به گزارش تابناک به نقل از فرارو، سنگ فرازمینی هیپاتیا Hypatia که در سال ۱۹۹۶ در مصر یافت شد، اکنون به عنوان اولین مدرک از ابرنواخترهای کمیاب بر روی زمین شناخته میشود. این ادعا پس از مطالعه دقیق دانشمندان دانشگاه ژوهانسبورگ بر روی این سنگ مطرح شده است.
محققان میگویند که در طی میلیاردها سال، ترکیبی از غبار و گاز حاصل از ابرنواختر به یک شی جامد بدل شد تا این تکه سنگ از بدنه آن جدا شود و به زمین ما برسد. دانشمندان میگویند هیپاتیا در زمانی نزدیک به زمان پیدایش منظومه شمسی ما شکل گرفت. جان کرامرز ژئوشیمیدان دانشگاه ژوهانسبورگ در آفریقای جنوبی میگوید: «به یک معنا، میتوانیم بگوییم، ما یک انفجار ابرنواختر Ia را در عمل گیر انداختهایم، زیرا اتمهای گاز حاصل از انفجار که در نهایت بدن مادر هیپاتیا را تشکیل داده اند، در درون آن گرفتار هستند.»
انفجارهای ابرنواختر نوع Ia از پرانرژیترین رویدادهای کیهان هستند که زمانی اتفاق میافتند که یک ستاره کوتوله سفید متراکم ستاره دیگری را فرو میبرد. این تیم با استفاده از تکنیکهای تجزیه و تحلیل شیمیایی دقیق و غیر مخرب، ۱۷ هدف مختلف را بر روی یک نمونه کوچک از Hypatia بررسی کردند تا سرنخهایی در مورد اینکه سنگ کجا بوده است و چگونه شکل گرفته، بدست آورند. این سرنخها شامل سطح پایین غیرمعمول سیلیکون، کروم و منگنز بود که نشان میداد این سنگ در منظومه شمسی داخلی شکل نگرفته است. محققان همچنین متوجه سطوح بالایی از آهن، گوگرد، فسفر، مس و وانادیوم شدند که دوباره این شی را از هر چیزی در همسایگی کهکشان ما در فضا متمایز میکند.
با نگاهی به الگوهای غلظت عناصر هیپاتیا، تفاوتهای مشخصی با آنچه ما انتظار داریم در سنگهای داخل منظومه شمسی و در بازوی کهکشان راه شیری تشکیل شود، وجود داشت. محققان همچنین توانستند نشان دهند که هیپاتیا با آنچه که از یک ابرنواختر نوع دوم انتظار میرود، مطابقت ندارد و این احتمال جالب را ایجاد میکند که این یک پسمانده از یک ابرنواختر نوع Ia باشد. کرامرز میگوید: «اگر این فرضیه درست باشد، سنگ هیپاتیا اولین شاهد ملموس بر روی زمین از انفجار ابرنواختری نوع Ia خواهد بود.»
با توجه به آنچه ما از ابرنواخترهای نوع Ia میدانیم، آنها باید الگوهای غلظت عناصر بسیار غیرعادی را در سنگهایی مانند هیپاتیا ایجاد کنند. از ۱۵ عنصری که در سنگ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت، چندین عنصر با آنچه انتظار میرفت در صورتی که جسم از یک انفجار ستاره کوتوله سفید متراکم آمده بود، مطابقت داشت. با این حال، هنوز یک پرونده بسته نشده است. شش عنصر دیگر یعنی آلومینیوم، فسفر، کلر، پتاسیم، مس و روی، با مدلهای ابرنواختر نوع ۱a مطابقت ندارند. کرامرز میگوید: «برای حل این معما به تحقیقات بیشتری نیاز خواهیم داشت، اما در این مرحله، مطمئناً به نظر میرسد که این سنگ مرموز راه بسیار طولانی را طی کرده است.» نتایج این تحقیق در نشریه Icarus منتشر شده است.
منبع: sciencealert
ترجمه: مصطفی جرفی-فرارو