ماموگرافی چیست و چه کابردی دارد؟

به گزارش «تابناک»، ماموگرافی یک پرتونگاری و ابزار غربالگری برای تشخیص سرطان پستان می باشد.

این روش به یافتن توده های سرطانی در پستان کمک می کند.

موارد قابل تشخیص دیگر توسط این تست، شامل توده ، درد یا ترشح نوک سینه می باشد ، همچنین برای خانم هایی که شکایتی از پستان ندارند نیز استفاده می شود. این روش امکان تشخیص سرطان های پستان ، تومورهای خوش خیم و کیست را قبل از شناسایی با لمس (لمس) می دهد.

اگرچه روش‌های مختلف رادیوگرافی برای شناسایی ضایعات مشکوک به سرطان پستان به راحتی در دسترس می باشند ، اما این روش اصلی‌ترین غربالگری سرطان پستان می باشد.

این تست به تنهایی نمی تواند برای تشخیص سرطان پستان استفاده شود . بلکه می تواند با طبقه بندی دقیق یافته های طبیعی و مشکوک به تشخیص کمک کند .

همچنین ممکن است قبل از بروز هرگونه علائم ، سرطان پستان را تشخیص دهد . اما در تشخیص برخی از سرطان‌ها ممکن است دچار اشتباه شود . خصوصاً در خانم های جوان که دارای بافت متراکم پستان می باشند.

تشخیص زودرس سرطان پستان ، خطر مرگ ناشی از این بیماری را ۲۵٪ یا ۳۰٪ یا بیشتر کاهش می دهد. در صورتی که در معرض خطر زیاد هستید ، باید بدانید که زنان باید از ۴۰ سالگی یا زودتر شروع به انجام ماموگرافی کنند.

در این مقاله قصد داریم به معرفی و بررسی ماموگرافی و نقش آن در تشخیص زود هنگام سرطان پستان بپردازیم تا بتوانیم شما را بیشتر با این روش تشخیصی آشنا کنیم .

انواع ماموگرافی

سه نوع ماموگرافی وجود دارد که شامل معمولی ، دیجیتال و سه بعدی می باشد.

ماموگرافی معمولی

ماموگرافی های معمولی با استفاده از سیستم پرتونگاری با دوز کم برای بررسی سینه ها تصاویر تشخیصی ایجاد می کنند. ماموگرام برای نظارت بر سینه ها و کمک به تشخیص زود هنگام و تشخیص بیماری های پستان در زنان استفاده می شود. پرتوهای ایکس متداول ترین شکل تصویربرداری پزشکی است .
دو نوع ماموگرافی معمولی وجود دارد: غربالگری و تشخیصی.

غربالگری

این روش برای بررسی سرطان پستان در بیمارانی استفاده می شود که علائم و نشانه های بیماری را نشان نمی دهند .
این نوع آزمایش شامل گرفتن دو عکس با اشعه ایکس از هر پستان به منظور تشخیص تومورهای پنهان یا میکروسالیفیسمی است که با یک معاینه معمولی سینه قابل احساس نیست.

تشخیصی

این نوع ماموگرام برای بررسی سرطان پستان در بیمارانی که دارای توده یا علائم دیگری از بیماری هستند ، استفاده می شود .
علائم دیگر شامل درد ، ضخیم شدن پوست پستان ، ترشح نوک پستان یا تغییر ناگهانی در شکل یا اندازه پستان است .

ماموگرافی دیجیتال

روش های مرسوم ماموگرافی شامل ذخیره تصویر روی فیلم است. ماموگرافی دیجیتال از تصویر الکترونیکی استفاده می کند که می تواند در یک فایل رایانه ای ذخیره شود.

تصویر دیجیتال را می توان بزرگنمایی یا ارتقاء داد تا ارزیابی اشعه ایکس بسیار ساده تر شود ، بنابراین نتایج دقیق تری به دست می آورند.

به عبارتی دیگر ماموگرافی دیجیتال جایگزین فیلم اشعه ایکس قدیمی با یک تراشه دیجیتال می شود تا تصاویری را از پستان را ضبط کند. این فرایند ، که به عنوان ماموگرافی دیجیتال نیز شناخته می شود ، باعث می شود تصاویر پستان بر روی مانیتور کامپیوتر مشاهده شود یا بر روی یک فیلم ویژه شبیه به ماموگرافی های معمولی چاپ شود.

از مزایای ماموگرافی های دیجیتال می توان به زمان سریع تر دستیابی به تصویر اشاره نمود. آزمایشات سلامت پستان که از ماموگرافی دیجیتال استفاده می کنند ، ثابت شده است که سرطان های پستان را بهتر از ماموگرافی معمولی در سه گروه از زنان تشخیص می دهد: افراد جوان تر از ۵۰ سال ، کسانی که سینه های متراکم دارند و کسانی که قبل ازسن یائسگی هستند.

یکی دیگر از مزیت های این اسکن دیجیتال این است که می توانند در حین مشاهده ، جابجایی یا بزرگنمایی شوند و همچنین می‌توانند به صورت الکترونیکی ارسال شوند . این روش در خانم هایی که سینه متراکم دارند دقیق تر بوده و تابش کمتری دارد .
تفاوت ماموگرافی دیجیتال و معمولی در این است که در ماموگرافی معمولی تصاویر در فیلم ذخیره می‌شوند در حالی که در دیجیتال به صورت دیجیتالی ذخیره می شود.

ماموگرافی سه بعدی

ماموگرافی سه بعدی نوعی از ماموگرافی دیجیتال است که از دستگاه های اشعه ایکس برای گرفتن عکس از برش های پستان از زوایای مختلف استفاده می کند . سپس از نرم افزار رایانه ای برای بازسازی یک تصویر استفاده می شود. این روند برای به دست آوردن ماموگرافی های سه بعدی همان روشی است که از اسکنرهای CAT برای تولید تصاویر از ساختارهای داخلی استفاده می کند.

نحوه انجام ماموگرافی

برای انجام این تست غربالگری بیمار در مقابل دستگاه مخصوص اشعه ایکس قرار می گیرد ، سپس یک تکنسین سینه بیمار را روی یک صفحه پلاستیکی شفاف قرار می دهد و یک صفحه دیگر به طور محکم به پستان از بالا فشار وارد خواهد کرد . این صفحات بافت پستان را صاف نموده و در حالی که اشعه ایکس گرفته می شود ، پستان را نگه می دارند و فرد مقداری فشار احساس خواهد کرد . این کار تصویر واضح تری از پستان را ارائه می دهد و شاید لازم باشد که بیمار برای هر تصویر نفس خود را نگه دارد .

سپس باید صبر نمود و تا زمانی که تکنسین بررسی کرده تا مطمئن شود که نیاز به تکرار مجدد تصاویر نیست .

در صورت عدم قطعیت نتیجه گیری ، ممکن است آنها گرفتن تصاویر اضافی را ترتیب دهند که نماهای مختلف را نشان می دهد . این اتفاق اغلب عادی است و نباید دلیلی برای ناراحتی وحشت شود.

ماموگرافی برای بیشتر خانم ها ناراحت کننده بوده و بعضی از خانم‌ها آن را دردناک می دانند، اما این تست تنها چند لحظه طول می کشد و آنچه که شما احساس می کنید بستگی به مهارت تکنسین ، اندازه سینه ها و میزان فشار دارد .

بعد از انجام این آزمایش ، ناراحتی در فشرده سازی سینه ها که در هنگام انجام آزمایش صورت گرفته بود به سرعت بهبود می‌یابد اما برخی از خانم ها بعد از انجام این آزمایش یک یا دو روز احساس درد در پستان خود دارند .

استفاده از دارو های ضد التهابی مانند ایبوپروفن و ادویل (تحت نظر پزشک) و ماساژ سینه ها در حمام گرم می تواند در تسکین درد موثر باشد.

یکی از نکات مهمی که قبل از انجام این تصویربرداری باید انجام دهید این است که سعی کنید یک هفته قبل از شروع قاعدگی و یا طول دوره قاعدگی خود این تست را انجام ندهید . زیرا سینه های شما ممکن است در آن دوره متورم یا حساس باشند .

پس از انجام این آزمایش پزشک رادیولوژیست، ماموگرافی را ارزیابی نموده و آن را از نظر علائم اولیه سرطان پستان یا سایر مشکلات را بررسی می کند .

آمادگی برای انجام ماموگرافی

در روزی که قرار است این روش غربالگری را انجام دهید باید دستورالعمل های خاصی را رعایت کنید .

شما نباید از دئودورانت ، پودر بدن یا عطر استفاده کنید . همچنین نباید پماد و کرم به سینه یا زیر بغل خود بمالید . زیرا این موارد می توانند تصاویر را تحریف کرده و مانند کلسیفیکاسیون یا رسوبات کلسیم به نظر برسند . بنابراین جلوگیری از آنها یکی از نکات مهم است .

در صورت بارداری یا شیردهی حتماً قبل از آزمایش به رادیولوژیست خود اطلاع دهید.

زیرا به طور کلی در صورتی که شما باردار یا شیرده باشید ، قادر به انجام مامو گرافی غربالگری نخواهید بود ، اما در صورت لزوم ، پزشک شما می تواند روش های غربالگری دیگری مانند سونوگرافی را تجویز کند .

تفسیر نتایج

تصاویر حاصل از انجام این اسکن، می‌توانند به یافتن کلسیفیکاسیون یا ذخایر کلسیم در سینه های بیمار کمک کنند .

کلسیفیکاسیون ها نشانه سرطان نیست. این آزمایش همچنین می تواند کیست ها ( کیسه های پر از مایعات که ممکن است در طی چرخه قاعدگی زنان به طور عادی ایجاد شده و از بین بروند) و هرگونه توده سرطانی یا غیر سرطانی را پیدا کند .

یک سیستم تشخیصی ویژه برای خواندن ماموگرافی به نام BI-RADS سیستم گزارش دهی تصویربرداری از پستان وجود دارد که در این سیستم هفت دسته قرار دارد که از صفر تا شش متغیر است .

هر طبقه توضیح می دهد که آیا تصاویر اضافی لازم هستند یا خیر و یا آیا منطقه احتمالاً دارای یک توده خوش خیم غیر سرطانی یا سرطانی می باشد.

ماموگرافی غیر طبیعی همیشه به معنای ابتلا به سرطان نیست ، اما قبل از آن که پزشک بتواند به طور قطع بگوید، بیمار نیاز به انجام ماموگرافی آزمایش یا معاینه اضافی دارد .

ممکن است بیمار را به یک متخصص پستان یا جراح ارجاع دهد که لزوماً به معنای ابتلا به سرطان نیست و یا حتما به عمل جراحی نیاز نیست . این پزشکان و متخصصان در تشخیص مشکلات پستان ، آزمایشات دیگری را برای بیمار تجویز می کنند تا احتمال وجود سرطان یا توده یا تشخیص سرطانی نبودن پستان را انجام دهند .

چه زمانی باید یک ماموگرافی انجام داد؟

ممكن است از ماموگرافی هم برای غربالگری و هم برای تشخیص استفاده شود. نتایج غربالگری به سابقه سلامتی شما و خطر ابتلا به سرطان پستان بستگی دارد . برای این امر با پزشک خود صحبت کنید تا مشخص شود که چه زمانی باید شروع به انجام ماموگرافی غربالگری کنید.

زنان در معرض خطر ، باید در سنین ۴۰ تا ۴۵ سال شروع به گرفتن ماموگرافی کنند و این غربالگری منظم ، که به طور معمول سالی یک بار انجام می شود ، باید تا زمانی که پزشک توصیه می کند ادامه یابد. 

علاوه بر این ، پزشک شما ممکن است به دلایل زیر ماموگرافی را توصیه کند:

– تشخیص توده در پستان که با معاینه پزشک می تواند متوجه آن شود.
– پیگیری یک ماموگرافی غیر طبیعی قبلی
– پیگیری پیشرفت توده ها یا بی نظمی ها

در صورت بروز علائمی مانند توده قابل لمس ، ضخیم شدن پوست یا سوزش پوستی ، ترشحات یا برداشتن نوک پستان ، زخم فرساینده نوک پستان یا درد پستان ، خانم هایی با سن بالاتر از ۳۰ سال ، باید در معرض ماموگرافی تشخیصی قرار گیرند .

مزایای انجام ماموگرافی

– غربالگری ماموگرافی خطر مرگ ناشی از سرطان پستان را کاهش می دهد و برای تشخیص انواع سرطان پستان از جمله سرطان مجرای انسدادی و مهاجم لوبولار مفید است.

– غربالگری ماموگرافی توانایی پزشک را در تشخیص تومورهای کوچک بهبود می بخشد . هنگامی که سرطان ها کوچک هستند ، گزینه های درمانی بیشتری وجود دارد.

– استفاده از ماموگرافی غربالگری ، تشخیص رشد بافتهای غیر طبیعی کوچک را محدود به مجاری شیر در پستان ، به نام کارسینوم داکتال درجا (DCIS) می کند.

– هیچ گونه پرتویی در بدن بیمار

پس از معاینه اشعه ایکس باقی نمی ماند.

– اشعه X معمولاً هیچ عارضه جانبی در محدوده تشخیصی معمولی برای این اسکن ندارد.