را در فعالان اقتصادی ایجاد کرده است که روند صادرات کشور ما به دوران پیش از کرونا بازگشت کرده است.
رادپور در ادامه توضیح این دلایل تاکید کرد: علاوه بر این که شرایط صادرات کشور به دوران پیش از کرونا نزدیک شده است، از سوی دیگر می‌دانیم که کسری بودجه دولت در این مدت در حجم گسترده‌ای پولی نشده است و تورم موجود عوامل روانی پررنگی دارد که به تحولات مربوط به سیاست خارجی نیز مرتبط است.
این کارشناس اقتصادی در پایان خاطر نشان کرد: بنابراین آنچه در هفته جاری شاهد آن بودیم، علاوه بر مجموعه دلایل فوق، در پی عرضه روزانه ۵۰ میلیون ارز نقدی به بازار توسط بانک مرکزی اتفاق افتاده است. امیدوار هستیم که همچنان فشار جدی به بازار برای تعدیل قیمت‌ها ادامه پیدا کند تا شاهد ادامه روند اصلاح قیمت‌ها باشیم.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در روز یکشنبه هفته گذشته (۲۰ مهرماه) با صدور اطلاعیه‌ای از تصمیم خود مبنی بر عرضه روزانه ۵۰ میلیون دلار به صورت اسکناس در بازار ارز پرده برداشت. همچنین در این اطلاعیه سقف خرید کارگزاران بانکی و صرافی‌ها در بازار متشکل ارزی به ۵۰۰ هزار دلار افزایش یافت. با به وقوع پیوستن این اقدام مشخص شد که تقاضا بسیار کمی در بازار ارز برای خرید وجود دارد و روزانه از مجموع اسکناس‌های عرضه شده توسط بازارساز، تنها در حدود ۵۰۰ هزار تا یک میلیون و پانصد هزار دلار توسط متقاضیان خریداری شد.
