به گزارش بورس تابناک، طاهره جهانی کارشناس بازار سرمایه ـ در سال ۱۴۰۰ ـ که اکنون در هفته آخر کاری بازار بورس آن هستیم ـ انتقادات و راهکارهای متفاوتی به منظور خروج بازار از سیکل نزولی توسط کارشناسان مختلف و باسابقه بازار به گوش مسئولان رسید. یکی از پرطرفدارترین ایدهها که اغلب کارشناسان به آن به عنوان راهکار اتفاق نظر دارند، بحث حذف تدریجی دامنه نوسان بازار سرمایه است که پیش از این نیز نظرسنجی در این زمینه توسط رسانه نبض بورس انجام گرفته است. مساله دامنه نوسان از نگاه برخی کارشناسان، آنقدر مهم و حیاتی است که به آن لقب ام الفساد بازار را داده اند.
حال پرسش این است: در اوضاع کنونی، آیا این استراتژی می تواند گره کور بازار بورس را بگشاید و کمکی به بهبود شرایط آن کند یا ممکن است خود به عنوان یک چالش جدید مانند یک شوک عمل کرده و موجبات تقویت پانیک بازار را فراهم سازد؟
برای پاسخ به این سوال لازم است مقایسه ای میان بازار بورس ایران و بازارهایی که در آن مفهومی به نام دامنه نوسان وجود ندارد انجام گیرد و مزایا و معایب آن در هر دو فضا بررسی گردد.
مقایسه دو بازار سرمایه و ارز دیجیتال | یکی با دامنه نوسان و دیگری بدون دامنه نوسان
یکی از بازارهایی که در یک سال گذشته به دلیل اصلاح سنگین زمانی-قیمتی بازار، مشتاقان زیادی را به سمت و سوی خود جلب کرده است، بازار ارز دیجیتال است که قاعده محدودیت دامنه نوسان در آن وجود ندارد.
اگر سری به آمارها بزنیم و رفتار دومینویی رصد جریان نقدینگی را طی یک سال اخیر، دنبال کنیم، خواهیم دید که حجم کثیری از این خروج پول ها به دلیل جذابیت های بالای این بازار ـ که یکی از این جذابیت ها از نگاه معامله گران این حوزه همین بحث نبود دامنه نوسان است ـ به سمت بازار کریپتو کرنسی هدایت شده است.
ضمن اینکه در زمینه بازار ارز دیجیتال به دلیل محدودیت های تحریم در حوزه احراز هویت کاربران ایرانی، آمار مستند قطعی در دست نیست اما همین آمارهای سرانگشتی حاکی از آن است که دارایی کاربران ایرانی در پلتفرم های ایرانی حدود یک میلیارد دلار و در پلتفرم های خارجی بین ۲.۵ الی ۳ میلیارد دلار برآورد شده که البته انتظار این است که دیتاهای واقعی بیش از این ارقام باشد.
همچنین میزان رشد تعداد کاربران ایرانی نسبت به سال گذشته حدودا ۵۰ برابر گشته و میزان متوسط رشد دارایی های ایرانی ها حدودا ۱۳ برابر تخمین زده شده است.
این دیتاها حاکی از آن است که متد سنتی مدیریتی در حوزه بازارهای مالی ایران دیگر جوابگو نیست و شرایط بازار بورس ما و فعالانی که اکنون در این حوزه ورود کرده اند با شرایط سال ۱۳۹۲ بسیار متفاوت است.
آنچه امروزه بازار سرمایه را رنج می دهد پایین بودن ارزش معاملات مارکت است که باعث می شود کلیت بازار علی رغم ارزندگی، به مقاومت های تکنیکالی زود واکنش و به حمایت های تکنیکالی دیرواکنش باشد.
حال اگر موجباتی فراهم آید که به دلیل جذابیت های ایجاد شده، بخشی از این پول مجددا به سمت بازار برگردد، به نظر می رسد می تواند تا حدودی این مشکل را حل کند.
حدف دامنه نوسان چه مزیت هایی دارد؟
حذف دامنه نوسان مزیت های فراوانی دارد که برخی از مهمترین های آن عبارتند از :
۱. افزایش نقدشوندگی
۲. حذف صف های خرید و فروش عریض و طویل
۳. جلوگیری از اصلاح فرسایشی -زمانی بازار و ...
حذف دامنه نوسان در حال حاضر، خوب یا بد؟
اما نکته اینجاست که ساختار قوانین بازار سرمایه ما در این زمینه بسیار ناکارآمد است و هنوز بستر مناسب برای اجرایی شدن این قاعده فراهم نیست و اجرایی شدن آن بدون سنجش تبعات آن و چیدمان ساختار قانونی مناسب، بیشتر به شوک شبیه است و می تواند بستری برای زمینه سازی رانتهای کلان را فراهم آورد.
بنابراین در جمع بندی بحث باید گفت: در اوضاع کنونی، بازار سرمایه کنونی ما نیاز به ابزارهایی دارد که از بازگشت نقدینگی خارج شده و جلب نقدینگی جدید و بازگشت اعتماد را فراهم سازد؛ یکی از این ابزارهای توانمند، می تواند ابزار حذف تدریجی دامنه نوسان، در بستر قانونی مناسب و با نگاه کارشناسی شده و منطقی باشد.
حال پرسشی که پیش می آید این که از چه رو انتظار می رود که بازگشت نقدینگی در صورت بکارگیری ابزارهایی همانند قاعده حذف دامنه نوسان اتفاق بیفتد؟
پاسخ بنده به این مساله این است که همیشه همه سرمایه گذاران برای چینش سبد سرمایه گذاری خود دو فاکتور را در بحث وزن دهی به انتخاب های متعدد خود مد نظر قرار می دهند؛
فاکتور اول بحث راندمان و بازدهی و مدت زمان صرف شده به بازدهی مورد انتظار است که این قاعده قطعا در این مساله موثر است.
فاکتور دوم بحث ریسک انتخاب است. از آنجایی که به دلیل شرایط تحریم ها و قدمت کمتر بازار ارز دیجیتال و تصمیمات و تحولاتی که در عرصه جهانی به یکباره می تواند کل بازار را آشفته و متحول سازد و همچنین از آنجا که محدودیت های احراز هویت ها در بحث استفاده از پلن های معاملاتی صرافی های خارجی و احتمال بروز تحریم جدید و بسته شدن حساب معاملاتی کاربران دور از ذهن نیست (همانند اقداماتی که توسط صرافی بایننس که اولین و بزرگترین صرافی حوزه ارز دیجیتال جهان است یا صرافی هایی نظیر این که طی یک سال اخیر تجربه شد) به دلیل عدم دسترسی کاربران ایرانی به منظور رجوع به ارگان یا نهاد خاصی در داخل کشور که ساختار قانونی داشته باشد و امکان بازگرداندن وجوه مسدود شده را فراهم سازد و در مقابل بازار سرمایه ایران که از قدمتی دیرینه برخوردار است و ساختاری متشکل از قوانین حمایتگرانه از حقوق مادی و معنوی سهامداران دارد و به راحتی در دسترس همگان قرار دارد، طبیعتا ریسک بازار سرمایه را در مقایسه با چنین فضای معاملاتی به شدت کاهش می دهد. بنابراین در صورت سیاست گذاری هدفمند و اصولی و متد های به روز که قابلیت رقابت را در بازار بورس هم پای فضای بازارهای جهانی افزایش دهد، می تواند برگ برنده ای برای بازگشت بخشی از جریان نقدینگی به سمت و سوی این بازار باشد.
امید است در سال جدید در این زمینه اقدامات موثری صورت گیرد تا دوباره تصویب قواعد شتاب زده و غیر کارشناسی در شرایطی که هنوز بستر مناسب فراهم نشده است، بحرانی دیگر آسیب جدی تر و لطمات جبران ناپذیری به بازار وارد نکند.