بین الملل تابناک/ تحولات خاورمیانه: تحرکات گسترده دیپلماتیک تهران، مسکو و پکن برای صلح افغانستان، ادامه حملات برای انفجار دکلهای برق در عراق، هشدار فرستاده پوتین به کردهای سوریه، انتقاد تند عربستان از رژیم صهیونیستی و آغاز دور تازه سفرهای خلیلزاد به کشورهای منطقه، از مهمترین خبرها و رویدادهای مرتبط با خاورمیانه در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
تحرکات گسترده دیپلماتیک تهران، مسکو و پکن برای صلح افغانستان
هفته نامه نیوزویک نوشت: چین، روسیه و ایران همزمان با پیشرویهای سریع نیروهای طالبان در افغانستان و تصرف گذرگاههای مرزی در پی عقب نشینی نیروهای ارتش آمریکا، مذاکرات سه جانبه را برای حفظ ثبات منطقه آسیای میانه شامل افغانستان تشدید و تقویت میکنند.
به گزارش این نشریه آمریکایی؛ در پی خروج آخرین نیروهای ارتش آمریکا از افغانستان که تا پایان اوت (۲۲ شهریور ماه) تکمیل میشود، نیروهای طالبان، گذرگاههای مرزی افغانستان با ایران، تاجیکستان و حتی ترکمنستان را تصرف کرده اند.
طالبان در مارس سال گذشته (۲۰۲۰) با دولت آمریکا به توافقنامه صلح دست یافت که دورنمای ازسرگیری جنگ داخلی در افغانستان را ضعیف جلوه میدهد، قدرتهای منطقهای که اغلب از حضور ارتش آمریکا در افغانستان انتقاد میکردند، تلاش هایشان را برای جلوگیری از رسیدن به چنین پیامدی در نبود آمریکا، تشدید و تقویت میکنند.
سفارت روسیه در واشنگتن به نیوزویک گفت که وضع افغانستان به علت بیرون رفتن شتابزده نیروهای ایالات متحده و دیگر کشورهای عضو ناتو (سازمان پیمان آتلانتیک شمالی) از افغانستان به سرعت وخیمتر و بدتر میشود.
مسکو تاریخچه طولانی و مشترکی در سراسر کشورهای آسیای میانه دارد که بیشتر آن با بلوک شوروی در دوره اتحاد شوروی سابق ارتباط دارد. تلاش دهه ۱۹۸۰ مسکو برای دفاع و حمایت از دولت کمونیستی افغانستان با مقاومت نیروهای محلی مورد حمایت بین المللی شامل ایالات متحده شکست خورد.
اما درگیریهای داخلی میان نیروهای احزاب و گروههای مجاهدین در پی خروج روسیه، موجب پدید آمدن طالبان و القاعده شد، به گونهای که واشنگتن در نهایت خود را در موقعیتی یافت که مجبور به دفاع از دولت کابل در مدت دو برابر طولانیتر از اتحاد شوروی شد. نکته طنز آمیز در این موقعیت، ادعای مسکو درباره مسئولیت واشنگتن برای جلوگیری از فروپاشی دوباره افغانستان است.
سفارت روسیه در واشنگتن گفت، هدف از انتقاد از سیاست آمریکا، تشویق آن به در پیش گرفتن رویکرد فراگیرتری در برخورد با مسائل افغانستان است و تلاشهای روسیه نیز برای این مقصود در راستای برقراری تماس مستقیم با طرفها و احزاب افغان است.
راهبرد روسیه شامل تلاشهای بین المللی مانند تمدید مذاکرات سه جانبه با چین، پاکستان و آمریکاست که در آوریل موافقت کردند که عقب نشینی نیروهای بیگانه باید مسئولانه و ضامن انتقال مداوم قدرت، مختل نشدن روند صلح و جلوگیری از رخ دادن هرگونه درگیری یا تنشی در این کشور باشد.
چین با تاریخچه طولانی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در این منطقه نیز زنگ هشدار را به صدا درآورده است. ونگ یئی، وزیر امور خارجه چین قرار است به زودی به ترکمنستان، تاجیکستان و ازبکستان سفر کند که همگی افزون بر قرار داشتن در همسایگی افغانستان، هم پیمانان راهبردی پکن به شمار میروند و در کنار هند، قزاقستان، قزقیزستان، پاکستان و روسیه، عضو سازمان همکاری شانگهای هستند.
ونگ ونبین، سخنگوی وزارت امور خارجه چین، روز جمعه گفت که همه اعضای پیمان همکاری شانگ های، به عنوان همسایگان افغانستان هستند و می توانند نقش فعالی در تقویت روند صلح، آشتی و بازسای این کشور بازی کنند که به باور او اکنون به علت بیرون رفتن نیروهای ارتش ایالات متحده و هم پیمانانش از افغانستان، در مقطع حساسی است.
پکن سه گانه شیطانی تروریست ها، جدایی خواهان و تندروان را بزرگ ترین تهدید هم برای امنیت ملی خود و هم برای امنیت منطقه می داند که با استان شین جیانگ چین، اقامتگاه مسلمانان اویغور، همسایه است. چین بارها از پایگاه هایش در این استان به عنوان بخشی از راهبرد گسترده تر ضد تروریستی علیه گروه های ستیزه جو مانند حزب اسلامی ترکمنستان شرقی یا جنبش اسلامی ترکستان، دفاع کرده که در افغانستان و حتی سوریه فعال بوده اند. همزمان با تشدید رقابت جغرافیایی - سیاسی ایالات متحده و چین، مقام های پکن می گویند که واشنگتن در پی تحریک ناآرامی ها در این استان مسلمان نشین چین است.
پکن مانند مسکو، آمریکا را در وخامت دائم شرایط امنیتی افغانستان مقصر می داند. ونگ ونبین سخنگوی وزارت امورخارجه پکن گفته است که واشنگتن برای صدور اجباری به اصطلاح آزادی و مردمسالاری خود به کشورهای دیگر و تغییر اجباری حکومت کشورهای جهان، تلاش می کرده که منجر به درگیری، جنگ، تروریسم، پناهندگان و دیگر مشکلاتی شده که هنوز وجود دارند.
پکن همزمان با نزدیک شدن پایان روند عقب نشینی نیروهای آمریکا از افغانستان، بر تعامل و برقراری تماس مستقیم با احزاب و گروه های افغان ارزش می گذارد. طالبان نیز به نوبه خود پیام متقابلی فرستاده و سهیل شاهین سخنگوی آن گفته که این گروه، چین را کشوری دوست می داند که امنیت و سرمایه گذاری های آن برای افغانستان اهمیت بسیاری دارد.
ایران نیز در مرزهای غربی افغانستان، با هر دو سوی این درگیری در همسایه اش، تماس هایی برقرار و مذاکره کرده است. تهران در مذاکرات دو روزه که جمعه به پایان رسید، میزبان مقام های دولت افغانستان و طالبان بوده است. دو طرف در بیانیه شش بندی ضمن مخالفت با جنگ، به پیگیری راه حل آشتی جویانه و مسالمت آمیز، متعهد شده اند. با گریز نظامیان افغان به آن سوی مرز همزمان با پیشروی های طالبان، نگرانی ها هنوز وجود دارد. سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران تاکید کرده که برخورد تهران با هرگونه تهدید، در راستای منافع خود و توافقنامه های دوجانبه با کابل خواهد بود.
ادامه حملات برای انفجار دکل های برق در عراق
خبرگزاری آناتولی به نقل از یک منبع امنیتی گزارش داد: افراد ناشناس یک دکل برق را در استان کرکوک واقع در شمال عراق منفجر کردند.
یک افسر پلیس کرکوک که خواست نامش فاش نشود، روز شنبه به آناتولی گفت: افراد ناشناس، یکی از دکل های برق در حومه شهرستان الدبس در شمال غرب استان کرکوک را منفجر کردند.
وی خاطرنشان کرد، انفجار باعث سقوط دکل برق و بروز آتش سوزی در این منطقه زراعی شد و در حال حاضر آتش خاموش و کار ترمیم دکل آغاز شده است؛ هنوز هیچ گروهی مسوولیت انفجار را بر عهده نگرفته است.
در هفته های اخیر حملات به نیروگاه های تولید و دکل های انتقال برق به مناطق مختلف عراق افزایش یافته و باعث قطع مکرر برق شده است.
بر اساس اعلام رسانه ها، از تازهترین اقدام گروهک تروریستی داعش برای ضربه زدن به عراق، انفجار دکلهای انتقال برق از ایران به عراق است که در شرق این کشور واقع شده است.
آخرین انفجار دکلهای برق توسط داعش به ۲۶ خردادماه گذشته برمیگردد که ۹ دکل برق در استان صلاح الدین منفجر شد. این حادثه بخشهای وسیعی از سه استان صلاحالدین، کرکوک ونینوا را در تاریکی فرو برد.
گروه تروریستی داعش یک روز پیش این حادثه نیز خط راهبردی انتقال برق ایران به عراق را در شمال شرقی دیاله هدف قرار داده و منفجر کرده بود.
هشدار فرستاده پوتین به کردهای سوریه
فرستاده رئیسجمهوری روسیه به سوریه، امروز، شنبه عقبنشینی غیرمنتظره آمریکا از مناطق شمال و شرق سوریه نظیر اتفاقی که در افغانستان افتاد را پیش بینی کرد و از کردهای سوریه خواست به فکر برنامهریزی برای مذاکره با دمشق باشند.
به گزارش شفق نیوز، الکساندر لاورنتیف، فرستاده ویژه ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه به سوریه تاکید کرد: کردهای سوریه در حال حاضر روی همکاری با آمریکا تکیه دارند که نیروهایش در مناطق آنها حضور دارند.
لاورنتیف افزود: آمریکا میتواند تصمیم به خروج غیرمنتظره نیروهایش از سوریه نظیر کاری که در افغانستان کرد، بگیرد و این مساله، اشاره روشن به کردهاست که ما با آنها ارتباط قوی داریم و آنها را به مذاکره با دمشق ترغیب میکنیم.
او گفت: این مذاکره نه تنها ضروری نیست، بلکه باید به دستیابی به راه حلی میانه و توافقات مشخص با طرف سوری ختم شود.
فرستاده ویژه پوتین به سوریه تاکید کرد: خروج نیروهای آمریکا از افغانستان طبعا اتفاقی استثنایی نیست. ما میبینیم بعد از خروج نیروهای آمریکا نفوذ طالبان به سرعت در سراسر این کشور رو به افزایش است و بسیاری از مراکز منطقهای تحت تصرف آنها درآمده است.
او ادامه داد: وضعیت با توجه به شرایط ملتهب است؛ اما آمریکاییها در زمینه خروج نیروهایشان تصمیم گرفتند و به نظرم این گام احتمالا گامی درست باشد؛ به رغم اینکه با همپیمانان دیگر هماهنگی نکردند و نه فقط با همپیمانان بلکه با آن کشورهایی که به حفظ ثبات این کشور توجه دارند نیز هماهنگی نکردند.
لاورنتیف همچنین افزود: اما این اشارهای صریح است به آن نیروهایی که از خود در سوریه حفاظت میکنند. همچنین از جمله کردها و به تبع آن اشاره به این است که آمریکاییها تصمیمی مشابه خواهند گرفت و به نظرم این تصمیم را میگیرند.
او اضافه کرد: همانطور که متذکر میشویم، تصمیم خروج از سوی دونالد ترامپ، رئیسجمهوری سابق گرفته شد که مورد بررسی قرار گرفت و به راحتی تا اطلاع ثانوی به تعویق افتاد. به نظرم خروج آمریکاییها از سوریه نیز ممکن است هر زمانی روی دهد.
لاورنتیف تصریح کرد: طرف عراقی ما را مطلع کرد که بغداد مصمم به خروج نیروهای نظامی آمریکا از این کشور است و اگر این امر اتفاق بیفتد و یک گردان آمریکایی از عراق خارج شود حفظ این نیروها در سوریه به لحاظ مشکلات لجستیکی غیرممکن خواهد شد.
انتقاد تند عربستان از رژیم صهیونیستی
نماینده دائم عربستان در سازمان ملل "حل مساله فلسطین و رسیدگی به رنجهای ملت فلسطین" را از اصول اصلی سیاست کشورش خواند.
به گزارش خبرگزاری رسمی عربستان (واس)، دکتر عبدالعزیز الواصل، نماینده دائم عربستان در سازمان ملل بر لزوم پایبندی به توصیههای سازمان ملل و تلاش جدی برای کاهش تجاوزات برنامهریزی شده و مستمر تاکید کرد.
الواصل ادامه داد که کشورش به حمایت از ملت فلسطین در تمامی زمینهها ادامه میدهد.
این نماینده سعودی در نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل در ژنو بر اهمیت حمایت جامعه جهانی از پیشبرد تلاشها به سمت اعمال حق در تعیین سرنوشت ملت فلسطین تاکید کرد.
او ادامه داد: جهان با چالشهای بزرگی به دلیل کووید-۱۹ روبهروست و ملت فلسطین از اشغالگران و نیز ویروس کرونا در رنج هستند.
او تصریح کرد: گزارش مایک لینک، مخبر ویژه سازمان ملل در امور فلسطین به شکل روشن، وضعیت نابسامان ملت فلسطین در کرانه باختری، قدس شرقی و غزه را نشان داد و این علاوه بر رنجهای اخیر مردم فلسطین در محله الشیخ جراح و سلوان است که با تخلیه اجباری منازلشان روبهرو هستند و مضاف بر اینکه اسرائیلیها در ماه رمضان با اعمال زور مانع از ورود نمازگزاران به مسجد الاقصی میشدند.
آغاز دور تازه سفرهای خلیلزاد به کشورهای منطقه
زلمای خلیلزاد، فرستاده ویژه آمریکا به افغانستان دور تازه سفرهایش به کشورهای منطقه را آغاز کرد.
به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، وزارت خارجه آمریکا در بیانیهای اعلام کرد، قرار است، زلمای خلیلزاد فرستاده ویژه این کشور در روند صلح افغانستان، به قطر، پاکستان و ازبکستان سفر و در مورد یک اجماع منطقهای برای دستیابی به یک توافق سیاسی صحبت کند.
در بیانیه این وزارت آمده است: "به تاریخ 9 ژوئیه، خلیلزاد سفرهای خود را به آسیای مرکزی و خاورمیانه از سر گرفت. او در سفر خود به تلاشش برای دستیابی به توافقنامه صلح بین جمهوری اسلامی افغانستان و طالبان ادامه خواهد داد."
براساس گزارش آمریکا، نماینده ویژه در سفر خود به ازبکستان در یک کنفرانس بینالمللی با نام "تماس منطقهای" شرکت خواهد کرد.
خلیلزاد برای پیشبرد بیشتر اجماع در مورد حل و فصل سیاسی اوضاع افغانستان با همه طرفهای ذینفع همکاری خواهد کرد.
این در حالی است که پس از ماهها بنبست در مذاکرات صلح میان هیاتهای جمهوری اسلامی افغانستان و طالبان در دوحه، دوطرف در چند روز اخیر پنج نشست برگزار کردهاند.