به گزارش «تابناک» به نقل از ایرنا، الحمدانی در گفت وگو با رسانه ها از کربلای معلا این اتهامات را بر زبان آورد و مدعی شد که ایران در راستای کوچاندن جمعیت های داخل عراق عمل می کند.
وی در ادامه ادعاهای خود گفت: تغییر مجرای این رودها، نقض آشکار قوانین بین المللی است.
الحمدانی همچنین مدعی شد: ما تاکنون از طرف ایرانی همکاری ندیده ایم و (ایرانی ها) گزارشی نیز درباره طرح های خود به ما نمی دهند. وضع ایران برای ما مبهم است و نیاز به نشستی در این باره داریم. امیدواریم همسایه ما برای مذاکرات و بحث ها با هدف حل این بحران به ما پاسخی بدهد.
برخلاف اظهارات وزیر منابع آب عراق، پیش از این، وزیر کشاورزی عراق به همکاری طرف ایرانی با دولت عراق اذعان کرده بود.
۲۷ آبان ۱۴۰۰ وزیر کشاورزی عراق با اشاره به اینکه ۹۰ درصد منابع آبی کشورش از ترکیه سرچشمه می‌گیرد، از پیشنهاد ایران برای مهار آب‌های سیلابی با ساخت سدهای مشترک با هدف کاهش آثار خشکسالی خبر داد.
«محمد الخفاجی» در برنامه تلویزیونی گفت: به ایران سفر کردم و دیدم که آنها هم با معضل خشکسالی مواجه هستند، اما مناطق «بدره، خانقین و مندلی» برخوردار از سیلاب‌های زمستانی است که حتی به میسان و واسط هم می‌رسد؛ طرف ایرانی به ما پیشنهاد ایجاد سدهایی در داخل خاک خود را داد با این هدف که سیلاب‌هایی سرازیر شده به عراق، مهار و به نفع عراق بهره برداری شود، اما طرف عراقی در این باره کوتاهی کرد.
یک هفته پیش تر، «ایرج مسجدی» سفیر پیشین ایران در عراق با اشاره به بحران فراگیر خشکسالی در منطقه در واکنش به متهم کردن ایران در قبال کم شدن سطح آب رودهای مشترک گفت که فقط ۷ درصد آب عراق از ایران می‌آید و ۹۳ درصد از کشورهای دیگر مثل ترکیه وارد عراق میشود.
مسجدی در گفت وگوی تلویزیونی با شبکه «دجله» عراق گفت: مشکل آب، مساله منطقه‌ای است و منحصر به یک کشور نیست؛ هم آب‌های سطحی و هم زیرزمینی کاهش پیدا کرده است.
وی با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران کمال همکاری را با عراق درباره آب خواهد داشت، ادامه داد: ایران هرگز آب عراق را کم نکرده است و به جای اظهارات منفی رسانه‌ای از طرف عراق می‌خواهیم درباره حل این قضیه با همه طرف‌ها از جمله ایران، ترکیه و کل منطقه رایزنی کنند تا ببینند مشکل آب چیست؛ نه فقط در بحث آب بلکه درباره گرد و غبار و ریزگردها نیز به تصمیمات مشترک برسند.
مسجدی افزود: عمده سرچشمه آب عراق از ترکیه است. سرچشمه دجله و فرات که رودهای اصلی عراق هستند، کجاست؟ هیچ کدام از ایران سرچشمه نمی‌گیرند بلکه هر دو از ترکیه است؛ فرات از سوریه هم عبور می‌کند و دجله، مستقیما وارد عراق میشود.
سفیر ایران در عراق تصریح کرد: تنها ۷ درصد آب (رودخانه‌های عراق) از ایران وارد میشود و ۹۳ درصد از سایر کشورها مثل ترکیه؛ شما ۹۳ درصد دیگر را رها کرده‌اید و بر ۷ درصد تمرکز کرده‌اید!؟
مسجدی پیش از این در مصاحبه دیگری به «کوردسات نیوز» در پاسخ به متهم کردن ایران درباره «جنگ آب» علیه عراق گفته بود که بحران آب، خود را به کل منطقه تحمیل کرده و کاهش سطح آب عراق در دست ایران نیست.
او حتی تاکید کرده بود: مثلا زاینده رود در اصفهان که خود یکی از بزرگترین رودهای ایران است نیز کاملا خشک شده است؛ بروید ببینید!
نقش ترکیه در بحران آب عراق
در ۲۹ آبان ۱۴۰۰ «عون ذیاب» سخنگوی وزارت منابع آب عراق در گفت‌وگو با ایرنا به ابعاد سدسازی‌های ترکیه و نیز بحران خشکسالی بر عراق و مسائل زیست محیطی منطقه پرداخت و گفت؛ سدهایی که برای آبیاری و کشاورزی استفاده میشود تاثیر بسیار منفی در میزان آب دجله و فرات دارد.
سخنگوی وزارت منابع آبی عراق، در ارتباط با سد سازی‌ها در ترکیه به خبرنگار ایرنا گفت، ترکیه طرح بزرگ موسوم به «گاپ» را از دهه ۶۰ گذشته آغاز کرد. این طرح از جنوب شرق «آناتولی» یعنی از «غازی عنتاب» تا «حکاری» و «دیاربکر» و در واقع همه استان‌های هم مرز ترکیه با دو کشور سوریه و عراق گسترده شد.
به گفته عون ذیاب، «در حقیقت هدف از این طرح وسیع، تنها تولید برق نیست بلکه پروژه‌های آبیاری و کشاورزی و ذخیره آب و نیز تولید برق را شامل می شود.»
عون ذیاب افزود: سد پیشنهادی جدید با نام «جزره» که ترکیه در پی تاسیس آن است با مخالفت عراق روبه‌رو شد، زیرا با میثاق‌های بین‌المللی درباره عدم تاثیر کشورهای سرچشمه آب بر کشورهای حوضه آبریز، سازگار نیست.
سد ایلیسو ترکیه روی رود دجله
براساس گزارش‌ها، سد «ایلیسو» که در سال‌های اخیر به بهره‌برداری رسیده، یک پروژه برق‌آبی عظیم روی رود دجله است که با هدف تولید ۱۲۰۰ مگاوات برق برای منطقه جنوب شرقی ترکیه به اجرا درآمده است. ترکیه ساخت این سد را از سال ۲۰۰۶ آغاز کرد و بنا بر گزارش‌ها در دسامبر ۲۰۲۰ تولید انرژی در آن به ظرفیت کامل خود رسید. سد ایلیسو دومین سد بزرگ ترکیه بعد از سد آتاتورک (ساخته شده در ۱۹۹۰ بر روی رود فرات) است.
اقلیم کردستان در حال ساخت ۴ سد
برخی رسانه‌های عربی گزارش دادند که اقلیم کردستان عراق در حال ساخت ۴ سد روی رودهای حوضه آبریز عراق است و این در حالی است که ۳۰ درصد آب سایر بخش‌های عراق از اقلیم کردستان به این مناطق سرازیر میشود.
روزنامه رسمی «الصباح» عراق گزارش داد که وزارت کشاورزی و منابع آب اقلیم کردستان عراق اخیرا یادداشت تفاهمی با شرکت چینی «پاور چاینا» (Power China) برای ساخت ۴ سد بدون هماهنگی با دولت مرکزی عراق به امضا رسانده است.
«علی راضی» سخنگوی رسمی وزارت منابع آب عراق با اعلام این موضوع به شبکه «الجزیره» گفت: ساخت این سدها آثار منفی زیادی بر آب عراق به ویژه در تغذیه رودها و مشخصا رود دجله خواهد داشت.
البته مقامات اقلیم کردستان عراق این موضوع را پنهان نکرده‌اند و از طرح آن ابایی ندارند و می‌گویند اظهارات دولت عراق درباره عدم هماهنگی اقلیم کردستان عراق با بغداد درباره ساخت این سدها صحت ندارد!
در حالی که وزارت منابع اب عراق می‌گوید، اقلیم کردستان با دولت فدرال برای ساختن سدها هماهنگی نکرده است «رحمان خانی» مدیرکل سدسازی اقلیم کردستان در گفت و گو با پایگاه «رووداو» مدعی شده که «هماهنگی کامل با وزارت منابع آب عراق در این باره به عمل آمده و همه این طرح‌های سدسازی، پیش از ورود به مرحله اجرا با مشارکت دولت عراق بررسی شده است».
به کام ترکیه و اقلیم کردستان؛ به نام ایران؟
صرفنظر از این اظهارات و با وجود همه اذعان‌ها، واقعیت این است که تلاش مصرانه‌ای در عراق از سوی برخی جریان‌ها در کنار عملیات رسانه‌ای داخلی و بعضا خارجی (مشخصا از سوی رسانه های امارات) برای مقصر نشان دادن ایران در قبال بحران آب عراق وجود دارد. تقریبا پاسخ این سوال نیز آشکار است که چه طرف‌هایی درباره عراق کوتاهی میکنند و مشکل اساسی در کنار مساله همه گیر خشکسالی چیست؟
سوال اساسی این است: «آیا دولت عراق تمایل دارد که هماهنگی یا عدم هماهنگی با اقلیم کردستان درباره سد سازی و عدم التزام دولت ترکیه به سهم عراقی‌ها از آب این کشور (ورود بیش از ۹۰ درصدی آب از طریق دجله و فرات به خاک عراق) را نادیده بگیرد و آنگونه که ایرج مسجدی می‌گوید بر ۷ درصد واردات آب از ایران آن هم با فضاسازی رسانه‌ای متمرکز شود؟».
نتیجه گذشتن از حق ملت ایران بابت غرامت جنگ ، سرکوب داعش ،گاز و برق مجانی و.... همین میشود. 