فیلم سینمایی «متفقین» ساخته رابرت زمکیس یک روایت جاسوسی و عملیات مخفی دور از خط مقدم جنگ جهانی دوم است که اگرچه در لیست بهترین آثار زمکیس قرار نمیگیرد اما با توجه به بازیها و تعلیقی که با خود به همراه دارد، ارزش یک بار تماشا را به قصد سرگرمی دارد.
به گزارش «تابناک»؛ «متفقین / Allied» فیلمی درباره جنگ جهانی دوم است که تمام کنشهای فیلم دور از خط مقدم جنگ رخ میدهد. چه در کافهها یا سالنهای انتظار چه در خیابانهای بمبارانشده لندن، شخصیتهای داستان با مشکلات و رنجهایی مواجه میشوند که زندگیِ دور از درگیری نظامی را تشریح میکند. متفقین چیزی بیشتر از یک فیلم جنگی جاسوسی و هیجانانگیز است؛ تلاش کرده تا شبیه رمانهای «لِن دیتون» بنماید و البته تصویری غنی و پرجزئیات از آن دوره که در عین حال داستانی خیالی از دسیسههای پنهانی، جاسوسی و خیانت را بازگو میکند.
کلیت فیلم خوب است اگرچه رابطه مرکزی شخصیتهای فیلم میتوانست دقیقتر و بهتر پرداخته شود. حس اجبار و ناگزیری که در نیمه دوم فیلم پیش میآید کمی مشکل دارد. ادای دینی به فیلم کلاسیک ماندگار هامفری بوگارت در سال 1942، یکی از صحنههای ابتدایی متفقین در کازابلانکا و در مکانی که بیشباهت به «کافه ریک» نیست، اتفاق میافتد؛ به نحوی که حتی از دیدن بوگارت یا کلود رینس در آنجا یا خواندن ترانه «همانطور که زمان سپری میشود» با صدای بلند حضّار شوکه نخواهیمشد. در این مکان، «مکس واتان» (برد پیت) افسر جاسوس کانادایی با مبارز مقاومت فرانسوی به نام «ماریان بوسهژو» (ماریون کوتیار) دیدار میکند.
این دو تحت پوشش ظاهریِ یک زوج متاهل که از آزادی خود در شهری مراکشی لذت میبرند، توطئه ترور یک سفیر آلمانی را در سر میپرورانند. با وجود خطراتی که نقشه را تهدید میکند (مکس احتمال به ثمر رسیدن آن را 60 به 40 عنوان میکند)، اضطراب و هیجان موقعیت باعث ایجاد جرقّهای از عشق میان این دو میگردد. آیا حسی عاطفی در خلال یک ماموریت حساس میتواند این دو را به سلامت به خانه بازگرداند؟ و آیا پس از این ماموریت و شعلههای جنگی که هنوز زبانه میکشد، یک شغل امن اداری میتواند مکس را از اتفاقاتی که ریشه در ماموریت کازابلانکا دارد محافظت کند؟
«رابرت زمیکس» کارگردان، تجربههای سینمایی و نوآوریهای زیادی را در طول سابقه هنری پربار و متنوعش از سر گذرانده. عناوینی چون «بازگشت به آینده»، «چه کسی برای راجر خرگوشه پاپوش دوخت»، «فارست گامپ»، «تماس» و «دور افتاده» ادعای قصهگویی عالی او و قرارگرفتن در لیست درجهیکهای هالیوود را تصدیق میکنند. متفقین جزو فیلمهای خوب اوست که البته چندان پیشگام و خاص به چشم نمیآید ولی حداقل از جلوههای ویژه به نحو مطلوب برای به تصویرکشیدن جزئیات آن دوره استفاده کرده. اگر بخواهیم نگاهی کلی به کارنامه زمیکس بیفکنیم، بعید است بتوان متفقین را جزو آثار ماندگار او دانست.
فیلم میتوانست بیشتر از زمان 2 ساعت و 4 دقیقه ادامه یابد. نیمه دوم فیلم بر روی تکیهگاه اصلی جنبه رازآلود و جاسوسی داستان تمرکز دارد؛ یک نفر در لندن در حال مخابره اطلاعات به آلمانیهاست و مکس مامور یافتن او میشود و حتی در صورت لزوم مجازات او. فیلم احتمالات زیادی را درباره اینکه آیا تمهیدات به کار رفته برای به دام انداختن این خائن، قابل اعتماد است یا بخشی از یک معمای استادانه میباشد یا حتی شاید خائن دلایل قابل توجیهی برای خیانت داشته باشد، مطرح کرده است.
مکس نمیتواند بیخیال و منفعل بنشیند و بدین ترتیب تحقیقات خود را آغاز میکند؛ اقدامی که به عزیمت او به فرانسه و درگیری خیابانی تنبهتن با آلمانیها منجر میشود. به هر حال در پایان، عناصر جاسوسی کاملا واضح و سرراست بیان میشوند و فرجام به طرز ناامیدکنندهای ساده و به دور از پیچیدگی است. اگر فیلمسازان تلاش میکردند تا بهرهای ارزشمند از آثار «لو کره» و «دیتون» (نویسندگان رمانهای جاسوسی) ببرند، قطعا نتیجه رضایتمندی مطلوب را کسب میکرد. طنین احساسی حاکم بر پایان کار میتوانست قویتر باشد.
جدا از نقش کوتاه «جارد هریس» به عنوان فرمانده مکس و «لیزی کاپلان» در نقش خواهر مکس، این فیلم یک نمایش دونفره است. خوشبختانه، پیت و کوتیار هر دو بازیگران قابلی هستند و توانایی زیادی در کار با دیالوگهای خام و فیلمنامه نه چندان قوی دارند. کوتیار در این فیلم بیشتر از برد پیت میدرخشد، چون نقش پویاتری نسبت به مکس دارد. جالب است که پیت به فیلمهای با موضوع جنگ جهانی دوم گرایش پیدا کرده است. این سومین نقشآفرینی او پس از «بیآبروهای لعنتی» و «خشم» است. او کاملا با دوران دهه 40 از لحاظ تیپ و کاریزما تطابق دارد و نقشآفریناش بکر و دیدنیست. کوتیار جذابیتی بیپایان دارد.
شاید متفقین جذبه لازم برای هیاهوی اسکار را نداشته باشد، اما آن قدر خوب است که بدون تبلیغات هم بتواند مردم را به سینماها بکشاند. میتوان گفت فیلمهایی همانند این که دو ساعت سرگرمی خالصند و از بازیگرانی جذاب، لوکیشنهایی عجیب و سراسر احساس و تعلیق بهرهمندند، در یک یا دو دهه پیش به شدت جلب توجه میکردند اما از آن زمان تاکنون تجارت سینما بسیار فرق کرده است. متفقین یک فیلم بزرگ نیست اما به قدری با مهارت و زیبا ساخته شده که لیاقت دیدهشدن را دارد.